Өнімдердің сапсын анықтау тәсілдері.

Өнімнің сапасын тексеру-ол сандық және сапалық көрсеткіштерінің қойылған талаптарға сәйкес болуын тексеру. Саудада тауардың сапa- сын бағалау оның қасиеттерінің нормалық құжаттардың талаптарына сәйкес болуын тексереді. Саудада тауар- дың сапасын қабылдап алу, сақтау, сату процесінде тексеріледі. Тексерудің бірнеше түрлері болады: өнеркәсіптік, қабылдау, инспек- циялық,жалпылама,ішінара.

Жалпылама тексеруде барлық өнім тексеріледі.Бірақ бұл әдіс қымбат және қиын.

Ішінара тексеру-өнім партиясының бір немесе бірнеше данасын тексереді.

Сұрыптау-ол белгіленген тәртіп,стандарт бойынша өнім партиясы- нан тексеруге алу.

Мынадай сапа белгілеу өдістері болады:

1).Өлшеу әдісі-әдейілеп арнаулы жабдықтар арқылы өлшеніп,нақты мөлшермен белгіленеді.

2).Тіркеме әдіс-бақылау мен сынау арқылы атқарылады,мысалы,бір топтағы ақаулар саны.

3).Есептік әдәс-әдетте өнімді жобалау кезінде қолданылады теория- лық және эмпиритикалық заңдылықтар бойынша есептеп шығара- ды.Мысалы,өнімнің қышқылдығы,майлылығына байланыс- ты болады.

4).Оргонолептикалық әдіс-бұл сапалық көрсеткіштерді анализ өткізу немесе сезу органдары арқылы анықтау.Бұл әдістің дәлдігі жеткізуші жұмысшылардың шеберлігіне және қолайлы жағдайларға байланысты.

5).Эксперттік әдіс-эксперттік комиссия шешімі бойынша белгіленеді.

6).Әлеуметтік әдіс-бұл әдіс бойынша сапалық көрсеткіштер көптеген тұтынушылардың пікірлері бойынша анықталады.Пікірлерді көрме- лер, сауда,дәм алу,тұтынушылар жиындарын өткізу,анкета тарату арқылы жинайды.Алынған мәліметтерді математикалық әдістермен өңдейді.

Тауарлардың сапасын әртүрлі әдістермен алынған мәліметтерді тұты- нушылар талабымен және нормалармен салыстырып анықтайды.

Тауарларды стандарттау.

1).Стандарттаудың мәні,мақсаты,талабы.

Стандарттау-бұл белгілі бағыттағы жұмыс барлық жұмыстарды бір тәртіпке келтіру,барлығына бірдей қолдануға жататын ережелер шыға- ру және қолдану арқылы жүргізіледі,істеліп жатқан немесе алдағы жұмыстарды қолданылады.

Стандарттаудың мақсаттары:

1).Тұтынушылар мен мемлекеттің сапа және номенклатура жөніндегі талаптарын қорғау.Адамдардың денсаулығы мен өміріне қауіпсіз бол- уын қамтамасыз ету,қоршаған ортаға зиянсыз болуын қамтамсыз ету.

2).Өнімнің сапсын ғылым мен техниканың дамуына,халықтың талап- тарының өсуіне сәйкес жоғарлату.

3).Өнімдердің бір-біріне сәйкес келуі және алмастыру мүмкіндігі.

4).Материалдық,адамдық ресурстарды үнемдеу,экономикалық тиімділігін арттыру.

5).Әлеуметтік-экономикалықжоспарлардыңнегіздерін салу.

6).Өндіру және саудадағы техникалық кедергілерді жою,отандық өнімдерін ,дүниежүзілік нарықта өтімділігін арттыру.

7).Өндірістік объектілердің табиғи,технологиялық апараттарға қауіп- сіздігін арттыру.

8).Елдің қорғану және жұмылу қабілетінің жоғары болуына көмектесу.

2).Нормалық актілерді класификациялау.Стандарттау әр жағынан қаралады;

1).Практикалық жұмыс

2).Басқару жұмыстары

3).Ғылым

Стандарттау ғылым ретінде мына жұмыстарды атқарды:зертейді және қортады,стандарттау заңдылықтарын жалпы түрде немесе белгілі уақытта.Мысалы:системалау,класстау,кодтау,техникалық информа- циялау.

Практикалық стандарттау-бұл нормалық документтерде керекті ере- желерді,нормаларды белгілеу.Қайталанатын жұмыстармен өндірістерде оптимальді бағыт ұстауға көмектеседі.Өмірде және өн- дірістерде қолданылады.Практикалық жұмыстың нәтижесі нормалық құжаттар шығару.

Нормалық құжат-бұл құжатта ережелер,нормалар белгілі бір жұмыс бағытында қолданылады. Мысалы: стандарттар, эталондар, техникалық көрсеткіштер.

Стандарт-бұл нормалық документ ынталы жаұқтардың жалпы келісім бойынша жасалады және белгіленген орган арқылы бекітіл- ген барлық жерде әрқашанда орындалуға тиісті әртүрлі жұмыстар- мен өнімдерге,көрсеткіштермен талаптар,нормалар белгіленеді. Стандарт-бір ыңғай оптималды тәртіп орнатуға бағытталған.

Стандарттау басқару жүйесі ретінде-мемлекеттік стандарттау жүйе-сі комплектің нормалық құжаттарға негізделген.Олар өзара байла- нысты талаптар қояды ұйымдастыру шараларын белгілейді.

Стандарттау құжаттары әртүрлі деңгейде болады:

a).Мемлекеттік заттар.

b).Мемлекетаралық заңдар.

c).Жүйелік стандарттар.

d).Өндірістік орындардарының стандарттарымен техникалық талаптары.

Эталон-үлгі,бұл дайын өнім басқа өнімдермен салыстыру үшін бекітілген өнім.Эталон-үлгі өнімінде құжат бекітулі болады,онда өндірушінің анықтамалары,адресі,мөрі,қолдары болады.Әдетте екі үлгі жасалады.Бұл даулы жағдайлар болмас үшін істелген.

Техникалық баяндау-бұл дайын өнімнің ерекшеліктері,жасау ерек-

шеліктері(технология,шикізаттар)көлемі,тасымалдау,сақтау ереже- лері, жасаушының кепілдіктері жазылған құжат.Кейбір жағдайда суреті салынады.

Стандарттау объектісіне мыналар жатады: өнімдер, қызметтер, технологиялар,басқару,қабылдау,сақтау, тексеру,пайдалану,жөндеу және басқалалар