24, 25 Билет
1: Қалыптаспаған борпылдақ дәнекер тіні
Коллаген талшықтары
Жасушалар
Эластинді талшық
2: темірлі гемотаксин
3: борпылдақ қалыптаспаған дәнекер тіні ағзада мүшелердің стромасын түзеді. Жасуша және жасуша аралық затынан тұрады , негізгі жасушаларына : фибробласттар , адопоциттер, тін базафилдері , плазмоциттер, макрофагтар жатады . фибробласттар өзі : аз мамандалған , мамандалған , фиброциттер , фиброкласттар болып бөлінеді ! Жасуша аралық затына : коллаген , эластин талшықтары және аморфты немесе негізгі заты жатады .
4: трофикалық , қорғаныс, тіректік , механикалық
27-билет
1-тығыз талшықты қалыптаспаған дәнекер тіні
2-коллаген талшықтарының будалары
3- дәнекерге мықтылық қасиет береді, қалыптаспаған себебі коллоген талшықтары әртүрлі бағытта орн. Фибриллярлы белогі болды,Фибробласттың цитоплазмасында түйіршікті ЭПТ –да синтезделеді.Коллоген талшықтарының 14 түрі бар. Коллоген молекуласын узындыгы- 280 нм ени- 1,4нм. Түзілуі: 1 деңгей – үш полипептидтті тізбек- проколлогеннен тұрады. 2 денгей-проколоогеннен тропоколлоген пйд болады. 3 денгей коллогеннің фибриллярлы денгейі. 4 денгей- бірнеше фибриллалардан құралған коллогеннің талшықты түрі пайд болады.
4- мүшелерге тідерге мықтылық берітік қасиет береді.
# 29билет
Препарат аты: бұқаның эластинді байламы. Бойлық кесіндісі
Зерт обьектісі: 1- борпылдақ дәнекер тінінің жұқа қабаты
2-Тамырлар
3-Эластин талшықтары
4-Дәнекер тіні жасушаларының ядролары
Препаратта рет ретімен, бір бағытта орналасқан эластин талшықтарын көруге болады. Сондықтан бұл тығыз талшықты қалыптасқан дәнекер тіні болп табылады. Талшықты қалыптасқан дәнекер тініне байламдар мен сіңір жатады, ал талшықты қалыптаспаған дәнекер тініне тері дермасы жатады Эластинді талшықтардың сырты дәнекер тінді қабықпен қоршалып, талшықтардың арасында құрамында гиалурон қышқылы бар сұйық заты болады.
Эластин талшықтары өте созылғыш, әрі майысқыш, бір бірімен байланысып жатады..
Қызметі: қорғаныс, тірек.
30-31 билет. 108-109 сурет.
Препараттың аты: лимфа түйіндегі ретикулярлы тін
Зертттеу объекттісі:
1) ретикулярлы жасушалары;
2) боз зат бауларының лимфоциттері;
3) қан тамырлары.
Сипаттамасы: Ретикулярлы тін арнайы қызмет атқаратын меншіккті дәнекер тініне жатады. Ретикулярлы тін құрамында ретикулярлы жасушасымен аргирофильді (ретикулярлы) талшықтары болатын, тор тәрізді құрылым. Ретикулярлы жасуша өсінділі, өзі аттас талшықтармен байланысып, қан жасушаларын түзетін мүшелердің стромасын қалыптастырып, оларға микро қоршау болып саналады. Ретикулярлы жасушалары ретикулярлы талшықтарды синтездейді. Аргирофильді топтағы талшықтар: меншікті аргирофильді және преколлаген талшықтары түрінде кездеседі. Ретикулярлы талшықтардың коллаген талшықтарынан айырмашылығы құрамында күкірт, липидтер мен көмірсулардың конц-ясы өте жоғары.
Қызметі: Қорғаныштық
32 Билет
Гиалинді шеміршек
1- шеміршек қабы 2- жас жасушалары орналасқан аймағы 3- изогенді топтар 4- негізгі зат 5- базафилды қабаттары
2.Гемотаксин эозин
3. Гиалинді шеміршек тіні әйнек тәрізді ,мөлдір . гиалинді шеміршек тіні тыныс алу жолдарында, төс сүйегі мен қабырғаның байланысқан жерінде және көмекейде кездеседі . шеміршек тінің сытрқы қабында қан тамырлары болады , сыртқы қабы перихондрий д.а. ішкі бөлігінде жасушалары топтасып изогенді топты құрайды .
4. тіректік , Механикалық
33-билет
Аты: Эластинды шеміршік
Зерттелетін объект:
1-шеміршік қабы
2-жас шеміршек аймағы
3-жасушалардың изогенді топтары
4-эластин талшықтары
Сипаттамасы:Шеміршек тіндері: гиалинді, эластинді, талшықты болып бөлінеді. Эластинді талшықтардың пішіні тегіс емес,иіліп майысқан бөлігі бар мүшелерде: құлақ жарғағында, көмекейде орналасқан. Түсі сарғыш, гиалинді шеміршек тәрізді мөлдір емес, перихондримен қапталған. Жасушалары изогенді топты құрайды. Аралық заты құрамында эластинді талшықтар болады.
Қызметі: иілгіштік, майысқыштық қасиет береді.зз
№ 35 билет
Препарат аты: қабыршақты сүйек тіні. Остеон қабаты
Зерт обьектісі: 1- остеондар
2-Остеондардың өзектері
3-Аралық пластинкалар
Сүйек диафизінің 3қабатын: сыртқы жалпы пластинкаларын(периост), ортаңғы остеондар жүйесін, ішкі жалпы платинкаларын (эндост) ажыратады.
Сыртқы пластинкаларында Фолькманов каналдары орн, бұлардан қан тамырлары остеондарға енеді.
Ортаңғы қабаты остеондар жұйесінен тұрады. Бұлар концентрлі шеңберлер түрінде орналасқан остеоциттер тізбегінен тұратын құрылымдар. Әрбір остеондардың сыртын шектеп тұратын дәнекерлеуші сызықтарды көруге болады. Остеондардың ортасында қан тамырларының өзектері болады. Остеондар араларында аралық пластинкалар орн.
Қызметі: қорғаныш, тірек.
36-билет
Аты: Сүйектің мезенхимадан дамуы
Зерттелетін объектісі:
1-мезенхима
2-остеоцит
3-остеобласт
4-қан тамыры
Сипаттамасы: Сүйек тіні 2 жолмен дамиды: тура және тура емес. Тура остеогенез - сүйектің мезенхимадан дамуы.4-сатыдан тұрады.
1) Мезенхима жасушасынан сүйек аралығы заттары қалыптасып,остеобластқа айналады.
2)Сүйек аралық заты түзіледі. ЖАЗ-остеобласттан остеоциттер, ал сыртында қалғаннан сүйек қабы түзіледі.
3)ЖАЗ кальцильденеді,Са тұзының сіңірілуі
4) Сүйектің түзілуі мен өлуі. Сүйек пластинкалары мен остеондардың түзілуі.
Қызметі: Тіректік, механикалық.
№ 38 билет
Препарат аты: Миокард кесіндісі
Зерт обьектісі: 1-қыстырма дискілер
2-Жиырылғыш кардиомиоциттер
3-Қалыптаспаған борпылдақ дәнекер тіні мен қан тамырлары
Жүрек миокардындағы жасушалар- кардиомиоциттер. Олардың бірнеше түрі бар: жиырылғыш, өткізгіш, аралық және секреторлық.
Миокардтың құрамындағы өткізгіш кардиомиоциттер өте ірі, цитоплазмасы ашық түсті.
Жиырылғыш кардиомиоциттер пішіні цилиндр тәрізді, бір бірімен қыстырма диск арқылы байланысқан. Ортасында ядросы орн, түйіршіксіз эндоплазмалық тор жақсы дамыған. цитоплазмасында көлденең жолақты болып көрінетін миофибриллалар болады, олар актин мен миозин филаменттерінен құралған. Кардиомиоциттер бүйір жақтарымен нексус арқылы байланысып анастомоз құрайды.
Қызметі: өткізгіш, жиырылғыш.
39-билет
1-өсінділі нейрондардағы нейрофибриллалар
2-(1-нейрофибриллалар,2-ядро,3-нейрон өсіндісі)
3-нейрондарды күміс тұзымен бояғанда цитоплазмасында қара түсті жіңішке жіпшелері көрінеді. Бұл – нейрофибриллалар. Нейрон денесінде тығыз тор тәрізді, ал өсінділерінде –параллель жатады. Диаметрі 6- 10 .
Нейрофилламенттермен, нейротүтікшелерден тұрады.
4-қызметі – невр импульсін өткізу
№40 билет
Препарат аты: жұлынның қозғалтқыш нейрондарының цитоплазмасындағы базофильді заттың түйіршіктері
Зерт обьектісі: 1-базофильді заттың түйіршіктері
2-Ядро
3-Ядрошық
Нейрондарды арнайы бояулармен бояғанда цитоплазмасында базофильді боялған түйіршіктер көрінеді. Бұларды хроматофильді субстанция немесе Ниссль заты деп те атайды. Мұндай түйіршіктер денесі мен дендриттерінде болады, ал аксондарында болмайды. Себебі, аксонда белок синтездейтін органеллалар болмайды. Яросы мен ядрошығы ашық түсті көрінеді. Базофильді түйіршіктері түйіршікті эндоплазмалық тор мен рибосомалар екені анықталған.
Қызметі: белок синтезіне қатысады.