Grupy tematowe czasowników

Polacy często mówią o 4 koniugacjach. Te koniugacji polskie nauczyciele, badacze i naukowcy zwykle odróżniwają między sobą po końcówkam czasownika w 1 a 2 osobie liczbie pojedynczej. Tak, 4 koniugacji – to:

1. I Koniugacja: -ę; -esz (pisać, kupować, dawać, brać, grzać, myć, biec, nieść itd.)

2. II Koniugacja: -ę; -isz/-ysz (widzieć, słyszeć, mówić, marzyć itd.)

3. III Koniugacja: -am; -asz (czytam, czekam, dbam itd.)

4. IV Koniugacja: -em; -esz (umiem, rozumiem itd.)

Przeciętne, żeby zrozumieć do jakiej koniugacji należy czasownik, my patrzymy na końcówkę bezokolicznika. Do I koniugacji należą bezokoliczniki z końcówkami -ać; -ć; -c; -ąć; do II – -eć; -ić; -yć; do III... -ać; do IV – -eć; -ć. Mamy teraz pytanie: jaka jest różnica pomiędzy, na przykład, czasownikiem czytać (III) i czasownikiem pisać (I)? Jak prawidlowo odmienić te czasowniki, kiedy my nie wiemy o nich nic, oprócz końcówki bezokolicznika? Zwykła odpowiedź polaka: po prostu trzeba znać wielu tych czasowników. Czy państwu tego wystarcza? Myślę, że nie.

W tym artykule nie będę mówił o bardzo dziwnym podzieleniu na 4 koniugacji, jak nie będę odpowiedział na wszystkie pytania o odmianie czasownika, ale postaram się ułatwić tę odmianę jak tylko mogę. Na tym skonczymy już tę introdakcję i będziemy mowili o grupach tematowych.

Grupy tematowe czasownika – to, jeżeli mogę tak powiedzieć, koniugacja w koniugacji. Tak, w I Koniugacji mamy czasowniki kazać i budować. One należą do jednej koniugacji, czy one podobnie odmieniają się? Nie. Dlatego czasowniki typu budować ja odnoszę do I Grupy Tematowej. To był taki komentarz, teraz trochę o tych grupach.

I Koniugacja: I-XI Grupy Tematowe.

I Grupa Tematowa.

Czasowniki, stworzone przy pomocy przyrostka -owa-. W bezokoliczniku wszystkie czasowniki tego typu będą mieli taką końcówkę -ować. Wszystkie, bez wyjątków, odmieniają się jednakowo.

I Grupa tematowa

L. pojedyncza		L. mnoga
Osoba	Końcówki	Osoba	Końcówki
1. ja	- uję	1. my	- ujemy
2. ty	- ujesz	2. wy	- ujecie
3. on, ona, ono	- uje	3. oni, one	- ują

Czasowników, wchodzących do tej grupy naprawdę wiele. Chciałbym jeszcze dodać, że nie tylko te czasowniki będą odmieniać się tak, jak wyznaczono wyżej, ale też wszystkie czasowniki stworzone od początkowego bezokolicznika przy pomocy przedrostków czyli przedrostka. Tylko kilka przykładów:

całować - obcałować

chorować - przechorować

czarować - oczarować

częstować - obczęstować

darować - obdarować

gotować - dogotować

krzyżować - rozkrzyżować

malowac - odmalować

mianować - przemianować

panować - zapanować

parować - odparować

piłować - wypiłować

prostować - rozprostować

próbować - wypróbować

ramować - obramować

rysować - obrysować

targować - wytargować

wałować - obwałować

angażować - doangażować

dramatyzować - przedramatyzować

planować - rozplanować

handlować - przehandlować

drukować - przedrukować

organizować - przeorganizować

To są tylko niektore przykłady. Chciałbym powtarzyć: wyjątków z tej regularności nie ma.