5.17 Сурет –Индуктивті орауышы, резисторы және конденсаторы бар синусоидалы тоқтың тізбегі

5.1-ші кесте

Тармақ	RKL	R	C	Қуаттар балансы, мВт, мВар
I, мА
Р=I2R			0	Рист		∑Рист
Q=I2R		0		Qист		∑Qист

5.1-ші кестеге қорек көзі беретін Р_ист қуат пен I_RL, I_R, I_C тоқтардың мәндерін түсіріп, толық қуатты S_ист=U·I және реактивті қуатты Q_ист=√( S_ист² – Р_ист²) есептеп, кестеге Q_ист мәнін түсіреміз.

Кестеде келтірілген формула бойынша әр тұтынушының активті және реактивті қуаттарды және тұтынушылардың активті және реактивті қуаттардың алгебралық қосындысын есептеп, қуаттар балансын тексереміз.

5.2-ші эксперимент

Жұмыстың мақсаты: Резистор мен конденсатор, сонымен қатар, резистор мен индуктивтілік тізбектей қосылған тізбек үшін, тұтынатын активті қуат пен резистордағы U_R және реактивті элементтегі U_L, U_C кернеулерді және І тоқтың әсерлесуші мәндерін өлшеп, фазаның ығысу бұрышын φ, тізбектің толық кедергісін Z, реактивті кедергісін және активті кедергісін R, векторлық диаграмманы және кедергілер үшбұрышын тұрғызу қажет.

Экспериментті орындау тәртібі:

5.18-ші суреттегі схемаға сәйкес тізбекті жинаймыз. Реттелетін синусоидалы кернеу көзін қосып, тізбекке жиілігі f=1 кГц максималды амплитудалы синусоидалы кернеу көзін орнатамыз.

5.2-ші кестеде көрсетілген активті қуаттың, тоқтың және кернеудің әсерлесуші мәндерін өлшейміз. Кернеуді өлшеген кезде әр элементтің қысқыштарына мультиметрді жалғаймыз.

Фазалық бұрышты φ=arctg (P/U·I), тізбектің толық кедергісін Z=U/I, тізбектің активті кедергісін R=Z·cos φ және сыйымдылықты кедергіні X_C=Z·sin φ есептейміз.

Масштабты таңдап, кернеулердің векторлық диаграммаларын тұрғызамыз.

5.18 Сурет –Резистор мен конденсатор тізбектей қосылған тізбек

Конденсаторлы тізбекте: m_U=………В/бөл. Орауышты тізбекте: m_U=………В/бөл.

5.19 Сурет –Кернеулердің векторлық диаграммалары

Схемадағы конденсаторды активті кедергісі аз индуктивтілікті орауышқа (катушка) ауыстырамыз (5.20 сурет). Мұндай орауыш ретінде орамасы 300 орамды жиналатын трансформаторды пайдаланамыз. Магнитті өткізгіште магнитті емес саңылау тудыру үшін, екі бөліктің арасына оқшаулағыш (2-3 қабат парақ қағазын) қоямыз. Жиілікті 220 Гц-ке дейін азайтып, өлшеуді, есептеуді және векторлық диаграмманы тұрғызуды қайталаймыз.

5.20 Сурет – Резистор мен орауышы тізбектей қосылған тізбек

5.2 кесте –Тізбектей қосылған резистор мен конденсатордың өлшенген және есептелген нәтижелері

	Р, Вт	U, B	UR, B	UC, UL, B	I, мА	φ, град	R, Ом	X, Ом	Z, Ом
	Өлшеу нәтижесі					Есептеу нәтижесі
Конденсаторлы тізбек
Орауышты тізбек

5.3-ші эксперимент

Жұмыстың мақсаты: Резистор мен конденсатор, сонымен қатар, резистор мен индуктивтілікті орауыш параллель қосылған тізбек үшін, тұтынатын активті қуатты, тізбектегі жалпы тоқты І, резистордағы I_R және реактивті элементтердегі I_C, I_L тоқтардың әсерлесуші мәндерін есептеп, фазалық ығысу бұрышын φ, тізбектің толық өтімділігін Y, реактивті өтімділікті В және активті өтімділікті G есептеп, векторлық диаграмманы және кедергілер үшбұрышын тұрғызу қажет.