2.1. Толтырылу процесі

Толтырылу процесінің дәлдігі толтырылу процесінің соңындағы ауа температурасына және қысымның әсерін анықтайтын шамаларындағы қалдықты газ коэффифиентімен және толтырылу коэффициентімен бағаланады.

2.1.1. Цилиндрдегі толтырылу процесінің соңындағы ауаның қысымы (сығылудың басы)

- төртырғақты дизель үшін:

Р_а = 0,5( Р'_К + Р_СР) , Мпа ( 1 )

мұндағы: Р_ВП - еңгізу органы (клапанның немесе терезенің) алдындағы ауаның қысымы;

Үрленген ауаның аралық салқындатумен дизельде салқындатқыштың кедергісімен байланысты, оның кейбір қысымының төмендеуі болады.

Сондықтан Р_ВП = Р^{ ′}_К = Р _К - Р_{ОХЛ ,}

мұндағы: Р_СР = (0,75 -0,9 ) Р_ВП -толтырылудың орташа қысымы; Р_К -үстеме үрлеу қысымы; Р^׳_К -салқындатқаннан кейінгі үстеме үрлеудің қысымы; ∆Р_Ф , ∆Р_ОХЛ - сүзгі кедергісіне және үрленген ауаның салқындатқышына сәйкес.

Қысқартылған есептер үшін мынаны қабылдауға болады: ∆Р_Ф = ∆Р _ОХЛ = 0,003 МПа.

- екіырғақты дизель үшін:

цилиндрде ауаның қысымы қысқартылан есепеу кезінде мына теңдікті қабылдаймыз:

Р_а = (0,85¸1,1)× Р'_К = (0,85¸1,1)×(Р_К – Р_ОХЛ), Мпа ( 2 )

2.1.2. Толтырылу соңындағы ауа температурасы (сығылудың басы)

- Компрессор артындағы ауаның температурасы (Т_К) (ауасалқындатқыш алдында) былай анықталады:

( 3 )

мұндағы: η _а.к -компрессордың адиабаталық ПӘК-і (берілген);

Р_к -үстеме үрлеу қысымы;

Р_о -қоршаған ортаның қысымы.

Салқындатқыштан шыққандағы ауа температурасы (дизельдің кіру органы алдында):

Т′_к = Т_К - ( Т_К - Т_о )·ω _ОХЛ, К (4)

мұндағы: ω_ОХЛ = ( 0,5 - 0,*9 ) - салқындату дәрежесі; Т_о - қоршаған ортаның температурасы, К (тапсырма бойынша);

Т_о = t_o + 273 ( К )

- Толтырылудың аяғындағы заряд температурасы (сығылудың басы);

, К (5)

мұндағы: ∆Т = (10 - 15 ) - цилиндрдің қабырғасынан зарядтың қызуы; γ - қалдықты газ коэффициенті (тапсырма бойынша); Т_қалд.г - қалдықты газ температурасы.

Қозғалтқыш түрінен тәуелді - Т_қалд.г. былай қабылдауға болады:

- төртырғақты үшін - Т_қалд.г. = 800 - 900 К

- екіырғақты үшін - Т_0алд.г. = 700 - 800 К ;

Дизельдегі еңгізу ауасының тығыздығы

кг/м³ ( 6 )

мұндағы: R_b = - ауаның газдық тұрақтылығы;

m _в = 28,95 кг/кмоль - 1кмоль ауаның массасы;

R = 8314 Дж/кг·К - универсалды газдық тұрақтылық.

2.1.3. Толтырылу коэффициенті

Толтырылу коэффициенті (h_v) деп қозғалтқыштың кіру органы алдындағы ауаның температурасы және қысымын кезіндегі цилиндрді толтыратын ауаның теориялық мүмкіндік санындағы цилиндрге түсетін ауаның негізгі санына қатынасын айтамыз.

Дизельдің толтырылу коэффициенті мына теңдіктен анықталады:

төртырғақты үшін

η _v = (7)

екіырғақты үшін

η _v = (8)

мұндағы: ε , ε _v -сығылудың негізгі және геометриялық дәрежесіне сәйкес (берілген); γ - қалдықты газ коэффициенті (тапсырма бойынша); Р_К , T_K - үрленген ауа температурасы мен қысымына сәйкес (алдында есептелген немесе берілген); P_a , T_a - толтырылудың соңындағы ауаның температурасы мен қысымы (алдында есептелген).