2014- 2015 Оқу жылы фармацевтика факультетінің «Фармация» мамандығының 5 курс студенттеріне арналған «Фитопрепараттардың стандартизациясы» элективті пәні бойынша емтихан билеті билет № 3

1. Дәрілік өсімдік шикізатындағы экстрактивті заттардың құрамын фармакопеялық әдіспен анықтау.

Под экстрактивными веществами понимают массу сухого остатка, полу­ченного после упаривания вытяжки из лекарственного растительного сырья, полученной с помощью определенного растворителя, указанного в НД на данный вид сырья. Определение экстрактивных веществ в сырье проводят в тех случаях, когда действует комплекс биологически активных веществ или не разработан метод количественного определения действующих ве­ществ. Содержание экстрактивных веществ, как и действующих, зависит от соблюдения сроков, района заготовки сырья и должно быть не менее ука­занной в НД нормы. Общая характеристика метода приведена в ГФ XI (вып. 1, с. 295). Ко­личественное определение экстрактивных веществ проводится методом экс­тракции определенным видом растворителя точной навески измельченного сырья при слабом кипении с обратным холодильником в течение 2 ч после предварительного настаивания в течение 1 ч.

2. Құрамында витаминдері бар фитопрепараттарға сапалық реакция жүргізу.

«Фармацевт-фармакогност» модулінің жетекшісі Саякова Г.М.

2014- 2015 Оқу жылы фармацевтика факультетінің «Фармация» мамандығының 5 курс студенттеріне арналған «Фитопрепараттардың стандартизациясы» элективті пәні бойынша емтихан билеті билет № 4

1. МФ әдісі – жалпы күл анықтамасы және 10% хлорсутектік қышқылында ерімейтін күлдің анықталуы.

Сынама алу үшін шикізатты ұсақтайды және тесіктерінің диаметрі 2мм болатын елеуішпен елейді. Тұрақты салмаққа дейін алдын-ала қыздырылған фарфор тигельге жалпы күлді анықтау үшін 1-3г дәл салмақ өлшеп алады. Салмақ өлшегенде ауытқу 0,0005г аспауы керек. Тигельді шикізатты элетроплиткада немесе газдың баяу жалынында, жалыны тигельдің түбіне тимейтіндей етіп көмірлейді.

Оның үстіне асбесті торды қояды, шикізатты көмірлегеннен кейін көмірді жағу үшін және қалдықты толық жағу үшін тигельді муфельді пешке ауыстырады. Тұраөты салмаққа дейін 550-650⁰С қызарғанша қыздырып қояды. Қыздыру аяқталғаннан кейін тигельді 2сағатқа түбінде сусыз кальций хлориді бар эскикаторға қояды, салқындағыннан кейін өлшейді. Тұрақты салмаққа жету дегеніміз егер екі өлшеудің арасындағы айырмашылығы 0,0005 г аспауы керек. Егер салқындатқаннан кейін қалдықта көмір бөліктері болса, онда оған бірнеше тамшы 6% H₂O₂ ерітіндісін және концентрлі азот қышқылын немесе 10% азот қышқылды аммоний ерітіндісін қосады сорғыш астында су моншасында буландырады, сосын қалдық біркелкі түс алғанша қайтадан қыздырады. Қажет болған жағдайда осы операйияны бірнеше рет қайталайды. Абсолютті құрғақ шикізаттың құрамындағы жалпы күлді % төменгі теңдеумен есептейді:

m₁ – күлдің салмағы г;

m₂ – шикізаттың салмағы;

W – шикізатты кептіргенде салмақ жоғалту

10% HCl ерімейтін күл: Жалпы күлді 15 мл 10% HCl ( тығыздығы 1,050г/см³) ерітіндісін тигельге құйып, тигельді заттық шынымен жауып, қайнап тұрған су моншасында 10 минут қыздырады.Тигельді алып, салқындатқанан кейін күлсіз сүзгіш арқылы сүзеді. Тигельді, заттық шыныны, сүзгішті 2% күміс нитратының ерітіндісін тамызған кезде суда лайлану болмағанша тазартылған сумен жуады. Тигельді қыздырады тұрақты салмаққа деййін. Мына формуламен есептейді.

m - сүзіндінің күлінің салмағы

m₁ – күлдің салмағы г;

m₂ – шикізаттың салмағы;

W – шикізатты кептіргенде салмақ жоғалту

2. Құрамында антрацен туындылары бар фитопрепараттарға сапалық реакция жүргізу.

«Фармацевт-фармакогност» модулінің жетекшісі Саякова Г.М.