5. Бақылау сұрақтары:
1. Ұялы байланыс желісініде жүктеме интенсивтілігі дегеніміз не?
2. Желі трафигінің математикалық модельдерін құру кезінде қандай негізгі шамаларды қолданады?
3. Шақырулар түсу, шақыруларға қызмет көрсету ұзақтылығы кездейсоқ мәндер болып есептеледі ма?
4. Телетрафик теориясында қандай шаманы Пуассон таралуы арқылы сипаттайды?
5. Трафиктік математикалық модельдері үшін қандай шарттар орындалады?
6. Эрланг В моделі қандай байланыс желісін сипаттайды?
7. Эрланг С моделі қандай байланыс желісін сипаттайды?
8. Пуассон моделі қандай байланыс желісін сипаттайды?
9. Ұялы байланыс желісінің сыйымдылығын есептеу үшін қандай моделін қолданады?
№6 - тәжірибелік жұмыс
Екіншілік коммутацияланбайтын желісіндегі арналарды тарату
1. Жұмыстың мақсаты:
1.1 Екіншілік коммутацияланбайтын желісіндегі арналар тарату жоспарын құруды зерттеу.
2. Теориялық бөлім
Екіншілік коммутацияланбайтын желілер синтезі кезінде біріншілік желінің берілген арналар сыйымдылығы үшін кросс көмегімен түйіндерде нақытыл сыйымдылықтары бар тіке арналар тораптарын құру қажет. Осы тапсырма екіншілік коммутацияланбайтын желісіндегі арналар тарату жоспарын құру тапсырмасы деп аталады.
3. Тапсырманы орындау мысалы
Біріншілік желі граф түрінде көрсетіледі, оның қабырғаларына – салмақтар (бағалар, ұзындықтар) және арналар санындағы өткізу қабілеттіліктер сәйкес болады. Мысал үшін 6 шыңдар және 8 қабырғалардан құрылатын желіні қарастырайық. Әр қабырғаның сыйымдылығы bij=20 арнаға тең. Арналар тарату жоспарын құру кезінде келесі шарттар орындалуы тиіс: 1 және 3 шыңдар арасындағы шоғыр сыймдылығы 18 тең, 3 және 6 -16, 2 және 4 –15, 5 және 6 –16 арналар, яғни Y13=18; Y36=16; Y24=15; Y56=16; сонымен қатар әр жолдағы транзитті телімдер саны үштен аспау керек.
18 – сурет. Желі графы
i және j шыңдар арасындағы жолын тізбектелген түйіндер жиынтығы түрінде ұсынамыз.
Мысалы, 3 және 6 шыңдар келесі жолдармен байланысу мүмкін:
361={3,2,6}; m362={3,5,1,2,6}; m363={3,5,1,4,6};
364={3,2,1,4,6}; m365={3,4,6}; m366={3,4,1,2,6};
Жолдың рангі - оған кіретін қабырғалар саны аталады. Анықтамаға сәйкес:
r(1)=2; r(2)=4; r(3)=4; r(4)=4; r(5)=2; r(6)=4.
Байланыс сапасын қамтамасыз ету мақсатымен жолдың рангі шектеледі, қарастырылған тапсырмасы үшін үштен аспайтын ранг үшін жолдарды ғана қолдану керек, яғни 361 және 365 жолдарын.
Алгоритм
1 - қадамы. Әрбір шыңдар қосындысы (i,j) үшін, жолдар көпшілігі құрылады және ранг шектелу шартына сәйкес келетін жолдар алынады.
2 - қадамы. Талап қойылған арналар саны Yij арналар арасында теңдей бөлінеді.
1-2 қадамдар барлық (i,j) жұптар үшін орындалады.
3
- қадамы. Рұқсат берілген сыйымдылықтар
матрицасы құрылады, жолдары байланыс
жолдарына
сәйкес болатын, ал бағаналар граф
қабырғаларына. Жол
мен бағана (i,j) қиылысында осы жолға
берілген қабырғаның арналар саны х
жазылады, яғни
Әрбір бағананың элементтер қосындысы осы қабырғаның араналар санын білдіреді.
4 - қадамы. Әрбір қабырғада қойылған шектелу тексеріледі. Егер олар орындалса, есеп шығарылды. Керісінше болса – 5 қадамы есептеледі.
5 - қадамы. Шамадан артық жүктемеленген қабырғалар үшін жүктемеден босату қажет (егер мүмкін болса) және 4 қадамына ауысу. Егер кейбір қабырғаларды жүктемеден босату мүмкінсіз болса – 7 қадамына ауысу.
6 - қадамы. Арналар таралу жоспары құрылады.
7 - қадамы. Желі сыйымдылығы жеткілікті болмағандықтан есеп мүмкін емес.
Мысал:
1
- қадамы.
Ранг
жолдар
көпшілігін құрайық
2 - қадамы. Арналар саны барлық жолдарға теңдей бөлінеді
3 - қадамы. Сйымдылықтар матрицасын құрайық (2 - кесте).
Матрицаның
бағаналары берілген желінің қабырғаларына
сәйкес. (1-2),(1-
4
),
(1-5),
(2-3)..., ал жолдар байланыс жолдарына
:
1 жолдың ( 1-2), (2-3) бағаналарда 6 тең арналар
саны жазылған, 2 жолдың (1-4) және ( 3-4)
бағаналарда және т.б..
4 - қадамы. Әрбір бағанадағы арналар санын қосып және әрбір қабырғаның сыйымдылығы 20 тең болу шартын ескере отырып, тексереміз
мұндағы М - (i-j) қабырғасы арқылы өтетін жолдар көпшілігі.
Есептейміз
және
|М+1|
жолына
жазамыз.
Теріс
шамасы
анализденетін
арналар таралу жоспарының ретсіз болуын
және түзету қажеттілігін білдіреді.
Мысалы, ( 1 -2) қабырғасына сәйкес болатын
бағанада.
Арналар саны
6 + 5 + 4 =15
жолында
20-15 = 5,
(2-3) бағанада
6 + 8 + 5 + 4=23
=20-23
= -3,
Сонымен (2 - 3 ) қабырғаның жүктемесі жоғары.
Келесі әрекеттер – сол ағын ішінде реттеп шамадан артық жүктемеленген жолдардан жүктемесі аз жолдарға ауыстыру (5 қадамы).
5(I)
- қадамы.
жолына кіретін (2-3) қабырғасынан артық
жүктемені (3 арна) аламыз, сонымен қатар,
бұл жолдың барлық қабырғалардан
(матрицада 6 цифраларын өшіріп 3 жазайық).
Бқл арналарды (3) жүктемесі аз қабырғаларына
қосайық, яғни (1-5) және ( -5) қабырғалар
арналарына.
4
(II) - қадамы.
Жолдың элементтерін есептейік
.
және
теріс
болып табылады.
5
(II) - қадамы.
жолында 1-ке арналар санын азайтып,
жолында (1-2) және (1-4) қабырғаларда қосамыз.
4
(III) - қадамы.
есептеп, (3,-4) қабырғасы ғана жүктемеленгенін
көреміз.
5
(III) - қадамы.
жолдың
арналар санын азайтып
1,5,3
көбейтеміз.
4 (IV) - қадамы. Тексеріс көрсетті, шамадан артық жүктемеленген қабырғалар жоқ, яғни жоспар орындалады.
8 – кесте. Арналар тарату жоспары
Yij |
Жол сыйымдылығы |
Қабырғалар |
||||||||
1-2 |
1-4 |
1-5 |
2-3 |
2-6 |
3-4 |
3-5 |
4-6 |
|
||
Y13 |
X1,2,3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
X1,4,3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
X1,5,3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Y36 |
X3,2,6 |
|
|
|
8 |
8 |
|
|
|
|
X3,4,6 |
|
|
|
|
|
8 |
|
8 |
|
|
Y24 |
X2,3,4 |
|
|
|
5 |
|
5 |
|
|
|
X2,1,4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
X2,6,4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Y56 |
X5,1,2,6 |
4 |
|
4 |
|
4 |
|
|
|
|
X5,1,4,6 |
|
4 |
4 |
|
|
|
|
4 |
|
|
X5,1,2,6 |
|
|
|
4 |
4 |
|
4 |
|
|
|
X5,3,4,6 |
|
|
|
|
|
4 |
4 |
4 |
|
|
|
|
+5 |
+5 |
+6 |
-3 |
-1 |
-3 |
+6 |
-1 |
АТЖ ретсіз |
|
|
+8 |
+5 |
+3 |
0 |
-1 |
-3 |
+3 |
-1 |
АТЖ ретсіз |
|
|
+7 |
+4 |
+3 |
0 |
0 |
-3 |
+3 |
0 |
АТЖ ретсіз |
|
|
7 |
7 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
ретті |
