7. Бақылау сұрақтары:

1. «Тұлға» деп кімді айтамыз?

2. Қызығудың физиологиялық негізі не?

3. Даралық дегеніміз:

4. Дара адам деп кімді айтамыз:

5. «Адам» атауына түсінік бер.

6. Құмарлық дегеніміз:

7. Персонализация дегеніміз не?

8. Идентификация дегеніміз не?

9. Ойлаған ойы мен істеген ісі бір –біріне сай келетін, көпшіл, ерік күші мол, қайсар бір сөзді, қоршаған ортаға икемді. Бұл қай мінездің түрі?

10. Жеке адамның бағыт бағдары дегеніміз не?

11. Homo sapiens- бұл кім.

12. Қызығуға ерік күш қосылса пайда болады.

13. Өз болашағын көрегендікпен тани білуге қажет адам қасиеттеріне кедергі болатын жан күйзелістері мен түңілулер:

14. Тұлғаның психологиялық қорғанысының бірі «көшіру» дегеніміз:

15. Тұлғаның психологиялық қорғанысының бірі «ығыстыру» дегеніміз:

16. Ниетке ерік күш қосылғанда пайда болатын адамның бағыт-бағдарының формасы:

17. Адамды өз танымы, принципі, қөзқарастарына орай әрекетке ықпалдаушы мотивтер жүйесі, бағыт бағдардың ең жоғарғы формасы.

18. Икемі кем, қарама- қарсылықты мінез дегеніміз.

19. Әлеуметтік қатынастар субъекті ретінде әрі әлеуметтік мәнді қасиеттердің иегері ретінде әрбір адам сипатталады.

20. Нақты адамның табиғи және әлеуметтік қабылдаған қайталанбас ерекшеліктері мен қасиеттері.

21. Дара адамның өз басының басқа адамдар өмірінде қадірі барын түсіне білуі.

22. Шындықтағы заттар мен құбылыстарды белсенділікпен танып, білуге бағытталған адамның біршама тұрақты жеке ерекшілігінің бір көрінісі.

23. Адамның табиғат, қоғамдық өмір туралы білімдерінің жүйесі.

24. Айналадағы нәрселердің тартымдылығынан туындайтын қызығу.

25. Адамның өзі қолы жетпейтін, бірақ аңсаған, басқа біреудің жақсы әдет-қылықтарын икемденуі:

26. Адамға соққы болатын жайттардың сана деңгейінен шегеріліп, басылуы.

27. Мұндай мінезді адамда ішкі қарама-қарсылықтар болмайды, ойлаған ойы мен істеген ісі бір-біріне сай келеді.

28. Бұл типті адамның ішкі ниеттері мен сырт әрекет- қылығы арасында келіспестік бола тұра, өзінің қоршаған ортамен қатынасында әлеумет талаптарына ыңғай береді, іс-әрекетін соларға бағындырып, үлкен күшпен орындайды.

29. Қандайда болмасын бір іспен айналысатын, азды-көпті өмір тәжрибесі, білімі мен дағдысы, икемі, дүние танымы, сенімі мен талғам мұраты, бағыт-бағдары бар адам.

30. Жаңа образдар жасау. Өзімізге ұнайтын келешекті бейнелеу, әзірге қол жетпес , бірақ келешкте орындалса деген адамның өмірлік мүддесін қанағаттандыруға қажет зат, не әрекет.

31. Түрткі дегеніміз.

32. Тұлғаның бағытылығы дегеніміз.

33. Адамды әрекетке келтіруші күш.

34. Адамның алдына қойған ең ардақты, ең асыл мақсаты.

35. Тек өкілі санасындаөзін басқа адамдармен, тіпті бүкіл адамдар қауымы, қоғаммен теңдестіру, ұқсастыру сезімінің қалыптасуы.

36. Бағыт-бағдарының тұрақсыздығынан, принциптік бостығынан төңіректегі жағдайға ыңғайшыл келетін мінез.

37. Адамның баста өз әліне қарамай, күрделі іске ұрынып, кейін бітпесін білген соң, оған деген әрекетін оңай жұмысқа бұра салуы.

38. Адамды қатерлендіріп, оны дау-дамайға соқтыруы мүмкін ақпарат еленбейді, қабылданбайды.

39. Үрейді жеңу екі әдісі бар. Қандай?

40. Тұлға кай жастан бастап қалыптасады?

1. Тақырып 11. Темперамент және мінез.

2. Мақсат: темперамент туралы білімді алып, бекіту, мінез бен темпрамент арасындағы байланысты көрсету, оның «негізі» ретінде қарастыруға болатын тұлға құрылымындағы мінездің орталық орнын көрсету. Темпераменттің негізгі типтерін ажырата білуді үйрету.

3. Оқытудың міндеттері:

Студент білу керек: Темпераменттің негізгі теорияларын темпераменттің негізгі типтерінің сипаттамаларын, қызметтегі темпераменттің рөлін, мінездің қалыптасуының сензитивті кезеңін, темперамент пен мінездің байланысына төрт көзқарасын, темперамент пен экстраверсия-интроверсиямен байланысын.

Студент істей білуі керек: жаңа білімдерді, терминдерді және ұғымдарды меңгеру, алған білімдерді оқу қызметінде және медициналық практикада қолдану. Өз темпераментін басқару, оның жағымды жақтарын коммуникацияда және іс-әрекетте көрсету.

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Темперамент тұлғаның биологиялық іргетасы ретінде. Гиппократ, Гален бойынша

темпераменттің типтері. И. П. Павловтың физиологиялық негізі.

2. Темпераменттердің қасиеттерін анықтаушылар, олардың сипаттамалары. Экстроверттілік

пен интроверттілік.

3. Мінез тұлға қасиеті ретінде. Мінездің белгілерінің жіктелуі.

4. Темперамен пен мінездің байланысы.

5. Сабақты оқыту және өткізу әдістері: семинар сабағының 1 сұрағы бойынша СӨЖ «Гиппократ, Гален, Павлов бойынша темперамент типтері» қорғау және топпен талдау. 2 сұраққа ауызша жауап, талқылау. 3-ші сұрақ бойынша – ситуациялық есепті шығару, одан кейін топпен жұмыс (1топ – интроверттерге сипаттама, 2 - экстроверттерге). 4-ші сұрақ – жаппай (фронтальды) сұрастыру, одан кейін мінездіі анықтау «Оң, сол» атты тест жұргізу. СӨЖ «К. Кречмер, У. Шелдон бойынша мінездің жіктелуі», «Э. Фромм, К. Леонгард,

А.Е.Личко бойынша мінездің жіктелуі», «Қабілет психикадағы даралықтың көрінуі ретінде», қорғау және топпен талдау. Сабақтың қорытындыларын жүргізу.