Майлау жүйесінің есебі

Қозғалтқыштың майлау жүйесі келесі қондырғылырдың жиынтығынан тұрады: жағармайды сақтау, оны үйкеліс беттеріне беру, майды ластағыш заттардан тазарту, салқындату, сонымен бірге майлауды және май күйін бақылау. Қозғалтқышты майлау өте жоғары желінудің, қызудың және үйкеліс беттері тозуының алдын алу үшін, қозғалтқыштың индикаторлық қуатының үйкеліске кететін шығынын азайту, сонымен бірге үйкеліс беттерінен жылуды әкету үшін қажет.

Көлік қозғалтқыштарының басым бөлігі құрама майлау жүйесімен жабдықталған. Бұл жүйеде жауапты түйіндердің үйкеліс беттеріне май қысыммен беріледі. Қозғалтқыштың майлау жүйесін есептеген кезде уақыт бірлігінде жүйеде айналатын майдың мөлшері, май радиаторының суыту беті және май сорғысының бір қатар конструктивтік және пайдалану параметрлері анықталады.

Майдың циркуляциялық шығыны -V_ц оның қозғалтқыштан әкететін жылулық мөлшеріне байланысты. Бұл шама тәжірибелік деректер бойынша қазіргі заманғы көлік қозғалтқыштары үшін отынмен бірге қозғалтқышқа енетін жалпы жылудан 2-2,5% құрайды:

(70)

мұнда: Q_О – жылудың жалпы мөлшері, .

Берілген шамадағы циркуляциялық шығын

(71)

мұнда: (Q_m - қозғалтқыштың жылулық тепетеңдігіне қара, салыстыру керек).

ρ_м – май тығыздығы. Есептерде ρ_м = 900 қабылдау керек;

с_м – майдың орташа жылусыйымдылығы, с_м = 2,094 ;

ΔТ_м - қозғалтқыш майының қызу температурасы ΔТ_м =10 ÷ 15 К.

Жүйедегі май қысымын тұрақтандыру және саңылаулардан майдың ағып кетуін ескеру үшін сорғының өнімділігі келесі формуламен анықталады:

(72)

Беру коэффициентінің шамасы η_H 0,6 ÷ 0,8 аралығында өзгереді. Май сорғысының жетегіне жұмсалатын қуат:

кВт (73)

мұнда: V_p – май сорғысының есептік өнімділігі, ;

Р_м – жүйедегі майдың жұмыстық қысымы (бензиндік қозғалтқыштарда Р_м =0,3 ÷ 0,5 МПа; дизелдерде Р_м =0,3÷0,7 МПа);

η_мн = 0,85÷0,90 — май сорғысының механикалық ПӘК.

Радиатордың есебі

Май радиаторы қозғалтқыш жүйесінде айналатын майды суыту үшін арналған жылуалмастырғыш аппараты.

Радиаторлардың екі түрі бар:

- ауамен салқындайтын ауалық-майлы;

- сумен суытылатын сулы-майлы.

Көп жағдайларда конструкциясының және қызмет көрсетуінің қарапайымдылығына байланысты ауалық-майлы радиаторлар қолданады. Сондықтан бұл жұмыста осы радиаторлардың есебі жүргізіледі.

Радиаторды есептеу оның суытатын бетінің тиімді ауданын анықтауда:

м² (74)

мұнда: Т_ср.м – радиатордағы майдың орташа температурасы, Т_ср._м =350÷365 К;

Т_ср.в – радиатор алдындағы ауаның температурасы, Т_ср._в =300÷315 К.

к_м – майдан суытқыш ауаға берілетін жылулықтың коэффициенті (к_м=23÷72 ).

№8 тәжірибелік жұмыс