9.Негізгі әдебиеттер

1 .Хирургическая стоматология: Учебник/ Под ред. Т.Г. Робустова, М., Медицина, 2003- С 39 - 42.

2. Основы челюстно-лицевой хирургии и хирургической стоматологии. Вернадский . М.: 1999 С. 8 - 14.

3. Руководство по хирургической стоматологии и ЧЛХ в 2-х тт. Безруков. М:2000 129-134.

Қосымша әдебиеттер

1. Козлов В.А. Неотложная стационарная стоматологическая помощь Ленинград.: Медицина, 1988.- 288 с: ил.

2. Шайн М., Уитман Д. «Отделение реанимации» Клиническая хирургия. «Практика», 1998 г., с. 187-243.

3. Рябов Г.А. «Критические состояния хирургии». Москва, 1979.

4. Дарбинян Т.М. «Руководство по реаниматологии». Москва, 1974.

10.Бақылау(сұрақтар,тест түріндегі және жаттығулар тапсырмалар)

1. 45 жастағы әйел тіл жарақатымен ЖББ не жедел жәрдеммен жеткізілді. Жара стоматолог қарауы кезінде алынған(сепарационды дискпен).Қарап тексергенде тілдің оң жақ бүйір бетінде ұзындығы 1.5 см, ені 0.5 см шеті тегіс жара анықталған, тіл қозғалысы шектелген, ісінген, артериядан қан кеткен.

Ең дұрыс асқыну түрін көрсетіңіз?

А. гиповолемия

В гипотермия

С адинамия

Б лейкоцитопения

Е гипертермия

2. 45 жастағы әйел тіл жарақатымен ЖББ не жедел жәрдеммен жеткізілді. Жара стоматолог қарауы кезінде алынған(сепарационды дискпен).Қарап тексергенде тілдің оң жақ бүйір бетінде ұзындығы 1.5 см, ені 0.5 см шеті тегіс жара анықталған, тіл қозғалысы шектелген, ісінген, артериядан қан кеткен, жергілікті гемостаз жасалған бірақ нәтиежесіз.

Ең дұрыс емдік шарасын көрсетіңіз?

А. Жалпы ұйқы артериясын таңу.

В. Сыртқы ұйқы артериясын таңу.

С. Ішкі ұйқы артериясын таңу.

Д. Жергілікті гемостаз жасауды жалғастыру.

Е.Тіл артериясын таңу мақсатымен тіл түбірін кеу.

3. 45 жастағы науқас, 1.6 тісін жұлдыру мақсатымен 2% новокаин ерітіндісімен өткізгіш анестезия жасады. 30 сек кейін науқаста қорқыныш сезімі пайда болып, ерні көгеріп, суық тер басып, қысымы төмен түседі. 60 сек кейін есін жоғалтып, қарашықтары кеңейіп, жарыққа реакция бермей, еріксіз зәр бөлген.

Бұл клиникалық көрініс анафилактикалық шоктың қай түріне сәйкес келеді?

А. кардиальды

В. абдоминальды

С. Ауру сезімді шокқа;

Б. пнематикалық

Е. церебральды

4. Коллапс кезіндегі ең дұрыс пульс сипатын көрсетіңіз?:

А. Жиі, жіп тәрізді

В. +Жіп тәрізді, сирек

С. Жиі, толық

_: Д. Сирек, толық

Е. Анықталмайды

5. Талудың ең дұрыс патогенетикалық себебін көрсетіңіз?

А. аллергиялық реакция

В. Ишемиялық ауру

С. Жедел жүрек жетіспеушілігі

Д. Жүрке қан тамырының рефлекторлы түрде жиырылуы.

Е. Бас ми қан тамырының рефлекторлы түрде жиырылуы

6. 43 жастағы науқас, 1.6 тісін жұлдыру мақсатымен 2% новокаин ерітіндісімен өткізгіш анестезия жасады. 30 40 сек кейін науқаста қорқыныш сезімі пайда болып, ерні көгеріп, суық тер басып, қысымы төмен түседі, 5-6 мин кейін «жедел іш»симптомы дамып, мәжбүрлі қалыпта болды. Бұл клиникалық көрініс анафилактикалық шоктың қай түріне сәйкес келеді?

А. кардиальды

В. Абдоминальды

С. Ауру сезімді шокқа;

Д. Пнематикалық

Е. церебральды

7. 25 жастағы науқас, 1.6 тісін жұлдыру мақсатымен созылмалы грануляциялық периодонтит себепті жергілікті анестезия жасалды.Тіс жұлынды. Науқас кенеттен әлсіздікті, тершеңдікті, бозаруды, басы айналып, көз қарауытуын сезініп есінен танады. Дәрігер энергиялық ем шараларын қолданғаннан кейін 1 мин кейін есін жинайды.

Бұл клиникалық көрініс қай асқынуға тән?

А. коллапсқа

В. Талуға

С. Ауру сезімді шокқа

Б. гипертониялық ауруға

Е. анафилактикалық шокқа.

.8. 68 жастағы ер кісі, ауыз қуысын санациялау мақсатымен қаралды. 36 шы тісті жұлғаннан кейін кенеттен жағдайының нашарлауына шағымданды. Тері жабындылары бозарған мрамор түсті, цианозды ерін, суық тер.Дене температурасы томендеп, есі анық емес. Тынысы жиі, беткей тахикардия. Жүрек тондары қатқыл, шапалақ тәрізді.

Ең дұрыс болжама диагнозды көрсетіңіз?

А. коллапс;

В. Талу

С. Ауру сезімді шок;

Д. гипертониячлық криз;

Е. анафилактикалық шок.

9. 68 жастағы ер кісі, ауыз қуысын санациялау мақсатымен қаралды. 36 шы тісті жұлғаннан кейін кенеттен жағдайының нашарлауына шағымданды. Тері жабындылары бозарған мрамор түсті, цианозды ерін, суық тер.Дене температурасы томендеп, есі анық емес. Тынысы жиі, беткей тахикардия. Жүрек тондары қатқыл, шапалақ тәрізді.

Аталған препараттардың ең тиімдісі қайсысы?

А. Преднизолон;

В. 10% Тиосульфат натрий

С. Ацетилсалицил қышқылы

Д. Аминокапрон қышқылы

Е. бензоат кофеина 0,1 мл/жыл жизни 10% раствора

10 . 68 жастағы ер кісі, ауыз қуысын санациялау мақсатымен қаралды. 36 шы тісті жұлғаннан кейін кенеттен жағдайының нашарлауына шағымданды. Тері жабындылары бозарған мрамор түсті, цианозды ерін, суық тер.Дене температурасы томендеп, есі анық емес. Тынысы жиі, беткей тахикардия. Жүрек тондары қатқыл, шапалақ тәрізді.

Науқасқа ең тиімді қалпын атаңыз?

А. Отырып, арқасын тіке ұстау

В. Горизонтальды қалып

С. жатып, басын бүйіріне бұру

Д. Аяқтарын 35- 40 градуста қою

Е. 30 - 45 градуста аяқтарын жоғары көтеру.

11. . 68 жастағы ер кісі, ауыз қуысын санациялау мақсатымен қаралды. 36 шы тісті жұлғаннан кейін кенеттен жағдайының нашарлауына шағымданды. Тері жабындылары бозарған мрамор түсті, цианозды ерін, суық тер.Дене температурасы томендеп, есі анық емес. Тынысы жиі, беткей тахикардия. Жүрек тондары қатқыл, шапалақ тәрізді.

Аталған препараттардың ішінен тері астына ең тиімдісін көрсетіңіз?

А. 0,1% адреналин ерітіндісі

В. 2% деценон

С. 0,5% преднизолон .

Д. 10 % Тиосульфат натрий

Е. Аминокапрон қышқылы

12. Жүрекке тікелей емес массажын жасау барысында минутына қанша рет жасалады?

А. 30

В. 60

С. 90

Б. 80

Е. 100

13. Жүрекке тікелей емес массажы кезінде реаниматор қолын қай жерге қояды?

А. эпигастрии үстіне

В. Жүрек аумағына

С. Төстің төменгі үштен біріне

Д. Төс ортасына

Е. между грудиной и ребрами

14. Клиникалық өлім туғанда адреналин гидрохорид ерітіндісін жүрек ішіне қанша пайызын жібереді

А.	1%
В.	10%
С.	0.1%
Б.	15%
Е.	20%

15. Анафилактикалық шок кезінде жедел медициналық көмек ретінде қай препараттар тиімді?

А. НВП

В. Барбитураттар

С. Салицилаттар

Д. Ноотропты

Е. Спазмолитикалық

Р. е.+Десенсибилизирлеуші

16. Аталған патологиялық жағдайлардың ішінде қайсысына жұдырықпен ұру тиімді емес, мынадан басқасы:

А. гипоксиялық асистолия кезінде

В. Қарыншалар фибриляциясы

С. Көп қан кеткенде

Б. атривентикулярлы блокада кезіндегікардиостимуляция

Е. Гиповолемиялық шок

17. 76 жастағы науқас ЖББ не жедел жәрдеммен жеткізілді, тұрмыстық жарақат. Қарап тексергенде: маңдай аймағында ұзындығы 5.0 см, ені 1.5 см жара , қатты қанаған, ревизия кезінде сүйек үсті және сүйек зақымданбаған, жара шеті тегіс. Тері жабындылары бозарған мрамор түсті, цианозды ерін, суық тер.Дене температурасы томендеп, есі анық емес. Тынысы жиі, беткей тахикардия. Жүрек тондары қатқыл, шапалақ тәрізді. Анамнезінен: ишемиялық аурумен ауырады.

Аталған аурулардың қайсысы сәйкес келеді?

А. коллапс

В. миокард инфаркты.

С. Анафилактикалық реакция

Д. бронхиальды астма ұстамасы

Е. талу алды жағдайы

18. Аталған процедураның қайсысы ИВЛ этапына енгізуге болады?

А. 4 рет өкпеге ауыздан- ауызға, ауыздан- мұрынға ауа үрлеу

В. Аяқты бастан жоғары қою

С. Таз оттегімен қалай тез арада ИВЛ ға көшуге болады

Д. Тілмен тұншыққанша басты бүгіп тұру.

Е. Қан айналым тоқтамаса миутына 12 ретке дейін өкпені үрлеу.

19.Аталған препараттардың қайсысы терминальді жағдайда қан тамыр қабырғасының тоусын сақтау мақсатында қолданады?

А. ношпа

В. Ферумлек

С. Адреналин

Д. Левомиколь

Е. фенобарбитал

20. Новокаинмен ауыр түрде уланған кезде клиникалық көрінісн көрсетіңіз?

А. Қалтыру және лихорадка, бозару, ұйқышылдық

В. Талма, гипертензия, тахикардия ,

С. гипотония, талма, тыныс жетіспеушілігі

Д. диспноэ, гипотония,терінің қызаруы

Е. гиперестезия, бас ауру, жүрек айну, құсу

21. 51 жастағы ер кісі жедел түрде ДТП дан кейін жеткізілді. Объективті: беттің ортаңғы зонасы ұзарған, мұрыннан қан кеткен. Объективті: Беттің ұзаруы. Оң және сол мұрын жолдарынан қан кеткен.Көз алмасының сол және сыртқы шетінің төменгі бөлігінің «тепешек» симптомы. Аузы ашық, циклды.Тынысы жиі және тереңдеген, содан беткейге ауысады, қысқа паузамен аяқталып, цикл қайтадан қайталанады.

Аталған көріністер тыныс бұзылысының қай түріне сәйкес келеді?

А. Биот

В. Реден

С. Купер

D. Ку смай л

Е. Чейн-Стокс

22. 51 жастағы ер кісі жедел түрде ДТП дан кейін жеткізілді. Объективті: беттің ортаңғы зонасы ұзарған, мұрыннан қан кеткен. Объективті: Беттің ұзаруы. Оң және сол мұрын жолдарынан қан кеткен.Көз алмасының сол және сыртқы шетінің төменгі бөлігінің «тепешек» симптомы. Аузы ашық, циклды. Бір ғана тыныс шығарып арасында ұзақ пауза болады.

Аталған көріністер тыныс бұзылысының қай түріне сәйкес келеді?

А. Биот

В. Реден

С. Купер

Э. Кусмаил

Е. Чейн-Стокс

^:23. 51 жастағы ер кісі жедел түрде ДТП дан кейін жеткізілді. Объективті: беттің ортаңғы зонасы ұзарған, мұрыннан қан кеткен. Объективті: Беттің ұзаруы. Оң және сол мұрын жолдарынан қан кеткен.Көз алмасының сол және сыртқы шетінің төменгі бөлігінің «тепешек» симптомы. Аузы ашық, циклды. Бір ғана тыныс шығарып арасында ұзақ пауза болады.

Аталған көрініске терминальді жағдайдың қай сатысы сәйкес келеді?

А. Кома

В. Сопор

С. Предагония

^. Клиникалық өлім

Е. Биологиялық өлім

24. Аталған шаралардың қайсысы жүрек- өкпе реанимация этапрарына енгізуге болады?

А. Аяқ- қолдарды ысқылау

В. А. 4 рет өкпеге ауыздан- ауызға, ауыздан- мұрынға ауа үрлеу

С. Таза оттегімен қалай тез арада ИВЛ ға көшуге болады

Д. Тілмен тұншыққанша басты бүгіп тұру.

Е. Қан айналым тоқтамаса миутына 12 ретке дейін өкпені үрлеу.

25. Жүрек дефебриляциясы кезінде импульсті токтың ең дұрыс күшін көрсетіңіз?

А. 0,5 к

В. 1,0 кУ

С. 2,5 кУ

Д. 3,0 кУ

Е. 3,5 кУ

26. «Жұдырықпен ұру» процедурасының ең дұрыс бақылау әдісін көрсетіңіз?

А. Визуальды

В. мониторлы

С. цианоздың көлеміне байланысты

Б. Тері жабындысының түсіне байланысты

Е. клеткасының экскурсиясына қарап

27. Декортикация мерзімін ұзартатын ең тиімді тәсіл?

А. ИВЛ

В. ОЖЖ гипотермиясы

С. ОЖЖ гипертермиясы

Д. Жүрек дефибриляциясы

Е. глюкокортикоидтар енгізу

28. 57 жастағы ер кісі ДТП дан кейін ес- түссіз жағдайда жеткізілді. Қарау кезінде цианоз, кеуде клеткасының экскурциясының жоғалуы, мұрын қанаттарының , ауыз бұлшық еттерінің қозғалысы байқалады.

Бұл клиникалық көрініс жедел жетіспеушіліктің қай түріне сәйкес келеді?

А. ОЖЖ

В. Жүрек

С. Тыныс

Д. Өкпелік

Е. Қан тамырлық

29. 57 жастағы ер кісі ДТП дан кейін ес- түссіз жағдайда жеткізілді. Қарау кезінде цианоз, кеуде клеткасының экскурциясының жоғалуы, мұрын қанаттарының , ауыз бұлшық еттерінің қозғалысы байқалады. Пульс әлсіз, ұйқы артериясы сезіледі.

Мұндай жағдайда жедел көмектің қай түрі ең тиімді?

А.ИВЛ

В.ОЖЖ гипотермиясы

С.ОЖЖ гипертермиясы

Д.Жүрек дефибриляциясы

Е.Жүректің тікелей емес массажы

30. 57 жастағы ер кісі ДТП дан кейін ес- түссіз жағдайда жеткізілді. Қарау кезінде цианоз, кеуде клеткасының экскурциясының жоғалуы, мұрын қанаттарының , ауыз бұлшық еттерінің қозғалысы байқалады. Пульс әлсіз, ұйқы артериясы сезіледі.

Мұндай жағдайда миутына өкпені қанша рет үрлеу ең тиімді?

А.5

В.7

С.10

Д.12

Е.16

11 беттің 11 беті