ҚАЗАҚ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ГУМАНИТАРЛЫҚ-ЗАҢ УНИВЕРСИТЕТІ

Гуманитарлық факультет

Философия және саясаттану кафедрасы

Оқу-әдістемелік кешен

Пән бойынша _ Саясаттану

Мамандығы: Барлық мамандықтарға

(шифр, атауы)

Курс ___2 ______

Семестр __3,4_____

Кредит саны__2 ___

«____________________» пәні бойынша оқу әдістемелік кешен ___________________

Мемлекеттік стандарт ________________ж. типтік типтік бағдарламасы негізінде жасалған

Құрастырушы:

Философия және саясаттану кафедрасы мәжілісінде талқыланған және бекітілген.

Кафедра меңгерушісі,

ф.ғ.к.: _____________________ Түйебаев М.М.

__. ___. 20__ Ж. Хаттама №

Гуманитарлық факультеттің Оқу-әдістемелік Кеңесінде мақұлданды.

__. ___. 20___Ж. Хаттама №

ОӘК-ның төрайымы ,

т.ғ.к. _____________________ Абенова Г.А.

Мазмұны

1. Пән бойынша типтік оқу бағдарламасы

2. Пән бойынша жұмыс бағдарламасы

3. Пән бойынша силлабус

4. Пән бойынша Глоссарий

5. Пән бойынша дәрістердің қысқаша конспектісі

6. Пәні бойынша практикалық (семинар) сабақтарын орындауға арналған әдістемелік нұсқау

7. ОЖСӨЖ және СӨЖ орындау барысында қойылатын талаптар мен әдістемелік нұсқаулар

8. Пәні бойынша ОЖСӨЖ орындау бойынша әдістемелік нұсқау

9. Пәні бойынша СӨЖ орындау бойынша әдістемелік нұсқау

10. Пәні бойынша студенттердің білімін бағалау және бақылау жүйесі

11. Әдебиеттер

САЯСАТТАНУ

Авторлар:

философия ғьлымдарының докторы, профессор Әбсаттаров Р.Б. философия ғылымдарының докторы, профессор Балғымбаев А.С. саясаттану ғылымдарының докторы, профессор Романова Н.В. тарих ғылымдарының кандидаты, доцент Дәкенов М. философия ғылымдарының кандидаты, доцент Хан И.Г.

АЛҒЫ СӨЗ

Саясаттану курсының негізгі мақсаты студенттерге саяси өмір саласындағы күрделі құбылыстар мен тенденцияларға өз бетінше талдау жасау дағдысын ұялату, саясат туралы қажетті білім беру, студенттердің санасында үғымдық ақпаратты қалыптастыруға ықпал ету.

“Саясаттану” пәнін оқып білу студенттердің саяси дүниетанымы мен саяси мәдениетін қалыптастыруға бағытталған, олардың Қазақстан Республикасы алдында тұрған міндеттерді шешуге белсенді қатысуына септігін тигізеді.

Курстың міндеттері студенттерді Қазақстандағы және одан тыс жерлерде жүріп жатқан саяси процестерді ұғынуға және еркін бағдарлай алу ептілігіне тәрбиелеу.

Курсты оқу нәтижесінде студент мынаны білуі қажет:

1. Саясаттың мәнін, мүмкіндіктерін, шекараларын, келешегін және негізгі түрлерін;

2. Саяси биліктің мәнін, жүйесін, көздері мен функцияларын;

3. Саяси процестердің мәнін және саяси партиялар мен қоғамдык қозғалыстардың олардағы рөлін, соның ішінде Қазақстан Республикасындағы саяси процестерді.

Саясаттануды оқып білу келесі оқу пәндерінен алынған білімдерге сүйенуі қажет: философия, әлеуметтану, экономия теориясы, кұқык негіздері, тарих және дінтану, мәдениеттану, психология сияқты оку пәндерімен қатар өтілуі қажет.

Қазіргі кезеңде саясаттануды оқытуда саясаттанудың өз алдына жеке оқу пәні екенін, оның рөлінің үздіксіз артып отырғанын есепке алу керек.

Ұсынылып отырған “Саясаттану” курсының бағдарламасы соңғы жылдардағы Қазақстан мен ТМД елдеріндегі пәнді оқыту тәжірибесі негізінде ҚР мемлекеттік стандартына сәйкес құрылған.

Құндылықтарды қайта бағалау жүрді, ең басты құндылық - тұлғаны саясаттанулық тұрғыдан тану өзгерді.

Авторлар дүниежүзілік саяси ғылымдардың маңызды проблемалары ғылыми игерілу деңгейін, сонымен қатар Қазақстан қоғамын және жалпы бұрынғы кеңестік кеңістігі елдерінің реформалау тәжірибесін теориялық қорытындылауды назарға алды.

Типтік бағдарламада саясаттанудың негізгі тақырыптары мен

елелері, сонымен катар Республикада және басқа да ТМД елдерінде

көріп, казіргі уақытта жинақталған оқу жене оку-әдістемелік әдебиетгер қамтылды.

Бағдарламанын құрыльмы оқу құралдары және саяси ғылымдар бойынша қолданылып жүрген бағдарламалар құру тәжірибесін ескерді.

Типтік бағдарламаны жасаушылар оның жаңа оқу технологияларын, талаптарын, елдің дүниежүзілік білімдік кеңістікте ықпалдасу байланысын жене білім саласындағы халықаралық конвенцияларға қосылуын, атап айтканда, Болон конвенциясына қол қоюын есепке алды. Бағдарлама құрылымға түзетулер енгізумен қатар саяси білімнің мазмұны және жұмыс түрлері бойынша оқу материалдарын мейлінше толық бөлуді ойластырған несиелік технологияның талаптарына сәйкес құрылған.

Лекциялык курстың тақырыптарының сұрақтарымен қатар шамамен белгіленген семинар сабақтарының тақырыптары, силлабусты ескеріп, студентгердің өз бетінше орындайтын жұмыстарының сұрақтары мен рефераттарының тақырыптары берілген.

Бағдарламаны дайындаушылар классикалық мұраларды, сонымен қатар Отандык жене шетелдік саясаттанушылардың үздік еңбектерін сақтай отырып, библиографиялык аппаратты жаңартуға тырысты.

Ұсынылған әдебиеттер тізімінің саясаттану ғылымына тікелей қатысы бар, Қазақстан Республикасында шыққан оқу құралдары мен монографиялар енгізілді. Қазіргі талаптарға орай әдебиеттер негізгі және қосымша болып, бөлініп берілді.

Бағдарламаның құрылымы жоғары оқу орындарының және мамандықтардың бағыттарын ескеруге мүмкіндік береді.

Кез келген бағдарлама саяси ғылымдарды барынша толық қамти алмайды. Сондықтан авторлар ұжымы оны жетілдіру және жаңалау бағытында одан әрі жұмыс істеуді дұрыс деп санайды.

ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ Кіріспе

Саясаттану Біріккен Ұлттар Ұйымының арнайы құрылымдық бөлімі - Юнеско міндетті түрде оқылатын пәндер тізіміне енгізіп бекіткен әлеуметтік- гуманитарлық білім жүйесіндегі маңызды оқу пәні. Саясат қазіргі қоғамның тіршілік ерекеті аспектісі ретіндегі оның объектісі болып табылады. Саясаттану саясаттың өмір сүру заңдарын, оның тарихи дамуын зерттейді. Саясаттанудың мазмұны сонымен қатар, билік, мемлекетаралық қатынас мәселелерінен де тұрады.

Саясат теориясы антикалық дәуірден бастап, бүкіл өркениет тарихы бойы дамыса да қоғамдық білім саласы ретінде саясаттану XIX ғасырдың екінщі жартысы мен XX ғасырдың бірінші жартысында ғана қалыптасты. Қарқынды дамушы ғылым ретіндегі саясаттанудың маңызы бүкіл

әлеуметтік-гуманитарлық білім жүйесіндегі идеялардың өзінді_к катализаторы іспеті ерекше артып отыр.

Қазақстанда, өзге де ТМД елдеріндегідей, саясаттану тоталитарлық жүйе күйрегеннен кейін және тәуелсіздік алғаннан соң барып, дами бастады. Сол кезден бастап ол жоғары оқу орындарының оқу жоспарларына енді. Сол тұста типтік бағдарламалар дайындалды және алғашқы оқулықтар жасалды. Алайда саяси практика мен ғылым дамуының жаңа кезеңінде оларды елеулі жаңалаудың қажеттілігі туды. Жаңа типтік бағдарламаны дайындаудың өзі де осымен байланысты, ал оның мазмұны төменде баяндалып отыр. Кафедралар жоғары оқу орындары мен факультеттердің бағдарларын ескеріп, тақырыптар бойынша сағаттарды анықтап белуге құзырлы.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

Саясаттану - ғылым

Саясаттанудың объектісі мен пәні. Саясаттану саясат туралы, билік, саяси жүйелер, процестер жөніндегі ғылым. Саясаттанудын пәнін анықтаудағы негізгі амалдар. Саяси философия, саясат әлеуметтануы, саяси этика, саяси тарих саяси ғылымдардың құрамдас бөлімдері ретінде. Саясаттанудың заңдары мен категориялары, әдістері мен функциялары. Салыстырмалық, жүйелік, бихевиористік, әлеуметтанулық, психологиялық, институционалдық, тарихилық әдістер. Антропологиялық амал.

Саясаттанудың функциялары: прагматикалық, түсіндірушілік, болжам жасаушылық, аксиологиялық, тәжірибелік және т.б.

Саясаттанудың әлеуметтік-гуманитарлық білімдер жүйесіндегі орны. Саяси ғылымдардың құрылымы, оның парадигмалары. Саяси ғылымдардын және практиканың байланысы.

Саяси ғылымдардың негізгі кезеңдері мен қалыптасуы

Ежелгі Шығыстағы саяси ойлар (буддизм, конфуцийшылдық, досизм, легизм). Каутиль Маккиавелизмнің негізі. Ежелгі Грекия мен Ежелгі Римдегі саяси ойлар (Платон, Полибий, Аристотель, Цицерон). Орта ғасырлық Шығыстағы саяси ойлар (өл-Фараби, Ганджеви, Низами, Әлішер Науаи). Саяси ойлар тарихындағы Еуропалық орта ғасыр (Марк Аврелий, Фома Аквинский, Мартин Лютер). Қайта өркендеу дәуіріндегі зайырлы саяси ойлар (Н.Макиавелли, Томас Мор, Жан Боден).

Еуропалық ағартушылық дәуірдегі саяси идеялар. (Томас ГоббГ, Джон Локк, Шарль Луи Монтескье, Жан-Жак Руссо). Т.Джефферсой мен А.Гамильтонның саяси кезқарастары. ХІХ-ХХ ғасырлардағы әлеукеттік- саяси идеялар мен ағымдар: либерализм, консерватизм, марксизм.