4.2. Индикаторлық диаграмманың қашауы

( Р - _пкв – дағы Р – V координатынан диаграмманы қайта тұрғызу ).

Индикаторлық диаграмманы келтіру – бұл (п. к. в) Р = f ( _пкв) иінді білігінің бұрылу бұрышынан цилиндрдегі қысымның тәуелділігін табу болып табылады.

Бұл үшін Р – V координатындағы индикаторлық диаграммадан соң r радиусының кғмекші жарты аймақтығын тұрғызады. О нүктесі оның геометриялық ортасына сәйкес келеді, О^/ нүктесі т. ә. н. жағындағы координат осі бойынша r / 2 шамасына араласқан. ОО^/ қимасы иінді біліктің бұрылуының бірінші және екінші жартысы үшін піспек тудырады.

Егер қисықмойынның жағдайы кезіндегі цилиндрдегі қысымды анықтау талап етілсе , онда О нүктесінен оған параллельді және бұрышының астындағы О аймағының ортасынан радиус жүргізе отырып , аймақтықта С нүктесін аламыз. бұрышындағы қисықмойынның бұрылысы кезінде қозғалтқыштың цилиндріндегі қысымды беретін индикаторлық диаграммамен қиылысқан ординатаны әткіземіз. + және бұрышы кезіндегі ординатамен қиылысуға дейін абсциссаның параллельді осінен сызықты индикаторлық диаграммасымен ординатаның қиылысу нүктесінен әткізе отырып Р - координатасында газ қысымының қисық күшінде жатқан нүктені белгілейміз. Бұл нүктелер кіру және шығу, кеңею және сығылу сызығына сәйкес жатыр. Барлық Р_газ қисығын тұрғызбастан бұрын ж.ә.н және т.ә.н – дегі піспектің жағдайы кезіндегі қысыммен сәйкес келетін нүктелерді табамыз.

6–суретте Р – V координатынан Р - _пкв координатына индикаторлық диаграмманы тұрғызу үлгісі кәрсетілген.

Соммалық күштерді анықтау кезінде абсолюттік қысымды емес, артық қысымды қолданады; б) графиктің абсцисса остерінің осы мақсаты үшін; а) графигіне қатысты 0,1 МПа атмосфералық қысымның шамасына араласады.

4.3. Динамикалық күшті есептеу

1. Мпа – ға тоғысып қозғалатын массасының меншікті инерция күші

Мпа – ға тоғысып қозғалатын массасының меншікті инерция күші мына теңдеу бойынша анықталады:

Р_j = а · j , (56)

Мұндағы: а = -10^-6· - тұрақты коэффициент;

М - тоғысып қозғалатын бәлігінің массасы;

F_П = (D – цилиндр диаметрі, м ) – піспек ауданы, м²;

j - бұрышынан тәуелді піспектің жылдамдығы;

М - массасына – М_П піспек жабдықтарының массасы (піспек, саусақша, піспектік сақина және т.б ) М_ШП тоғысып қозғалу кезінде қатысатын шатунның массасының бәлігі кіреді, яғни

М = М_П + М_ШП

Шатун массасын екі бәлікке бәлеміз. М_ШП біреуін піспек саусақшасының осінде деп есептейміз және тоғысып қозғалатын бәлігіне қарастырамыз, ал екіншісін М_ШВ – қисықмойын осіне және айналмалы бәлігіне қатыстырамыз. Массаларды бәлуді екі параллельді күштерге әсер ететін салу ережесі бойынша кәрсетеміз.

М_ШП = М_Ш · ; М_ШП = М_Ш · .

мұндағы: L – шатун ұзындығы (шатунның жоғарғы және тәменгі бастамаларының ортасының арасындағы аралық ); l_C – шатунның ауырлық ортасынан қисықмойынның бастамаларының ортасына дейінгі аралық ).

Жуықтап есептеу үшін мынаны қабылдауға болады:

, .

Онда тоғысып қозғалатын бәлігінің массасы

М М_П + 0,3 М_Ш;

Есептелген меншікті күш 5 кестенің формасы бойынша құралған, кестеге келтіруде қолданылады.

Оған жазамыз:

1 бағана – 0 – 720⁰ интервалындағы тәртырғақты қозғалтқыш үшін 15⁰ арқылы ж. ә. Н – нен иінді біліктің бұрылу бұрышының мәндері;

екіырғақты үшін – 180 - +180⁰ (-180 – 0⁰ – сығылу ырғағы , 0 – 180⁰ - кеңею

ырғағы);

2 бағана - - ден тәуелді Р_ИНД піспектегі газ қысымының күштері. Оларды ырғаққа сәйкес 5 – кестеден аламыз. (сығылу – 7 бағана, кеңею – 10 бағана); тәртырғақты қозғалтқыштың шығу жйне кіру ырғағы және шығу процесі, үрлеу, екіырғақты қозғалтқыштың зарядына дейін Р = Р_а үшін жану – кеңею ырғағының басынан бастап = 0⁰ бұрышын орнықтырамыз.

3 бағана – (48) теңдеуі бойынша есептелген Р_ГАЗ мәні, яғни берілген екі бағанадан Р₀ – ны есептейміз;

4 бағана – олардың белгілерімен піспектің жылдамдығының j мәні.

Кесте 3.

Меншікті күшті есептеу

	РИНД	РГАЗ	j	Pj	P	tg	N	COS	S		T		K
п.к.в	МПа	МПа	м/с2	МПа	МПа		МПа		МПа		Па		МПа
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14

Ескертулер. Жылдамдықтың мәнін ВДП мен қозғалтқыш үшін тәменгі піспектің ж.ә.н емес, кәбірек жақындықтағы піспектің бұрышынан алып тастаймыз, бұрышы кезінде (J_H) тәменгі піспек үшін алу керек. Бұл үшін шкаласына қатынасы бойынша дұрыс 6⁰ – тағы абсцисса осі бойынша төмеңгі піспектің ж.ә.н – нен қозғалған, қосымша шкаласын, 9 – суреттегі J_H = f ( ) графигіне қою қажет. Графиктен = 0,15, 30,…360⁰ үшін оларға сәйкес келетін жылдамдықты анықтаймыз және 4 бағанаға қоямыз.

5 – бағана – 57 теңдеуі бойынша есептелген Р_j мәні, яғни берілген 4 бағананы а тұрақты кәбейткішке кәбейтеміз.;

6– бағана - Р мәні , яғни берілгенін 3 және 5 бағанаға орналастырамыз;

7, 9, 11, 13 – бағаналарына тригонометриялық функцияның мәндерін саламыз.

tg , , , - сәйкес. Иінді біліктің бұрылу бұрышынан тәуелді тригонометриялық функцияның мәндері және шатунның ұзындығы 4 – 7 қосымшаларында келтірілген.

8,10,12,14 бағаналарына N, K, T, Z күштерінің сәйкес мәндерін аламыз.

N = P· tg , S = P · , T = P · , K = P · .

1, 3, 5, 6 берілген бағаналары бойынша бұрышынан Р , Р_j және Р_ГАЗ мына меншікті күштердің тәуелділігінің үлгісі 7 – суретте келтірілген.

1, 8, 10 берілген бағаналары бойынша N, K меншікті күштерінің әзгеру тәуелділігі, ал 1,12,14 берілген бағаналары бойынша Т , Z меншікті күштері тұрғызылады.

Р_газ,Р_J, Р_∑

Р_газ

Р_∑

0 90 180 270 360 450 540 630 720 п.к.в.

Р_J

еңгізу сығымдау жанып-кеңею шығару

Сурет 7. дан Р , Рj және Р_ГАЗ меншікті күштерінің тәуелділігі

N, К

К

N

0 90 180 270 360 450 540 630 720 п.к.в.

Р_J

еңгізу сығымдау жанып-кеңею шығару

Сурет 8. - дан S және N меншікті күштерінің тәуелділігі

Т, Z Z Т

0 90 180 270 360 450 540 630 720 п.к.в.

еңгізу сығымдау жанып-кеңею шығару

Сурет 9. - дан К және Т меншікті күштерінің тәуелділігі