Оқытудың соңғы нәтижелері Студенттердің білімін қалыптастыру:

- адам организмінің қалыпты микрофлорасы

- адам организмі үшін қалыпты микрофлораның маңызы

- дисбактериоз анықтамасы және оны дамытатын факторлар

- дисбактериоздың зертханалық диагностикасы

- дезинфекция мен стерилизацияның микробиологиялық негізі

- дезинфекция мен стерилизацияны бақылаудың әдістері

- дезинфектанттармен қоршаған ортаның объектілерін зарарсыздандыру әдістері

- антибиотикограмма жүргізудің микробиологиялық негізі

-антибиотикорезистенттілік/сезімталдыққа сараптама нәтижелерін интерпретациялау негізі

Тәжірибелік дағды қалыптастыру:

- дисбактериозды зерттеу үшін материал алуды жүргізу

- алынған нәтижелерді интерпретациялау

- дезинфекция мен стерилизация сапасын бактериологиялық бақылаудың нәтижелерін бағалау;

- дезинфекция мен стерилизация сапасын химиялық бақылаудың нәтижелерін бағалау;

- медициналық мекемелерде дезинфекциялық тәртіпті ұстануды бактериологиялық әдіспен бақылаудың мүмкіншіліктерін бағалау;

- антибиотикорезистенттілік/сезімталдыққа сараптама нәтижелерін бағалау.

Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Адам организмінің қалыпты микрофлорасы, оның физиологиялық рөлі.

2. Дисбактериоз, оны туындататын факторлар, фазалары, дәрежесі, алдын алу және емдеу.

3. Дисбактериоз, анықтау әдістері.

4. Стерилизацияның әдістері мен құралдары, қолданылатын аппаратура.

5. Дезинфекцияның әдістері мен құралдары, қолданылатын аппаратура.

6. Автоклав әсерінің принципі, құрғақ булы шкаф.

7. Дезинфекция мен и стерилизацияны бақылау әдістері. Тәжірибелік қолданысы.

8. Антибиотиктерге бактерия сезімталдығын анықтаудың сандық және сапалық әдістері.

9. Қанда, зәрде, адам тінінде антибиотиктерді анықтау әдістері.

10. Дезинфекцияны бактериологиялық бақылау үшін сынамаларды таңдау әдістемесі.

11. Студенттерде дезинфекция және стерилизацияны оқытудың негізі; оны бағалаудың микробиологиялық әдісі бойынша білімін қалыптастыру;

12. Студенттерге стерилизация және дезинфекция сапасын бағалаудың қажетті әдістерін үйрету;

13. Медицинада қолданылатын дезинфекция және стерилизация әдістерін зерттеу;

14. Стерилизация және дезинфекция сапасын бақылаудың әдістерін зерттеу;

15. Қанда, зәрде, адам тінінде антибиотиктерді анықтаудың әдістерін меңгеру;

16. Антибиотикограмманы жүргізу мен оның нәтижелерін интерпретациялау әдістерін меңгеру.

Білім беру және оқыту әдістері: (кішігірім топтар, сабақ барысында жұмыс, кейс-стадиялар, пікірталастар, ситуациялық есептер, презентациялар және т.б.)

Пассивті әдіс - түсіндіру.

Белсенді әдіс – тәжірибелік жұмысты орындау және талқылау, зерттеу хаттамасын толтыру; мультимедиялық мәліметтер базасым, компьютерлік моделдержәне бағдарламалармен жұмыс жасау.

Интерактивті - кішігірім топтарда жұмыс жасау.

Әдебиеттер:

Негізгі:

1.Борисов Л.Б. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология.- М.: МИА, 2005. - 734 с.

2.Медицинская микробиология, вирусология, иммунология (под ред. Воробьёв А.А) МИА., Москва, 2004.- 690с.

3.Коротяев А.И, Бабичев С.Л. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология. - СПб.: Спец. лит, 2000. - 591 с.

4.Медицинская микробиология /Гл.ред В.И. Покровский, O.K. Поздеев. - М.: ГЭОТАР МЕДИЦИНА, 2006. — 1200 с.

5.Тец В.В. Руководство к практическим занятиям по медицинской микробиологии, вирусологии и иммунологии – М.:Медицина, 2002. - 352 с.

6.Компьютерная программа "Диаморф" - "Медицинская микробиология" - атлас-руководство по бактериологии микологии, протозоологии и вирусологии под редакцией акад.проф. Воробьева А.А.

7.Дикий И.Л, Сидарчук И.И. и др. Микробиология. Руководство к лабораторным занятием. Киев, 2004, 583 с.

Қосымша:

1.Борисов Л.Б., Козьмин-Соколов Б.В., Фрейдлин И.С. Руководство клабораторным занятиямпо медицинской микробиологии, вирусологии, иммунологии. - М.: Медицина, 1993.

2.Н.Красилыников А II. Справочник по антисептике. - Минск. - Выс шк.- 1995. - 367с.

3.Галактионов В.Т. Иммунология. - М. - Изд. "РИЦ МДК". - 2000. – 487с.

4.Воробьев А.А. "Микробиология, иммунология". - М.: МИА, 2002.

5.Воробьев А.А., Кривошейн Ю.С., Широбоков В.П. Медицинская и санитарнаямикробиология. - М.: Издательский центр "Академия" – 2003. – 464 с.

6.Аравийский Р.А., Горшкова Г.И. Практикум по медицинской микологии. - С-Пб. - 1995. - 50 с.

7.Всант P., Мосс У., Уивер Р. Определитель нетривиальных патогенных грамотрицательных бактерий (аэробных и факультативно-анаэробных). - М.: Мир, 1999. – 791 с.

8.Внутрибольничные инфекции // Под ред. Р.П.Венцелла. - М.:Медицина, 1990.- 656 с.

9.Саттон Д., Фотергилл А., Ринальди М. Определитель патогенных и условно-патогенных грибов. - Изд. Мир, 2001. - 470 с.

10.МаянскийА.Н.Микробиология дляврачей. - Нижний Новгород: Издательство Нижегородской государственной медицинской академии, 1999. — 400 с.

11.Котова А.Л. Клиническая микробиология: Методические указания.-Алматы, 2004.- 162с.

12.Тец В.В. Справочник по клинической микробиологии – СП Стройлеспечать. – 1994.– 224 с.

13.Определитель бактерий Берджи /Под ред Д.Хоулта, Н.Крига, П.Снитаи др.// М.: Мир, 1997. - в 2 томах.

14.Вопросы общей вирусологии, под ред. Кисилева И.О. Санкт- Петербург, 2007, 375 с.

15.Поздеев О.К. Медицинская микробиология: Учеб. О.К.Поздеев; под ред. В.И.Покровского.-2-е изд.испр.-М.:ГЭОТАР-МЕД,2004.-768 с

Қазақ тілінде:

Негізгі:

1.Медициналық микробиология , Алматы,2011,683 б Рамазанова Б.А, Кудайбергенұлы К.К редакциялаумен.

2.Б.А. Рамазанова, А.Л. Котова және т.б. Микроорганизмдер морфологиясы.(оқу- әдістемелік құрал) Алматы,2007, 131б.

3.Б.А. Рамазанова, К.К Құдайбергенұлы, А.Л Котова. Инфекция туралы ілім.(оқу-құралы) Алматы 2007,111 б .

4.Б.А.Рамазанова, А.Л Котова және т.б. Микроорганизмдер физиологиясы. (оқу - әдістемелік құрал). Алматы,2007, 126 б.

5.Б.А. Рамазанова, А.Л Котова және т.б. Микроорганизмдер экологиясы. (оқу- құралы). Алматы, 2007, 95 б.

6.Б.А. Рамазанова, А.Л Котова және т.б. Микробтарға қарсы қолданылатын препараттар (оқу- құралы) Алматы, 2007.,47 б.

7.Микробиология және вирусология (жалпы бөлімі): Оқу құралы /Ү.Т.Арықпаева, К.Х.Алмағамбетов, Н.М.Бисенова, Н.Б.Рахметова, Г.Д.Асемова, Койшебаева К.Б., Бисимбаева С.К., Калина Н.В./. 1-ші басылым. (Медициналық және фармацевтикалық мамандық бойынша жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған оқу құралы) - Астана, 2005. – 208 б.

8.«Микроорганизмдердің морфологиясы» оқу құралы, Астана, 2004, 32б.; Микробиология және вирусология (жеке бөлімі): Оқу құралы /Ү.Т.Арықпаева, К.Х.Алмағамбетов, Н.М.Бисенова, Ә.Ө.Байдүйсенова, Н.Б.Рахметова, Г.Д.Асемова /1-ші басылым. (Медициналық және фармацевтикалық мамандық бойынша жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған оқу құралы) - Астана, 2006. – 199 б.

Қосымша:

1.Жалпы микробиологиядан лабораториялық сабақтар бойынша оқу-әдістемелік құрал (А.Л. Котованың ред.). – Алматы, 1997.

Ағылшын тілінде:

Негізгі:

1.Richard V Georing, Hazel M Docrell, Mark Zukerman, Derek Wakelin, Ivan M Roit, Cedric Mims,Peter L Chiodini “Medical Microbiology”,4^th Edithion, 2008, UK, p.656.

2.Jacquelyn G Black “Microbiology”,7 ^th ,WILEY,2010,p.846

3.Patric R Muray,Ken S Rosenthal, Michael F Pfaller “Medical Mcrobiology”,5^th Edithion, 2008,p.962

4.Cedric Mims, Hazel M Docrell, Richard V Georing , Ivan M Roit, Derek Wakelin, Mark Zukerman, “Medical Microbiology”,3^th Edithion, 2004, ELSEVIER MOSBY, p.659.

5.Geo F Brooks,Kaaren C Carroll, Janett S Butel, Stephen F Morse,24^th Edithion, JAWETZ,MELNICK&ADELBERG^S

6.Mark Gladwin, Bill Trattler, “Clinical Microbiology”, 4^th Edithion, MedMaster, Miami, 2007, p.393.

7.Anathanarayan R., Paniker C.K.J. Text book of microbiology. Orien Longman. Seven edition, 2005.

8.Medical microbiology. Ed.by Inta Ozols. Elsevier Mosby, 2004.

Қосымша:

1.Robert M Diamond “Designing Assessing Courses and Curricula”, 3^th Edithion,Jossey-Bass,2008,p.487

2.Patric Leonardi “Microbiology Study Guide: Key Review Questions and Answers”, Silver Educational Publishig,2005,p.78

3.N.Cary Engelberg,Victor DiRita,Terence S Dermondy, “Mechanisms of Microbial Disease” , 4^th Edithion,Lippincton Williams&Wilkins,2007,p.762

4.William F Strohl, Harriet Rouse, Bruce D Fisher, “Microbiology”, Lippincton^s,2001,p.516

5.Jawetz, Melnic & Adelberg. Medical microbiology. Singapore. 2004.

6.Arora D.R. Text book of microbiology. CB. 2001.

7.William A. Stradit, Harriet Rouse, Bruce D. Fisher. Microbiology. 2001, Lippencott, Williams and Wilkins

8.Black Jacquelyn G. Microbiology. Principles & Applications, 1996 by Prentice-Hall, New Jersey

9.Medical microbiology. An introduction to Infectious Diseases. Ed. by Ryan Kenneth J. Appleton and Lange. Stamford, Connecticut, 1998.

10.Toni Hart, Paul Shears. Atlas de Roche de Microbiologie. - Paris., 1997.- 314р.

Бақылау ( сұрақтар,тесттер, есептер, т.б.):

Сұрақтар:

1. Дисбактериозға зерттеудің маңызы.

2. Адам организмінің қалыпты микрофлорасының маңызы, дисбактериоз туындатушы факторлар.

3. Дисбактериоз түсінігі. Фазалары және дәрежесі.

4. Стерилизацияға ыдысты қалай дайындайды.

5. Стерилизация тәртібі мен әдісінің таңдау көрсеткіші. Стерилизация режимін бақылау .Медициналық инструментарияны, киім және өзге заттарды деконтаминациялауда қолданылатын әдістер.

6. Антибиотиктерге бактериялардың сезімталдығының анықтамасы.

7. Дезинфекция әдістері

8. Медицинада дезинфекциялық заттарды қолдану.

9. Дезинфекцияны бақылау.

10. Стерилизация әдістері.

Жағдайлық есептер:

1. Бактериологиялық зертханаға материал жіберілген, 5 жастағы баланың фекалиясы. Анамнезінде жедел ішектік инфекциялар жеңіл формасымен ауырған: тәбетінің төмендеуі байқалған, бір күннің ішінде 3 рет сұйық нәжіс, дене қызымы көтерілмеген. Антибиотиктер тағайындалмаған.

2. Е м д е у і: емдәм, айран, шайқурай мен жалбыз қайнатпасы. Фекалийдің бактериологиялық

3. зерттеуі жүргізмеген.

4. Т а п с ы р м а: фекалийлің бактериологиялық зерттеуінің нәтижелерін ескеру:

5. 1.1 – Эндо ортасында

2. - саруызды-тұзды агарда

3. - Блаурок ортасында

4. Рогозаның ацетатты агарында – дисбактериоз дәрежесін анықтау

6. Ж а у а б ы: ішек дисбактериозы табылмаған - ДТ, себебі қалыпты микрофлора анықталған:

Ішек таяқшасы - Лас+ Эндо ортасында қызыл колония

фекалды стрептококк - саруызды-тұзды агарда

бифидумбактерия – Блаурок ортасында сынауықтарда 10\-8, 10\-9, 10\-10 арақатынаста сұйылтылған, Грам(+) ұшында тармақталған, V рим таңбасы секілді немесе қытай иероглифтері секілді орналасады.

Лактобактериум – Рогоза ацетатты агарында. Мөлдір шыны пластинка шұңқырларына себілген, 10\-2-ден 10\-7-ге дейінгі арақатынаста сұйылтылған, анаэростатта 5 тәулік бойына өсіреді. Шұңқырда, агар түбінде колония өсуін есепке алу.

7. Бактериологиялық зертханаға материал жіберілген: 4 жасар баланың фекалийі. Анамнезінде, бір жыл бұрын сальмонеллезбен ауырған, бұдан кейін периодты іште ауру сезімі, іш кебуі байқалған. Сүтті көтере алмайды, қолданғанда – іш ауруы, метеоризм. Сальмонеллезды емдеуде левомицетин, фуразолидон курсы жүргізілген.

8. Т а п с ы р м а: фекалийлің бактериологиялық зерттеуінің нәтижелерін ескеру:

1. Эндо ортасында

2. сарыуызды-тұзды агар ортасында

3. Блаурок ортасында

4. Сабуро ортасында.

9. Ішек дисбактериозының дәрежесін анықтау. Зерттеу хаттамасын толтыру.

10. Ж а у а б ы: Ішек дисбактериозының ІІІ дәрежесі, айқын, өйткен көп мөлшерде кандида саңырауқұлақтары, атипикалық ішек таяқшасы, лактозотеріс, алтын стафилококк және аз мөлшерде бифидобактерия анықталған.

11. Эндо ортасында- лактозонегативті ішек таяқшасы;

    1. сарыуызды-тұзды агар – алтын стафилококк;

    2. Блаурок ортасында - бифидобактерия;

    3. Сабуро ортасында - кандида саңырауқұлақтары.

12. Жанұяда адам іш сүзегімен ауырды. Қандай дезинфекция жүргізу керек және қандай?

Жауабы: Науқасты дереу госпитализациялау керек. Науқастың бөліндісіне хлорлы әк құю керек. Бөліндіге арналған ыдысты 1% хлораминге 30 минутқа батырады. Киім – бөліндінің ізінсіз, 2% натрий карбонатының ерітіндісінде 15 минут қайнату. Ыдысты 15 минут қайнату немесе 1% хлорамин ерітіндісіне 1 сағатқа батыру.

13. Балабақшада трихофитиямен ауыратын бала анықталды. Қандай шаралар қолданылу керек?

Жауабы: Баланы дереу оқшаулау керек, науқасты балабақшадан – үйге, ауруханаға тасымалдағаннан кейін, Ребенка необходимо немедленно изолировать, до перевода больного, из детского сада - домой, в больницу, изоляторда келесі дезинфекция жүргізу керек. Төсекті дезинфекциялық камерада зарарсыздандыру, бөлме, жиһазды 5% хлорамин ерітіндісімен ылғалды сүрту жүргізілу керек. Науқас эвакуациясынан кейін, қорытынды дезинфекция жүргізіледі.

14. Жанұяда адам гепатит А вирусымен ауырып қалды. Қандай дезинфекция жүргізілу керек және қандай?

Жауабы: Госпиталдеу кейін қорытынды дезинфекция жүргізілу керек. Науқастың бөліндісі, төсек бұйымдары, киімі, ыдысы зарарсыздануы керек. Бөліндісі хлорлы әкпен құйылып, ыдысты 3% хлораминге батыру керек. Ыдысты 2% натрий карбонаты ерітіндісінде 15 минут қайнату қажет. Төсекті дезинфекциялық ка­мерада зарасыздандырады. Науқас күтіміне қолданылған заттар дезинфекциялық ерітіндіге батырылған сүрткішпен сүрту.

15. Стационардың ішек бөлімінде жоспарланған дезинфекцияға хлорамин болмай, хлорлы әк берілді. Дезинфекцияны қалай жүргізу керек?

Жауабы: 10% хлорлы-әкті ерітінді дайындалады, оны бір тәулік бойы жабық ыдыста қараңғы бөлмеге қояды. Жұмыс ерітіндісін дайындау үшін қолданар алдында 10 литр суға 100 мл 10% ерітіндіні қосады.

16.СЭС жұмыскерлері хирургиялық бөлімшені тексеру барысында инъекцияға арналған дистилденген суда ішек таяқшасы анықталған. Дистилденген суға микроорганизмдердің түсуін алдын алу үшін қандай шаралар қолданылу керек?

Жауабы:

Судың бактериологиялық бақылауын тексеру, дистилденген суды алуда, тасымалдауда, сақтауда санитарлық шаралардың орындалуын қадағалау, дистилденген су мен инъекцияға арналған суды сақтайтын бөлменің техникалық жағдайын тексеру; ағындының микробиологиялық сараптамасы және микробты ластануды анықтау.

Жұмыс орнынан алынған дистилденген су сынамасының микробты ластануын анықтау.

Дистилденген суды алумен байланысты санитарлық киімнің, қолдың, «медперсоналдың» микробтық ластануын анықтау. Дистилденген судың микробтық ластануының көзін қорытындылау. Микробты ластануды жою шараларына жоспар құрастыру.

17.Пиелонефритпен ауыратын науқас зәрімен ішек таяқшасы (E.coli) бөлінген. Антибиотиктерге сезімталдығын анықтауда, гентамицинге, оксациллинге, тетрациклинге сезімталдығы байқалды. Антибиотиктердің жанама әсерін ескере отырып (нефротоксичность), бұл жағдайда қандай антибиотиктер қолдану керек?

Жауабы: нефротоксикалық әсері жоғын

18. Фурункулезбен ауыратын науқастан алтын стафилококк бөлінген. Аталған микробтың антибиотиктерге сезімталдығын қағаз дискілерімен анықтау барысында, өсудің бәсеңдеген аймағы келесі көрсеткішке тең:

пенициллин - 12 мм

тетрациклин - 15 мм

гентамицин - 22 мм

ципролет - 28 мм

Қандай антибиотик қолдану керек, ал қайсысы әсерсіз және неліктен?

Жауабы: таңдау антибиотигі – ципролет, өйткені антибиотикограмманың нәтижесі бойынша аталған препарат өсудің бәсеңдеуінің ең үлкен аймағына ие. Тетрациклин қолдану ұсынылмайды, себебі аталған микроорганизмге мардымсыз әсер етеді (өсудің бәсеңдеуінің ең кіші аймағы).

19. Операциядан кейінгі іріңді асқынудан соң науқастан Staph. аureus бөлінген. Сұйылту әдісімен 25 ЕД тең МИК анықталған. Емдік дозасын анықтаңыз.

20.Науқастан пенициллинмен емдеу барысында крапивница анықталған. Ол нені білдіреді және не істеу керек?

Жауабы: науқаста – дәрілік аллергия. Бұл жағдайда:

1. Препараттан бас тарту

2. Антибиоткограмма жүргізу және оның нәтижелері бойынша басқа антибиотик тағайындау

3. Науқасқа әрқашан антибактериалды препараттарды қолданар алдында аллергиялық сынама жасауды ұсыну.

ТЕСТТЕР:

1.МУТУАЛИЗМ:

1. Бір-біріне ешқандайда стимулдаушы немесе басынқы әсер етпейтін популяциялар.

2. Микроптардың бірлесе өмір сүруі

3. Бір популяцияның екінші популяцияға басынқы әсер ету арқылы өмір сүруі

4. Патогенді микроптардың ұжымдық өмір сүруі

5. Қалыпты микрофлора мен микроорганизмдердің қарым қатынасы

2. ТОПЫРАҚ ҮШІН САНИТАРЛЫ-КОРСЕТКІШ МИКРООРГАНИЗМДЕР:

1. V. chlerae

2. M. Leprae

3. CI. perfringens

4. Str. pyogenes

5. Corynebacterium

3.ТОПЫРАҚА ҰЗАҚ УАҚЫТ САҚТАЛАТЫН ПАТОГЕНДІ МИКРОПТАР:

1. Минингококтар

2. Бордетеллалар

3. Шигеллалар

4. Сталбняк клостридиялар

5. Гонококтар

4.СУДЫҢ МИКРОПТЫҚ САНЫ:

1. БГКП анықталатын судың ең аз мөлшері

2. Патогенді микробтардың саны

3. 1 мл судағы БГКП саны

4. 1л судағы БГКП саны (мөлшері)

5. Перфингес-титраны анықтау

5.СУДЫҢ МИКРОПТЫ САНЫН АНЫҚТАЙДЫ:

1. Белгілі көлемдегісудағы санитарлы көрсеткіш микробтардың саны арқылы

2. Бірғана ішек таяқшасы табылатын судың ең аз көлемі

3. Колониялар саны арқылы

4. 1 мл суға өсірілген колониялар саны бойынша

5. Омельян формуласы бойынша

6.СУ ҮШІН САНИТАРЛЫ-КӨРСЕТКІШ МИКРОБТАР:

1. Перфрингенс

2. Холерлы вибрион

3. Энтерококтар

4. Ішек таяқшасы

5. Стрептококтар

7.СУДЫҢ КОЛИ- ТИТРІ АНЫҚТАЛАДЫ:

1. Вильсон Биер ортасында

2. Кесслер ортасында

3. Қайнатылған МПА-да өсірілген

4. Мембраналы фильтр арқылы

5. Седиментациялық адіс арқылы

8.СУ ҚҰБЫРЫ СУЫНА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР:

1. 100 аспауы тиіс микроп саны

2. Коли титр-2

3. 3-тен аспаған коли-индекс

4. Коли-индекс 5

5. Судың жалпы мөлшері 300-ден көп болмасын

9.СУ АРҚЫЛЫ ЖҰҚПАЙТЫН АУРУДЫ КӨРСЕТІҢІЗ:

1. Тұмау

2. Іш тифі

3. Дизентерия

4. Холера

5. Полиомиелит

10.АУАНЫҢ САНИТАРЛЫ КӨОСЕТКІШ МИКРОБТАРЫ:

1. Протей

2. Менингококк

3. Іш таяқшасы

4. Энтерокок

5. Алтын стофилококк

11.АУАНЫҢ МИКРОБ САНЫ:

1. Стрептококтардың саны

2. Тек стафилокок анықтайды

3. 1 куб. метрдағы микроптар саны

4. 1 л судағы бактерия саны

5. Рапоппорт ортасына себінді себу арқылы анықтайды

12.АУАНЫҢ МИКРОБТЫ САНЫН АНЫҚТАЙДЫ:

1. Седиментациялық әдіс арқылы

2. Эндо ортасында

3. Мембрананың фильтр көмегімен

4. Биологиялық әдіспен

5. Аспирациалды әдіспен

13.АУА АРҚЫЛЫ ЖҰКПАЙТЫН АУРУ:

1. Менингит

2. Дифтерия

3. Столбняк

4. Грипп

5. Коклюш

14.ДИСБАКТЕРИОЗ КЕЗІНДЕ ӨЗГЕРІСТЕР БАЙҚАЛАТЫН МИКРОБТЫ БЕЙНЕЛЕ:

1. Микроб бейнесіндегі смбионттарың жоғалуы

2. Ағзаның резистенттілігінің төмендеуі

3. Гигеналық детерминирлеу

4. Бактериялардың нуклеин қышқылдарының қасиетінің өзгерісі

5. Антиденелердіңтитрлерінің өсуі

15.ДИСБАКТЕРИОЗДЫ АРНАЙЫ ЕМДЕУДЕ ҚОЛДАНАДЫ:

1. Ремантадин

2. Лактобактерин

3. Экмолин

4. Тубазид

5. Пенициллин

16.САНИТАРЛЫ КӨРСЕТКІШ МКРОБЫНА ЖАТПАЙДЫ:

1. Staph. Aureus

2. CI. Perfringens

3. S. typhi

4. Str. Pyogenes

5. E. coli

17.СОЛ ЖАҚ БАҒАНДАҒЫ ҰҒЫМДАРҒА АНЫҚТАМА БЕРІҢІЗ:

1. Коли-титр А.1 мл-дегі мезофилді хемоорганотрофты бактериялар саны

2. Ауаның микробты саны Б.Бір белгілі биотопта өмір сүретін бір түр дараларыныңжиынтығы

3. Судың микробты саны В.Микробтардың селбесіп өмір сүруі

4. Симбиоз Г.БГКП табылатын судың ең аз мөлшері

5. Популяция Д.1м. куб.ауадағы микрбтар саны

18.АУАНЫҢ САНИТАРЛЫ-ГИГЕНАЛЫҚ КӨРСЕТКІШТІҢ БАКТЕРИОЛОГИЯЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕР БОЙЫНША БАҒАЛАЙДЫ:

1. Ауаның 1м. куб микропты санымен

2. Сальмонеллалардың бояуымен

3. Токсикалық заттармен

4. Ішек таяқшасының санымен

5. Термофилді бактериялардың анықтамасымен

19.СЫРТҚЫ ОРТА ОБЬЕКТІЛЕРІН САНИТАРЛЫ БАКТЕРИОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУДІҢ НЕГІЗГІ МАҚСАТТЫҢ ТАҒАЙЫНДАМАСЫ:

1. Сыртқы ортаның обектілерінің эпедемиялық қауіпсіздігін анықтау

2. Обьектілерді зерттеу тәсілдерін үйрену

3. Патогенді микрофлораны зерттеу

4. Антибиотикорезистенттілікті анықтау

5. Лизогенді бактерияларды табу

20.ДИСБАКТЕРИОЗДЫҢ I ФАЗАСЫ НЕМЕН ЕРЕКШЕЛЕНЕТІНІН КӨРСЕТІҢІЗ:

1. Санының біршама мөлшерде ұлғаюы

2. Табиғи ортада қалыпты симбионттардың тіршілік ету

3. Аутофлоры, локализациясы (тұру аймағы) өзгереді, биотоптарда өздеріне тән емес микробтар пида болады

4. Микроптардың потогенездігінің өзгеруі

5. Өзге микробтардың саны көбейгеннен кейбір микроорганизмдердің жойылуы жүреді

21.ДИСБАКТЕРИОЗДЫҢ II ФАЗАСЫ НЕМЕН ЕРЕКШЕЛЕНЕТІНІН КӨРСЕТІҢІЗ:

1. Табиғи өсу ортасында қалыпты симбионттар санының көбеюі

2. Аутоофлоряның локализациясы өзгереді, биотоптарда өзгеріп тән емес микробтар пайда болады

3. Микробтардың патогендігі өзгереді

4. Өзге микробтардың саны көбейгеннен кейбіреулердің жойылуы

22.ЕКІ ПОПУЛЯЦИЯНЫҢ БІР-БІРІНЕН ПАЙДА КӨРУ АРҚЫЛЫ ЖАЛҒАСАТЫН ТҮРАРАЛЫҚ ҚАТЫНАС:

1. Комменсализм

2. Симбиоз

3. Антогонизм

4. Паразитизм

5. Нейтрализм

23.КОМЕНСАЛИЗМ:

1. Бір биотопта өмір сұретін екі популяцияның бір-бірінен ешқандай әсерсіз күн көретін түр аралық қатынас

2. Екі популяцияда бір-бірінен пайда көру арқылы өмір сүретін түр аралық қатынас

3. Бір популяциялық екінші популяцияға зиянын келтіретін түраралық қатынас

4. Бір популяция екіншісіне зиян келтіріп, өзіне пайда табатын түр аралық қатынас

5. Бір популяция өз егесінің өміріне еш әскрі жок тамақ қалдығымен қоректенетін түр аралық қатынас

24.БІР ПОПУЛЯЦИЯНЫҢ ЕКІНШІСІНІҢ ӨМІРІНЕ ЗИЯН КЕЛТІРІП ӨМІР СҮРЕДІ ТҮР АРАЛЫҚ ҚАТЫНАС:

1. Комменсализм

2. Симбиоз

3. Антагонизм

4. Паразитизм

5. Нейтрализм

25.БІР ПОПУЛЯЦИЯ ЕКІНШІСІНЕ ЗИЯН КЕЛТІРІП, ӨЗІНЕ ПАЙДА ТАБАТЫН ТҮР АРАЛЫҚ ҚАТЫНАС:

1. Коменсализм

2. Симбиоз

3. Антагонизм

4. Паразитизм

5. Нейтрализм

26.БІРІНШІЛІК ДИСБАКТЕРИОЗДЫҢ СЕБЕБІ НЕДЕ:

1. Антибиотиктерді қабылдау

2. Хирургиялық операциялар

3. Қолайсыз экологиялық факторлар әсері

4. Нервно-психикалық стрес

5. Аштық пен дұрыс емес тамақтану

27.ЕКІНШІЛІК ДИСБАКТЕРИОЗ СЕБЕБІ НЕДЕ:

1. Хиругиялық операция

2. Жағымсыз экологиялық факторлар әсері

3. Жүйке-психикалықстрес

4. Аштық-дұрыс тамақтанбау

5. Жғарыда аталғаның бәрі

28.ТОПЫРАҚТЫ САНИТАРЛЫ-КӨРСЕТКІШТІК МИКРООРГАНИЗМДЕРІНЕ ЖАТАДЫ:

1. E.coli

2. S. aureus

3. Str. Mutans

4. Candida

5. S. saprophyticus

29.ТОПЫРАҚТЫҢ САНИТАРЛЫ КӨРСЕТКІШІ:

1. Коли-титр, коли-индекс

2. Коли-индекс, перфрингенс-титр

3. Коли-титр, перфрингенс-титр

4. ОМЧ, коли-индекс

5. ОМЧ, коли-титр

30. ІШЕК ДИСБАКТЕРИОЗЫН ЕМДЕУГЕ МЫНАЛАРДАН БАСКАНЫ КОЛДАНАДЫ:

1. Бификол

2. Лактобактерин

3. Колибактерин

4. Бифидумбактерин

5. Колицин

31.БАКТЕРИЯЛАРҒА ӘСЕР ЕТУШІ ФИЗИКАЛЫҚ ФАКТОР:

1. Температура

2. Бактериофагтар

3. Ферменттер

4. Қышқылдар

5. Сілтілер

32. БАКТЕРИЯЛАРҒА ӘСЕР ЕТУШІ ХИМИЯЛЫҚ ФАКТОР:

1. Бактериоциндер

2. Галогендер

3. Бактериофагтар

4. Кептіру

5. Ультрадыбыс

33.ФИЗИКАЛЫҚ СТЕРИЛИЗАЦИЯ ӘДІСІ КЕЗІНДЕ ҚОЛДАНЫЛАДЫ:

1.Кептіру

2.Құрғақ бу

3.Қысым астындағы бу

4.Хлорлы әк

5.Формалин

34.УЛЬРАКҮЛГІН СӘУЛЕЛЕР :

1. Бактериоцидтік қасиетке ие

2. Бактерияның өсуіне түрткі болады

3. Әйнек арқылы әсер етеді

4. Азық өнімдерін дезинфекциялауда қолданады

5. Мутагендік фактор болып табылады

35.БАЦИЛЛАЛАРДЫҢ СПОРАЛАРЫ ӨЛЕДІ:

1. Бактериофаг әсерінен

2. Ұзақ кептіруден

3. Автоклавтау

4. Лиофилизациядан

5. Пастеризациядан

36.ФИЛЬТРЛЕУ:

1. Дробтық стерилизация

2. Микроорганизмдердің механикалық кідіруне негізделген әдіс

3. Қан сарысуын, витаминдерді стерильдейді

4. Бактериостатикалық әсер етеді

5. Бактериялық токсиндері стерилдейді

37.МИКРОБҚАҚАРСЫ ЗАТТАРДЫҢ ӘСЕР ЕТУ МЕХАНИЗМІНЕ ЖАТПАЙДЫ:

1. Мембрана өткізгіштігін жоғарылатады

2. Бактериолитикалық әсер етуі

3. Ферменттерді денатурациялайды

4. Бактериоцидтік әсер етеді

5. Генетикалық ақпаратты зақымдайды

38.АНТИБАКТЕРИЯЛДЫҚ ХИМИОТЕРАПЕВТІК ЗАТТАРҒА ЖАТАДЫ:

1. Органикалық спирттер

2. Сульфаниламидтік препараттар

3. Фитонцидтер

4. Хлорамин

5. Формальдегид

339.ХИМИОТЕРАПИЯ:

1. Ағзаның ішкі ортасындағы қоздырғыштарды жоюға немесе тікелей басуға бағытталған өлшем

2. Ағзаның толық сусыздануы

3. Адама ағзасының микрофлорсындағы экологиялық баланс пен микробтық популяциялар аралығындағы бұзылыс

4. Тек протозойлік инфекциялардың қоздырғышын жою

5. Фаготипке токсикалық әсер

40. ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМ ЖАҒЫНАН АНТИСЕПТИКТЕРДІҢ ЖІКТЕЛУІНЕ ЖАТПАЙДЫ:

1. Галогендер

2. Ауыр металдар

3. Белок синтезінің ингибиторлары

4. 8-оксихиналондар

5. Жоғарғы май қышқылдары

41.АНТИСЕПТИКТЕР КӨРСЕТЕ АЛАДЫ :

1. Комулятивтік әсерді

2. Микробоцидтік әсерді

3. Ағзаның генетикалық ақпаратын зақымдайды

4. Макроағзаларға стимулдаушы әсерді

5. Ағзалық локализацияның қатал көрінуін

42.ДЕЗИНФИЦЕРЛЕУШІ ЗАТТАРҒА ЖАТПАЙДЫ:

1. Сулемалар

2. Ремантадиналар

3. Лизолдар

4. Фенолдар

5. Хлораминдер

43.АНТИСЕПТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ДЕЗИНФИЦЕРЛЕУШІ ЗАТТАР:

1. Тек патогендік микробтарға бактериоцидтік

2. Ағзаның тіндеріне антисептикалық заттар жоғары токсинді

3. Ағзаның тіндеріне бірдей токсиндік

4. Кез-келген концентрацияда әсер етеді

5. Ағзаның тіндеріне антисептикалық заттар төменірек токсинді

44.АНТИБИОТИКТЕРДІ ОҚУДАҒЫ ФУНДАМЕНТАЛЬДІ НЕГІЗІ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ:

1. Пастер

2. Монасеин

3. Заболотных

4. Флеминг

5. Кох

45.ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМЫ БОЙЫНША АНТИБИОТИКТЕРДІҢ ЖІКТЕЛУІНЕ ЖАТПАЙДЫ:

1. Беталактамдық

2. Бактериостатикалық

3. Аминогликозидтік

4. Палиеновтік

5. Макролидтер

46.АНТИБИОТИКТЕРДІҢ ҚАСИЕТТЕРІ:

1. Жалпыплазматикалық у болып табылады

2. Бактериялардың фаголизисіне тудырады

3. Бактериостатикалық қасиет көрсетеді

4. Жасушаішілік паразит болып табылады

47.АНТИБИОТИКТЕРГЕ ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР:

1. Токсикалық қасиетінің болмауы

2. Ағзаның қорғаныш күшінің стимулдаушысы

3. Иммуногендік концентрацияларда әсер көрсетуі

4. Ағзаның ақуыздарымен байланысуы

5. Бактериялық фильтрден сүзгіленуі

48.САҢЫРАУҚҰЛАҚТАРДАН АЛЫНҒАН АНТИБИОТИКТЕР :

1. Олеондомицин

2. Грамицидин С

3. Пенициллин

4. Метациклин

5. Фитонцид

49.ДӘРІЛІК ТҰРАҚТЫЛЫҚТЫҢ ДАМУЫНДАҒЫ ЕСКЕРТУ ҚАЖЕТ(ДҰРЫС ЕМЕС ЖАУАП):

1. Антибиотиктерді әр түрлі механизмдік әсері бойынша қолдану

2. Антибиотиктердің минимальді дозаларын қолдану

3. Жолданған антибиотикотерапияны қолдану

4. Антибиотиктердің алмастыруын қадағалау

5. Курстық емделудің режимін сақтау

50.АНАҒҰРЛЫМ ЖИІЛЕНГЕН АНТИБИОТИКОТЕРАПИЯНЫҢ АСҚЫНУЫНА ЖАТПАЙДЫ:

1. Микроағзалардың емдік тұрақтылығы

2. Дисбактериоз

3. Кандидоз

4. Зат алмасудың бұзылуы

5. Емдік аллергия

51.АНТИБИОТИКТЕРДІҢ ПРОДУЦЕНТТЕРІ БОЛЫП ТАБЫЛМАЙДЫ:

1. Чеснок

2. Қарапайымдылар

3. Актиномицеттер

4. Сәулелі микробтар

5. Бактериялар

52.МИКРОАҒЗАЛАРДЫҢ ЕМДІК ТҰРАҚТЫЛЫҒЫ БАЙЛАНЫСТЫ:

1. Rtf- фактордың берілуімен

2. Ағзаның реактивтілігінің әлсіреуімен

3. Мутациямен

4. Генотиптік өзгеріспен

5. Бактериофагтың әсер етуімен

53.ҚЫСҚА СПЕКТРЛІК ІСЕР ЕТУШІ АНТИБИОТИК :

1. Цефалоспорин

2. Макролид

3. Нистатин

4. Сульфаниламид

5. Левомицитин

54.МИКРОАҒЗАЛАРДЫҢ АНТИБИОТИКТЕРГЕ ДЕГЕН РЕЗИСТЕНТТІК МЕХАНИЗМІ БАЙЛАНЫСТЫ :

1. Антибиотиктерге деген жасушалық қабықшаның өткізгіштігінің жоғалуы

2. Гендегі генетикалық рекомбинациялар

3. Антибиотиктің активтік формадан активтік емес формаға өтуі

4. ДНҚ-ң ақпараттық мағынасын қолдану

5. Ортадағы антибиотиктермен бактериялардың талшықтарды жоғалтуы

55.ИНТЕРФЕРОННЫҢ СПЕКТРЛІК ӘСЕР ЕТУІ:

1. Антифугальдік

2. Протозойдік

3. Бактериялық

4. Вирусқа қарсы

5. Иммуномодульдеуші

56. ИНТЕРФЕРОН:

1. жасушаны әлсіз қорғайды

2. б елоктарға әсер етпейді

3. жоғарыактивті антиген

4. кез-келген басқа днқ молекуласымен индуцирленген болуы мүмкін

57.АНТИСЕПТИКА:

1. Қоршаған ортадан адам ағзасының ұлпасына микроағазлардың түскендігі туралы ескерту

2. Терінің және шырыштың зақымдалған немесе интакттік учаскелеріндегі бактерияларды жоюға арналған кешен жиынтығы

3. Қоршаған ортаның обьектілерінің залалсыздандырылуы

4. Обеспложивание

5. Адам ағзасындағы инфекциялық ошақты таңдамалы түрде өсіретін және дамытатын заттар

58.СУЛЬФАНИЛАМИДТЕР НЕНІҢ АРҚАСЫНДА БАКТЕРИЯЛАРДЫ ЖОЮҒА ДЕЙІН ӘСЕР ЕТЕДІ:

1. Протоплазманың сусыздануы

2. Протоплазманың коагуляциясы

3. Протоплазманың еруі

4. Бактерияның қорегіне кедергі келтіруі

59.ПЕНИЦИЛЛИННІҢ ӘСЕРІ:

1. Бактерияның жасушалық қабықшасының синтезіне кедергі келтіруі

2. Споралардың түзіліуне кедергі келтіреді

3. Жасушалық мембрананы зақымдайды

4. РНҚ синтезін түзілуіне әсер етеді

5. Белок синтезін түзілуіне әсер етеді

60. БАКТЕРИЯЛАРҒА ДЕГЕН АНТИБИОТИКТЕРДІҢ ЖОЯТЫН ӘСЕРІН БІЛДІРЕДІ :

1. Бактериоцидтік

2. Бактерил статикаллық

3. Фунгицидтік

4. Иммуногендак

5. Го меосатикалық

61.БАКТЕРИОСТАТИКАЛЫҚ ӘРЕКЕТ:

1. Микроағзалардың өсуі мен көбеюінің кідіруі

2. Микроағзаларды жою

3. Спораларды жою

4. Вирустарды жою

62.МИКРОАҒЗАЛАРДЫҢ ШТАМДАРЫ СЕЗІМТАЛ ДЕП ЕСЕПТЕЛЕДІ:

1. Жою үшін концентрациясы максимальді дозалы препарат қажет

2. Ағзаға қауіпті антибиотиктердің консентрациясы қажет ететін өсуді басу

3. Антибиотиктердің концентрациясы қарапайым терапевтік дозада болғанда олардың өсуінің тоқтауы

4. Жоғарыда аталып өткендердің барлығы

63.ҚАЛЫПТЫ СЕЗІМТАЛ ШТАМДАР БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ:

1. Жою үшін концентрациясы максимальді дозалы препарат қажет

2. Ағзаға қауіпті антибиотиктердің консентрациясы қажет ететін өсуді басу

3. Антибиотиктердің концентрациясы қарапайым терапевтік дозада болғанда олардың өсуінің тоқтауы

64.МИКРООРГАНИЗМДЕРДІҢ ШТАМДАРЫ ТҰРАҚТЫ БОЛЫП САНАЛАДЫ:

1. Жою үшін концентрациясы максимальді дозалы препарат қажет

2. Ағзаға қауіпті антибиотиктердің консентрациясы қажет ететін өсуді басу

3. Антибиотиктердің концентрациясы қарапайым терапевтік дозада болғанда олардың өсуінің тоқтауы

65.ӘСЕР ЕТУ СПЕКТРІ БОЙЫНША АНТИБИОТИКТЕРДІҢ КЛАССИФИКАЦИЯСЫНА НЕ ЖАТАТЫНЫН КӨРСЕТІҢІЗ:

1. Бактерицидтік

2. Бактериостатикалық

3. Вирусқа қарсы

4. Полиендік

5. Жасушалық мембранаға әсер етуші

66. МИКРОБТАРДЫҢ АНТИБИОТИКТЕРГЕ ДЕГЕН ТАБИҒИ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫ:

1. Түрлік

2. Мутация нәтижесінде бактерия жасушасының геннің өзгеруіне негізделген

3. Экстрохромосомдық

4. Біріншілік

5. Екіншілік

67.МИКРОАҒЗАЛАРДЫҢ АНТИБИОТИКТЕРГЕ ДЕГЕН РЕЗИСТЕНТТІЛІГІНІҢ МЕХАНИЗМІ:

1. Антибиотиктердің активті формадан активсіз формаға өтуі

2. Препарат үшін жасуша қабықшасының өтімділігінің жоғалуы

3. Жасуша ішіндегі препараттың спецификалық транспортының бұзылуы

4. Жоғарыдағы аталып өткеннің барлығы

5. Жоғарыдағы аталып өткендердің ешқайсысы

68.ТҰРАҚТЫ -ЕМДІК МИКРООРГАНИЗМДЕРМЕН КҮРЕС ЖҮРГІЗІЛЕДІ:

1. Систематикалық жолмен жаңа препарат алу

2. Бар антибиотиктердің химиялық модификациясы

3. Толық емес көрсетілім бойынша препаратты қолдану

4. Консервант ретінде көрсетілген антибиотикті қолдануға тиым салу

5. Жоғарыдағы аталып өткеннің барлығы

69.ВИРУСҚА ҚАРСЫ ПРЕПАРАТТАР ӘСЕР ЕТУ МЕХАНИЗМІ БОЙЫНША БӨЛІНЕДІ:

1. Жасуша иесінің рецепторларында вирустың адсорбциясын тосқауылдайтын препараттар

2. Вирусты “бөлінуді” бұзатын пркпараттар

3. Вирустардың жиналу стадиясын бастайтын препараттар

4. Репликацияны бастайтын препараттар

5. Жоғарыдағы аталып өткеннің барлығы

70.ҚАЙ АНТИБИОТИКТЕР АКТИНОМИЦЕТТЕН АЛЫНҒАН:

1. Пенициллин

2. Полимиксин

3. Лизоцим

4. Цефалоспориндар

5. Аминогликозидтер

71.ТӨМЕНДЕ АТАЛҒАНДАРДЫҢ ҚАЙСЫСЫ ВИРУСҚА ҚАРСЫ ПРЕПАРАТҚА ЖАТАДЫ?

1. Ремантадин

2. Оксолин

3. Рубомицин

4. Стрептомицин

5. Нистатин

72.ӘСЕРЛІК МЕХАНИЗМІ БОЙЫНША МАКРОЛИТТЕР:

1. Жасуша мембранасына әсер етеді

2. Бактерия жасушасының қабырғасының синтезін бастайды

3. Рибосомадағы белок синтезін басады

4. Аналық ДНҚ - дан РНК- ның түзілуін бастайды

5. Аналық ДНҚ - дан ДНК- ның түзілуін бастайды

73.ДЕЗИНФЕКТАНТТАРДЫҢ ТИІМДІ ӘСЕРІ ҚАНДАЙ ФАКТОРЛАРҒА ТӘУЕЛДІ:

1. Концентрацияға

2. Уақыт әсеріне

3. Температураға

4. Жоғарыдағы аталып өткеннің барлығы

5. Жоғарыдағы аталып өткендердің ешқайсысы

74.МИКРОАҒЗАЛАРДЫ ҚАТЫРУ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ДЕГИДРАТАЦИЯЛАУ ПРОЦЕССІ ҚАЛАЙ АТАЛАДЫ:

1. Радиация

2. Лиофилизация

3. Постеризация

4. Тендализация

5. Десикация

75.АНТИСЕПТИККЕ АНЫҚТАМА БЕРІҢІЗ

1. Микроорганизмге әсер ететін тікелей және жанама әдістердің жиынтығы, мақсаты микробтық емес зона құру немесе микроорганизмдердің аз шамалы зонасын құру.

2. Ішкі ортадағы патогендерді және УПМ жою немесе басу

3. Физикалық және химиялық әдіс арқылы объектіні барлық микроорганизмнен тазарту

4. Теріде және шырышта УП және потогендік микроорганизмдерді басу

76.СТЕРИЛИЗАЦИЯНЫҢ ДИЗИНФЕКЦИЯДАН АЙЫРМАШЫЛЫҒЫ

1. Барлық микроағзаларды жою

2. УПМ ді жою

3. Споралық микроорганизмдерді жою

4. Микроорганизмдерді және олардың спораларын жою

77.ИНФЕКЦИЯ ҚОЗДЫРҒЫШЫН БЕЛГІЛІ БІР ОШАҚТА ЖОЙҒАН СОҢ ҚОЛДАНЫЛАТЫН ДИЗИНФЕКЦИЯ

1. Ағымдық

2. Қорытынды

3. Профилактикалық

78.ДИЗИНФЕКЦИЯЛЫҚ БАҚЫЛАУ ТҮРІНЕ ЖАТАДА, ТЕК КЕЛЕСІДЕН БАСҚАСЫ:

1. Бактериологиялық

2. Визуалдық

3. Химиялық

4. Бактериоскопиялық

5. Биологиялық

79.ОПЕРАЦИЯДАН КЕЙІН ХИРУРГИЯЛЫҚ СТАЦИОНАРДА ЖИІ АСҚЫНАТЫН АЛТЫН ТҮРДЕГІ СТАФИЛОКОКК АНЫҚТАЛАДЫ. СЭС ЖҮРГІЗУ КЕРЕК:

1. Ошақтық дизинфекция

2. Ағымдық дизинфекция

3. Қорытынды дизинфекция

4. Профилактикалық дизинфекция

80.САРЫСУЛАРДЫ СТЕРИЛИЗАЦИЯЛАУ ӘДІСІ:

1. Химиялық

2. Бөлшектік

3. Ауалық

4. Булық

5. Механикалық (сүзгілеу)

81.МИКРОБҚА ҚАРСЫ ЗАТТАРДЫҢ ӘДІС МЕХАНИЗМІНЕ ЖАТПАЙДЫ:

1. Мембрана өтімділігін жоғарылатады

2. Бактериолитикалық әсер

3. Ферменттерді денатурациялау

4. Бактериоцидтік әсер

5. Генетикалық ақпаратты зақымдайды

82.АНТИБАКТЕРИАЛЬДІК ХИМИОТЕРАПЕВТІК ЗАТТАРҒА ЖАТАДЫ:

1. Органикалық спирт

2. Сульфаниламидтік препараттар

3. Фитонцидтер

4. Хлорамин

5. Формальдегид

83.ХИМИОТЕРАПИЯ:

1. Ағзаның ішкі ортасындағы қоздырғыштарды тікелей басу немесе жою әдісі

2. Ағзаны толық сусыздандыру

3. Экологиялық баланстың адам ағзасының микрофлорасы құрамындағы микробтық популяция арасындағы бұзылыс

4. Тек қана протозойлік инфекция қоздырғышын жою

5. Фаготиптерге токсикалық әсер

84.ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМ БОЙЫНША ЖІКТЕЛГЕН АНТИСЕПТИККЕ ЖАТПАЙДЫ:

1. Галогендер

2. Ауыр металдар

3. Белок синтезінің ингибиторлары

4. 8- окснохалин

5. Жоғарғы май қышөылдары

85.АНТИСЕПТИКТЕР КӨРСЕТЕ АЛАТЫН ӘСЕР:

1. Комулятивтік

2. Микробоцидтік

3. Жасушаның генетикалық ақпаратын бұзады

4. Макроағзаларға деген күшейтпелі әсер

5. Қатал ерекшеленген мүшелек локализация

86.ДЕЗИНФЕКЕЦИЯЛАУШЫ ЗАТҚА ЖАТПАЙДЫ:

1. Сулемалар

2. Ремантадиналар

3. Лизолдар

4. Фенолдар

5. Хлораминдер

87.АНТИСЕПТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ДЕЗИНФИЦЕРЛЕУШІ ЗАТТАР:

1. Тек патогендік микробтарға бактериоцидтік

2. Ағзаның тіндеріне антисептикалық заттар жоғары токсинді

3. Ағзаның тіндеріне бірдей токсиндік

4. Кез-келген концентрацияда әсер етеді

5. Ағзаның тіндеріне антисептикалық заттар төменірек токсинді

88.АНТИБИОТИКТЕРДІ ОҚУДАҒЫ ФУНДАМЕНТАЛЬДІ НЕГІЗІ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ:

1. Пастер

2. Монасеин

3. Роллонг

4. Флеминг

5. Кох

89.ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМЫ БОЙЫНША АНТИБИОТИКТЕРДІҢ ЖІКТЕЛУІНЕ ЖАТПАЙДЫ:

1. Беталактамдық

2. Бактериостатикалық

3. Аминогликозидтік

4. Палиеновтік

5. Макролидтер

90.АНТИБИОТИКТЕРДІҢ ҚАСИЕТТЕРІ:

1. Жалпыплазматикалық у болып табылады

2. Бактериялардың фаголизисіне тудырады

3. Бактериостатикалық қасиет көрсетеді

4. Жасушаішілік паразит болып табылады

91.АНТИБИОТИКТЕРГЕ ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР:

1. Токсикалық қасиетінің болмауы

2. Ағзаның қорғаныш күшінің стимулдаушысы

3. Иммуногендік концентрацияларда әсер көрсетуі

4. Ағзаның ақуыздарымен байланысуы

5. Бактериялық фильтрден сүзгіленуі

92.САҢЫРАУҚҰЛАҚТАРДАН АЛЫНҒАН АНТИБИОТИКТЕР :

1. Олеондомицин

2. Грамицидин С

3. Пенициллин

4. Метациклин

5. Фитонцид

93.ДӘРІЛІК ТҰРАҚТЫЛЫҚТЫҢ ДАМУЫНДАҒЫ ЕСКЕРТУ ҚАЖЕТ(ДҰРЫС ЕМЕС ЖАУАП):

1. Антибиотиктерді әр түрлі механизмдік әсері бойынша қолдану

2. Антибиотиктердің минимальді дозаларын қолдану

3. Жолданған антибиотикотерапияны қолдану

4. Антибиотиктердің алмастыруын қадағалау

5. Курстық емделудің режимін сақтау

94.АНАҒҰРЛЫМ ЖИІЛЕНГЕН АНТИБИОТИКОТЕРАПИЯНЫҢ АСҚЫНУЫНА ЖАТПАЙДЫ:

1. Микроағзалардың емдік тұрақтылығы

2. Дисбактериоз

3. Кандидоз

4. Зат алмасудың бұзылуы

5. Емдік аллергия

95.АНТИБИОТИКТЕРДІҢ ПРОДУЦЕНТТЕРІ БОЛЫП ТАБЫЛМАЙДЫ:

1. Чеснок

2. Қарапайымдылар

3. Актиномицеттер

4. Сәулелі микробтар

5. Бактериялар

96.АНТИБИОТИКТЕРГЕ ДЕГЕН СЕЗІМТАЛДЫҚ:

1. Грация бойынша титрлеу

2. Бөлшектік стерилизация

3. Сериялық сұйылту әдісі

4. Аппельман бойынша титрлеу

5. Фертильдік факторлар

97.МИКРОАҒЗАЛАРДЫҢ ЕМДІК ТҰРАҚТЫЛЫҒЫ БАЙЛАНЫСТЫ:

1. Rtf- фактордың берілуімен

2. Ағзаның реактивтілігінің әлсіреуімен

3. Мутациямен

4. Генотиптік өзгеріспен

5. Бактериофагтың әсер етуімен

98.ҚЫСҚА СПЕКТРЛІК ӘСЕР ЕТУШІ АНТИБИОТИК :

1. Цефалоспорин

2. Макролид

3. Нистатин

4. Сульфаниламид

5. Левомицитин

99.АНТИБИОТИКТЕРГЕ СЕЗІМТАЛДЫҒЫН АНЫҚТАУ ҮШІН ДИСК МАҢЫНДАҒЫ ӨСУДІҢ КІДІРІС ЗОНАСЫНЫҢ АНЫҚТАЛУЫ НЕ ТУРАЛЫ БІЛДІРЕДІ:

1. Жасушадағы зат алмасуды стимулдаушылар

2. Токсикалығының болмауы

3. Мембрана өтімділігінің жоғарылауы

4. Культураның сезімталдығы

5. Белоктардың денатурациялануы

100.МИКРОАҒЗАЛАРДЫҢ АНТИБИОТИКТЕРГЕ ДЕГЕН РЕЗИСТЕНТТІК МЕХАНИЗМІ БАЙЛАНЫСТЫ :

1. Антибиотиктерге деген жасушалық қабықшаның өткізгіштігінің жоғалуы

2. Гендегі генетикалық рекомбинациялар

3. Антибиотиктің активтік формадан активтік емес формаға өтуі

4. ДНҚ-ң ақпараттық мағынасын қолдану

5. Ортадағы антибиотиктермен бактериялардың жгутиктерді жоғалтуы

111.ИНТЕРФЕРОННЫҢ СПЕКТРЛІК ӘСЕР ЕТУІ:

1. Антифугальдік

2. Протозойдік

3. Бактериялық

4. Вирусқа қарсы

5. Иммуномодульдеуші

112.ИНТЕРФЕРОН:

1. Жасушаны әлсіз қорғайды

2. Белоктарға әсер етпейді

3. Жоғарыактивті антиген

4. Кез-келген басқа ДНҚ молекуласымен индуцирленген болуы мүмкін

113.АНТИСЕПТИКА :

1. Қоршаған ортадан адам ағзасының ұлпасына микроағазлардың түскендігі туралы ескерту

2. Терінің және шырыштың зақымдалған немесе интакттік учаскелеріндегі бактерияларды жоюға арналған кешен жиынтығы

3. Қоршаған ортаның обьектілерінің залалсыздандырылуы

4. Обеспложивание

5. Адам ағзасындағы инфекциялық ошақты таңдамалы түрде өсіретін және дамытатын заттар

114.СУЛЬФАНИЛАМИДТЕР НЕНІҢ АРҚАСЫНДА БАКТЕРИЯЛАРДЫ ЖОЮҒА ДЕЙІН ӘСЕР ЕТЕДІ:

1. Протоплазманың сусыздануы

2. Протоплазманың коагуляциясы

3. Протоплазманың еруі

4. Бактерияның қорегіне кедергі келтіруі

115.ПЕНИЦИЛЛИННІҢ ӘСЕРІ:

1. Бактерияның жасушалық қабықшасының синтезіне кедергі келтіруі

2. Споралардың түзіліуне кедергі келтіреді

3. Жасушалық мембрананы зақымдайды

4. РНҚ синтезін түзілуіне әсер етеді

5. Белок синтезін түзілуіне әсер етеді

116.АНТИБИОТИКТЕРДІҢ БАКТЕРИЯЛАРДЫ ЖОЮҒА БАҒЫТТАЛҒАН ӘРЕКЕТІ:

1. Бактерицидтік

2. Бактериостатикалық

3. Фунгицидтік

4. Иммунигендік

5. Гомеостатикалық

117.БАКТЕРИОСТАТИКАЛЫҚ ӘРЕКЕТ:

1. Микроағзалардың өсуі мен көбеюінің кідіруі

2. Микроағзаларды жою

3. Спораларды жою

4. Вирустарды жою

118.МИКРОАҒЗАЛАРДЫҢ ШТАМДАРЫ СЕЗІМТАЛ ДЕП ЕСЕПТЕЛЕДІ:

1. Жою үшін концентрациясы максимальді дозалы препарат қажет

2. Ағзаға қауіпті антибиотиктердің консентрациясы қажет ететін өсуді басу

3. Антибиотиктердің концентрациясы қарапайым терапевтік дозада болғанда олардың өсуінің тоқтауы

4. Жоғарыда аталып өткендердің барлығы

119.ҚАЛЫПТЫ СЕЗІМТАЛ ШТАМДАР БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ:

1. Жою үшін концентрациясы максимальді дозалы препарат қажет

2. Ағзаға қауіпті антибиотиктердің консентрациясы қажет ететін өсуді басу

3. Антибиотиктердің концентрациясы қарапайым терапевтік дозада болғанда олардың өсуінің тоқтауы

120.МИКРООРГАНИЗМДЕРДІҢ ШТАМДАРЫ ТҰРАҚТЫ БОЛЫП САНАЛАДЫ:

1. Жою үшін концентрациясы максимальді дозалы препарат қажет

2. Ағзаға қауіпті антибиотиктердің консентрациясы қажет ететін өсуді басу

3. Антибиотиктердің концентрациясы қарапайым терапевтік дозада болғанда олардың өсуінің тоқтауы

121.ӘСЕР ЕТУ СПЕКТРІ БОЙЫНША АНТИБИОТИКТЕРДІҢ КЛАССИФИКАЦИЯСЫНА НЕ ЖАТАТЫНЫН КӨРСЕТІҢІЗ:

1. Бактерицидтік

2. Бактериостатикалық

3. Вирусқа қарсы

4. Полиендік

5. Жасушалық мембранаға әсер етуші

122.МИКРОБТАРДЫҢ АНТИБИОТИКТЕРГЕ ДЕГЕН ТАБИҒИ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫ:

1. Түрлік

2. Мутация нәтижесінде бактерия жасушасының геннің өзгеруіне негізделген

3. Экстрохромосомдық

4. Біріншілік

5. Екіншілік

123.АҒЗА СҰЙЫҚТЫҒЫНДАҒЫ ЖӘНЕ ТІНДЕРІНДЕГІ АНТИБИОТИКТІҢ МӨЛШЕРІН АНЫҚТАУ:

1. Агардағы диффузия тәсілімен

2. Мембраналық фильтр тәсілімен

3. Аспирациондік тәсілмен

4. Қоректік ортадағы себінділермен

124.МИКРОАҒЗАЛАРДЫҢ АНТИБИОТИКТЕРГЕ ДЕГЕН РЕЗИСТЕНТТІЛІГІНІҢ МЕХАНИЗМІ:

1. Антибиотиктердің активті формадан активсіз формаға өтуі

2. Препарат үшін жасуша қабықшасының өтімділігінің жоғалуы

3. Жасуша ішіндегі препараттың спецификалық транспортының бұзылуы

4. Жоғарыдағы аталып өткеннің барлығы

5. Жоғарыдағы аталып өткендердің ешқайсысы

125.ТҰРАҚТЫ -ЕМДІК МИКРООРГАНИЗМДЕРМЕН КҮРЕС ЖҮРГІЗІЛЕДІ:

1. Систематикалық жолмен жаңа препарат алу

2. Бар антибиотиктердің химиялық модификациясы

3. Толық емес көрсетілім бойынша препаратты қолдану

4. Консервант ретінде көрсетілген антибиотикті қолдануға тиым салу

5. Жоғарыдағы аталып өткеннің барлығы

126.ВИРУСҚА ҚАРСЫ ПРЕПАРАТТАР ӘСЕР ЕТУ МЕХАНИЗМІ БОЙЫНША БӨЛІНЕДІ:

1. Жасуша иесінің рецепторларында вирустың адсорбциясын тосқауылдайтын препараттар

2. Вирусты “бөлінуді” бұзатын пркпараттар

3. Вирустардың жиналу стадиясын бастайтын препараттар

4. Репликацияны бастайтын препараттар

5. Жоғарыдағы аталып өткеннің барлығы

127.ҚАЙ АНТИБИОТИКТЕР АКТИНОМИЦЕТТЕН АЛЫНҒАН:

1. Пенициллин

2. Полимиксин

3. Лизоцим

4. Цефалоспориндар

5. Аминогликозидтер

128.ТӨМЕНДЕ АТАЛҒАНДАРДЫҢ ҚАЙСЫСЫ ВИРУСҚА ҚАРСЫ ПРЕПАРАТҚА ЖАТАДЫ?

1. Ремантадин

2. Оксолин

3. Рубомицин

4. Стрептомицин

5. Нистатин

129.ӘСЕРЛІК МЕХАНИЗМІ БОЙЫНША МАКРОЛИТТЕР:

1. Жасуша мембранасына әсер етеді

2. Бактерия жасушасының қабырғасының синтезін бастайды

3. Рибосомадағы белок синтезін басады

4. Аналық ДНҚ - дан РНК- ның түзілуін бастайды

5. Аналық ДНҚ - дан ДНК- ның түзілуін бастайды

130.ДЕЗИНФЕКТАНТТАРДЫҢ ТИІМДІ ӘСЕРІ ҚАНДАЙ ФАКТОРЛАРҒА ТӘУЕЛДІ:

1. Концентрацияға

2. Уақыт әсеріне

3. Температураға

4. Жоғарыдағы аталып өткеннің барлығы

5. Жоғарыдағы аталып өткендердің ешқайсысы

131.ТЕРМОФИЛЬДЕР МЫНА ТЕМПЕРАТУРАДА ӨСЕДІ:

1. Шамамен 0 ^о С

2. 4 ^оС-25 ^оС аралығында

3. Шамамен 40 ^оС

4. 37 ^оС

5. 25^оС-40 ^оС аралығында

132.ОПТИМАЛЬДІК ТЕМПЕРАТУРАМЕН ӨСУДЕ 15 ^ОС-ТЕН ТӨМЕН ТЕМПЕРАТУРАЛАРДА ӨСЕТІН МИКРООРГАНИЗМДЕР ҚАЛАЙ АТАЛАДЫ:

1. Мезофильдер

2. Психрофильдер

3. Термофильдер

4. Бактериофильдер

5. Калофильдер

133.МИКРОАҒЗАЛАРДЫ ҚАТЫРУ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ДЕГИДРАТАЦИЯЛАУ ПРОЦЕССІ ҚАЛАЙ АТАЛАДЫ:

1. Радиация

2. Лиофилизация

3. Постеризация

4. Тендализация

5. Десикация

134.ПАСТЕРИЗАЦИЯНЫҢ МАҚСАТЫ ҚАНДАЙ:

1. Сүтті стерильдеу

2. Сүттегі патогендік микроорганизмдерді жою

3. Сүттегі споаларды жою

4. Фильтрация

135.ТӨМЕНДЕ КӨРСЕТІЛГЕНДЕРДІҢ ҚАЙСЫСЫ СТЕРИЛИЗАЦИЯ ӘДІСІНЕ ЖАТПАЙДЫ:

1. Радиация

2. Дымқылды тазалау (влажная уборка)

3. Дезинфектанттарды қолдану

4. Жоғарылатылған қысымды қолдану

136.СТЕРИЛИЗАЦИЯҒА АРНАЛҒАН ХИРУРГИЯЛЫҚ АСПАПТЫ ТАҢДАУ ӘДІСІ:

1. УФО

2. Пастеризация

3. Автоклавирование

4. Фильтрация

5. Кептіру

137.ТӨМЕНДЕ КӨРСЕТІЛГЕНДЕРДІҢ ҚАЙСЫСЫМЕН ҚОРЕКТІК ОРТАНЫ СТЕРИЛЬДЕЙДІ:

1. Булық стерилизация

2. Бөлшектік стерилизация

3. Ауалық стерилизация

4. Химиялық стерилизация

5. Газдық стерилизация

ТЕЗАУРУС (глоссарий):

Микрофлора

Биотоп

Биоценоз

Экожүйе

Дисбактериоз

Дисбактериоз дәрежесі

Дисбактериоз фазасы

Антибиотик

Дезинфекция

Стерилизация

Өсудің бәсеңдеу аймағы

Дезинфекцияны бақылау

Стерилизацияны бақылау

Минимальды концентрация

Сабақтың болжамды жоспары:

№ р/н	Сабақтың этабы	Сабақ этабының мазмұны	Оқу әдісі (оқытушының таңдауы бойынша )	Бақылау әдістері (оқытушының таңдауы бойынша )	Берілген уақыт, этап / мин
1	Кіріспе	Сәлемдесу, белгілеу, тақырыпты, мақсаты мен міндеттерін айту, компетенцияларға тоқталу, мотивациялық сипаттама	-	-	10 мин.
2	Ақырғы білім деңгейлерін бақылау	Тақырып бойынша ақырғы және ағымды білім деңгейлерін анықтау	-	Тестілеу Ауызша	5 мин. 25 мин.
3	Серпіндіру	-	Интерактивті	-	5 мин.
4	Үзіліс	-	-	-	5 мин.
5	Негізгі этап	Аяқталмаған фагоцитоз жағындысын микроскопия лау. Алынған нәтиже бойынша бағалау. Зерттеу материалын Петри табақшасына себу. Менингококты инфекцияның диагностикалық алгоритмін салу.	Пассивті (түсіндіру, демонстрация, бақылау). Белсенді (Тәжірибелік жұмыстарды орындау және талқылау, хаттамаларды, жұмыс дәптерін толтыру,мультимедиялық мәліметтер базасымен, компьютерлік моделдермен және бағдарламалармен жұмыс жасау.) Интерактивті (ситуациялық есептер, кроссвордтар шығару, кішігірім топтарда жұмыс жасау, блиц-сауал, ролдік ойындар, оймен штурм, критикалық ойлау, мини-зерттеулер)	Жұмыс дәптерлерін тексеру	30 мин.
6.	Сабақты қортындылау. Жеткен жетістіктерді талқылау және қойылған міндеттерді, үйренген компетенцияларды шешу. Бағаларын айту және жорналға қою	Бағалау парағын толтыру	Пассивті	-	5 мин
7.	Үй тапсырмасына комментарии келесі сабақ тақырыбы бойынша	-	Пассивті	-	5 мин

5-тақырып. Инфекция. Бактериялардың патогенді факторлары. Бейспецификалық қорғаныс факторлары. Фагоцитоз. Антигендер.