VI. Интерферон статусы:

ИФА арқылы және биологиялық тест немесе ағымды лазерлі цитометриямен қан сарысуыңдағы және супернатантты белсенген лейкоцйтгерге альфа-ИФН және гамма-ИФН деңгейін анықтау.

Осындай кешенді тесттер арқылы жүре болған иммунитет тапшылығының өзгерістерін білуге болады: оттегінің белсенген түрлерінің көбеюі фагоцитарлық клеткалардың функцияларыньщ күшейгенін көрсетеді; ІgМ-ның деңгешнің көтерілуі жедел қабыну процестерінде болады; ІgА-ның көбеюі сілемейлі қабықтың жедел және созылмалы қабынуларына байланысты;

СДЗ "HLА-ОК ⁺ , СДЗ ⁺НLА-ВК ⁺ белсенген лимфоциттердің деңгейінде көтеріледі; жедел және созылмалы вирусты инфекцияларда СДЗ ⁺ СД8 ⁺ және СДЗ " СД16-56 ⁺ киллерлік клеткалардың деңгейі жоғары, кейде Т-клеткалардың көбею белсенділігі төмендейді.

Р.В. Петров және соавт. (1987) адам иммундық жүйесін этапты бағалауды үсынды, атап айтқанда, 2-3 деңгейлі тестер арқыльі тексеру.

И.Б. Резник (1998) - біріншілік иммунодефицитті аньщтау үшін лейкоциттердің, нейтрофильдердің, лимфоциттердің және тромбоциттердің жалпы санын; сарысуда ІgG, ІgА, ІgМ, комплементтің гемолиздік белсенділігін, гиперсезімталдықтьщ баяу түрін тері сынамасымен тексеруді үсынды.

Қазіргі уақытта адам иммунды жүйесін бағалау үшін минимум тесттерге лейкоциттердің, лимфоциттердің, моноциттердің, нейтрофильдердің, тромбоциттердің жүту және бактерициддтік белсенділігін және олардың оттегінің белсенді түрлерін құру қабілетін; ІgG, ІgА, ІgМ және ІgЕ; комплементтің гемолиздік белсенділігін; лимфоциттердін субпопуляцияларын СДЗ, СД4, СД8, СД19/20 тексеру кіреді.

Бүл комплекс, бірінші деңгейлі тестгер, туа болған иммундық тапшылық, оның ішінде гранулематозды аурудың фагоцитарлы клеткалардың генетикалық кемшілігін, АИТВ-инфекциясының диагнозын қоюға көмектеседі.

Екі деңгейлі иммунологиялық тексеру

Бірінші деңгей клеткалық және гуморальдық иммунитеттің және фагоцитоз звеносының дөрекі ақаулығын анықтайды. Ол үшін лейкоциттерді, лимфоциттерді, Е-жөне ЕАС-РОК, сарысу глобулиндерін - О,А,М; фагоцитозды, лейкоцитгердің белсенділігін тексереді (13,14-кестелер).

Екінші деңгейде күрделі, ақпаратты керсеткіштерді тексереді: Т-хелпер мен Т-супрессорлардың санын, лейкоциттердің кенеттік миграциясын және ФГА қосылғандағы миграцияның тежелуі;

Кон-А сынамасындағы Т-лимфоциттердің супрессорлық белсенділігі; туберкулиннің, саңырауқүлақты антигенге, ДНХБ және аллергендерге тері сынамасы; ЛБТР әртүрлі митогендерге Т-және В-лимфоциттердің көбею белсенділігі; В-лимфоциттер,

беткейіндегі әр түрлі иммуноглобулиндер класстары, В-лимфоциттер дақылындағы иммуноглобулиндер синтезі; лейкоциттер миграцияларын тежейтін - тіке жүрмейтін тесті; лимфоциттердің хелперлік әсерінің белсенділігі, К-және ТК-клеткаларының қызметтік қабілеті; иммундық жүйенің өте маңызды медиаторлары, онъщ ішінде интерлейкиндер; иммундық комплексте бар-жоғын біліп, олардың молекулярлық салмағын анықтау; комплементгің әр түрлі компоненттерінің қатысы; фагоциттердің барлық функциялары тексеріледі.

Үш этапты иммунологиялық бақылау сызба нұсқасы. Бірінші этапты сұрақтар арқылы тұқым қуалаушылық ерекшелігін, әртүрлі ксенобиологиялық факторлардың деңгейін, инфекциялық, аллергиялық, аутоиммундық және лимфопролиферативті патологияларды ескере отырып біріншілік қауіпті топтарды анықтайды.

Екініші этапта иммундық жүйенің анық өзгерістері анықталып патологиялары дамитын қауіпті топтар іріктеледі. Сілемейдегі ІgА, қан сарысуының бактерицидтігін, жұтқыншақ микробтарын, бадамша безінің гипо-және гипертрофиясын, лимфа түйіндерінің шошуын, тері және шырышты қабықтарының бүтіндігін, нейтрофильдердің салыстырмалы және жалпы санын, Е.-белогының деңгейін тексереді.

Үшінші этапта иммунды жүйесінің бір звеносының ақауы анықталып, соған дәл нәтиже беретін, иммунитет қалыптайтын ем тандаланады.

Ол үшін Т-, В-лимфоциттерінің және олардың субпопуляцюшарьшьщ саны, табиғи киллерлердің деңгейі және олардың белсенділгі бағаланады, ЛБТР реакциясы ФГА - мен қойылады, иммуноглобулиндер, НСТ-тест және НЬА антигендер жүйесінің құрылысы тексеріледі, иммуномодуляторларға сезімталдығы анықталады.

13-кесте.

Иммунограмманың неізгі көрсеткіштері

Көрсеткіштер	Белгісі	Қасиеттері
Лейкоциттер	Лей	Иммундық жүмысқа қатысты клеткалар
Лимфоциттер	л	Бөгде антигендерге иммундық жүйенің арнайы жауабын жүргізеді

Моноциттер	М	Антиген ұсынатын, моноцитарлы фаго-цитоз жүйесінің негізгі торшасы
Нейтрофильдер	п	Бөгде клеткаларды жояды немесе фаго-цитоз арқылы агрегация қүрайды.
т- лимфоциттері В-лимфоцитгері	т	Клеткалық иммунитетті қамтамасыз етеді.
	в	Антиденелер шығаратын плазмалық клеткаларға жауапты.
О-лимфоциттері Т-хелперлері	нк,к	Табиғи киллерлер
	Тх	Т-лимфоцитгердің субпопуляциясының, АТ-лердің құрылуын белсендіреді
Т-супрессорлар	Тс	Т-лимфоцитгердің субпопулясының реттеу-шісі, иммундық жауапты баса-ды, цитоток-сикалық белсенді клеткаларды іске қосады.
Нейтрофиль-дердің адгезиялык белсенділігі	Ан	Нейтрофильдердің өз үстіне заттарды жабыстыруы, фагоцитоздың 1-кезеңі
Нейтрофиль-дер-дің фагоцитоздық белсенділігі	Фн	Нейтрофильдердің бөлшекті затгарды жұтуы, фагоцитоздың 2-кезеңі

14-кесте

Қалыпты қан көрсеткіштері (Е.П. Шувалова, 2001)

Қан клеткалары
Клеткалар	В 1 мкл, %	Функциялары
Лейкоцитгер	4500-7000 (100%)
Нейтрофильдер	4000 (65%)	Іріңді микробтарға қарсы
Эозинофилдер	200-400 (4%)	Гельминттерге қарсы
Лимфоцитгер	1500-2000 (25%)	Клеткалық иммунитет
СДЗ (Т-жалпы)	800-1200
СД4(Т-х)	500-900	В-клеткаларды белсендіреді
СД8 (Т-с)	400-600	В-клеткаларды басу
СД6(NK)	170-400	Мутанттарды жою

СД20 (В-кл)	200-400	Lg синтезі
СД25(рец)ИЛ-2	200-550
-НLА-П	340-720
	Сарысу иммуноглобулиндері
Ig G	8-12г/л	Кеш шығады, үсақ дисперслі
Ig M	0,5-1,9 г/л	Ерте шығады, үлкен дисперслі
Ig A	1,4-4,2
Іg Е	20-100 КЕ/л	Аллергия көрсетеді
_АИК, шарты өлшем	20-80
	ЦИТОКИНДЕР
	Кенеттен	белсенген	Сарысуда
ИЛ-ІВ	30-50	1000-5000	0-50
ИЛ-2	0-0,5	10-25
ИЛ-4	30-50	1000-5000	0-50
ФНО	30-50	500-3000	0-50
ИФН-а	30-50	1000-5000	0-50
	ФАГОЦИТОЗ
	Кенеттен	белсенген	Белсену индексі
НСТ-тест. ед.млн.кл	70-120	150-200	1,2-2
Фагоцитоз, %	48-88
Фагоцитоз индексі	1,3-3
Адгезия, %	40-55	70-80
Бласттрансформация реакциясы
	ФГА	PWM
ЛБТР	20-100	5-20
КОМПЛЕМЕНТ
	100-250
Сз	700-1800
С4	200-500
С5а	0,01-0,03

23.1. Туа болгаи иммундық тапшылыкты бағалау

І.Гуморальдық иммунитет ташлылығының клиникалық көрінісі бала туғаннан кейін жақын арада немесе бір жасқа толғанға дейін білінеді. Кейде біріншілік гуморальдық иммунды тапшылық одан кейінде басталуы мүмкін.

2.Иммунды тапшылық баланың жынысына, аурудың жасына, тірі вакцинамен еккенде және жұқпалы аурулармен жиі ауруына байланысты білінуі мүмкін.

З.Гуморальдық иммунитетгің жетімсіздігі, көбіне капсуласыз бактериалық микроорганизмдер қоздыратын рецидивті ауыр ағымды инфекциялармен сипатгалады.

4.Бірішілік иммунды тапшылық ауыратындардың анамнезінде әкесінде сондай аурулар болғаны анықталады.

5.Ондай ауруларда физикалық дамуы жетімсіз немесе өспеген, дене салмағы да аз, лимфа бездері шошыған немесе жоқ, органомегалия, дерматитгер, ауыз қуысында кандидоз, бойы қысқа, саусақтарының ақырғы фалангасы жуандау, апатия байқалады.