ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИТРЛІГІ
«КАЗГЮУ УНИВЕРСИТЕТІ»АҚ
ЖАЛПЫ БІЛІМ БЕРУ ПӘНДЕРІ ЖӘНЕ ТІЛДІК ДАЯРЛЫҚ ЖОҒАРЫ МЕКТЕБІ
2-МОДУЛЬ БОЙЫНША
ҒЫЛЫМИ ЖОБА
ТІЛ ЖӘНЕ СӨЙЛЕУ ЭКОЛОГИЯСЫ
Орындағандар-104-студенттері:
Тілекбай Н., Ғани Ә.,
Зохрапқызы А., Әлжік К.
АСТАНА-2015
Мазмұны
Кіріспе............................................................................................................................3
1.Лингвоэкология туралы түсінік
1.1. Сөйлеу экологиясының зерттелуі........................................................................5
1.2 Лингвоэкология «эколингвистика», «тіл экологиясы» терминдерінің қолданысқа ие болуы ...................................................................................................6
2.Лингвистика экологиясына нұқсан келтіруші факторлар...............................................................................................................8
2.1 Жаргон сөздерінің қолданыс ерекшеліктері....................................................... 10
2.2 Әлеуметтік желілерде қолданыс тапқан жаргондар............................................11
Қорытынды....................................................................................................................15
Пайдаланылған әдебиет тізімі......................................................................................16
Қосымша.........................................................................................................
Кіріспе
Ғылыми жобаның өзектілігі: Тіл – адамзаттың басты ерекшеліктерінің бірі. Тілді жетік білу, оның мағынасын сақтай отырып, таза сөйлеу және оны құрметтеу, өзінен кейінгі ұрпаққа сол қалпында жеткізу – әрбір тұлғаның міндеті. Өйткені тіл – бұл қарым-қатынас құралы, адамның ой-өрісін, мәдени дәрежесін, ақыл парасатын, рухани байлығын көрсететін айна. Қазіргі түрлі мәдениеттердің ұштасқан заманында, тілдің тазалық мәселесі өзекті болып табылады. Бұл мәселе біздің қоғамды да айналып өтпей қоймады. Себебі халық арасында тіл тазалығы ақсап тұр. Осындай құбылыстарды күнделікті өмірден және қазіргі заманауи адамдардың уақыттарының ең көп бөлігін өткізетін ғаламтор жүйелерінен анық көре аламыз. Адамдар бір-бірімен хабар алысу барысында немесе жай ғана өздерінің ой пікірлерін білдіру барысында тіліміздің тазалығын сақтамақ түгілі, жөнсіз қысқартып, бұрмалау арқылы өзге тілдің сөзін қосып яғни жаргон сөздерді пайдаланып тілімізді улап жатыр.
Бұл сырт көзге қарапайым мәселе болып көрінгенмен, түп тамырында қазақ тілі мәдениетінің болашағы және ұлтымыздың намысы жатыр.Тарихы мен дәстүрі терең хақымыздың тілі де бай екенін ешкім жоққа шығара алмайды. Әлемдік өркениет көшінде өзіндік қолтаңбасы бар ұлтымыздың сан ғасырлар бойы көрген, түйгені, асыл сөзі тілінде сақталған. Түп тамыры тереңде жатқан, әр тарихи кезең сынынан сүрінбей өтіп, модернизацияланып бүгінгі күнге келген, ішкі әлеуеті күшті, ескілігін сақтаған, әлі талай жаңғыруға қуаты жететін қазақ тіл мәдениетінімізді күнделікті өмірде және ғаламтор жүйесінде жөнсіз бұрмалап қысқартумен күрес – бүгінгі таңда келелі мәселелердің бірі болып саналады.
Мақсаты мен міндеттері: Қазақ тілінің экологиясына нұқсан келтіретін бірден – бір фактор жаргон сөздер екенің дәлелдеу.
- лингвоэкологияның ұғымдарын анықтау;
- қазіргі қазақ тілінің сөз экологиясының мәселелерін сипаттау;
- қазіргі сөз экологиясына әсер етуші факторлардың бірі жаргондарды дәйектеу;
- жаргондарды жиі қолдануды анықтау мақсатында сауалнама алу.
Зерттеу әдістері: жалпылау әдісі, бақылау әдісі, анализ, дедукция әдісі, салыстыру әдісі.
Қорғауға ұсынылатын тұжырым: Тілдік лингваэкологиялық ұғымдарға тілдік орта, тілдік тазалығы, нигелизммен күрес, тіл басқыншылығы. Тіл тазалығына нұқсан келтіретін фактор жаргон сөздер. Жаргон сөздер әдеби тілдің құнарын кетіреді.
Жұмыстың құрылымы: кіріспе, екі тараудан, қорытындыдан, пайдаланған әдебиеттер тізімі мен қосымшадан тұрады.