18.Басқару қызметінің құқықтық емес нысандарын жазыңыз.

19.Әкімшілік мәжбүрлеу шараларын атап түсіндіріңіз.

Әкімшілік мәжбүрлеу басқару әдісі ретінде  адамдардың санасына және мінез – құлықтарына  психикалық, материалдық немесе физикалық ықпал  етуді білдіреді. Мемлекеттік басқару сферасында құқықтық тәртіпті  қамтамасыз ету және қорғау құралы, амал – тәсілі ретінде пайдаланылады, жазалау функциясын атқарады.

Әкімшілік – мәжбүрлеудің белгілері:

1)  Заңның негізінде қолданылады. Құқық нормасымен мыналар реттеледі: қандай шаралар,  қандай жағдайда, қандай тәртіпте, кім қолдануы мүмкін. Мәжбүрлеу шараларының айқын  регламентациясы  жеке басқа,  тұрғын жеріне  және азаматтардың жеке меншігіне  қол сұғылмаушылық қағидаларын  сақтау үшін қажет;

2)  Юрисдикциялық (іс жүргізушілік),  құқық қолданушылық актілері арқылы жүзеге асырылады;

3) Жеке тұлғаларға арналған, яғни әкімшілік – құқықтық нормаларды бұзған нақты құқық субъектілерге ғана қолданылады;

4) Әкімшілік мәжбүрлеуге  соттан тыс қолдану тәртібі тән. Әкімшілік мәжбүрлеу шараларын қолдану  оларды  сотқа бармай –ақ  тікелей жүзеге асыратын тиісті атқарушы органдардың (лауазымды тұлғалардың) құзырылығына берілген. ҚР заңнамасына сәйкес әкімшілік  мәжбүрлеу шараларының жекеленген  шараларын соттар пайдаланады (аса қатаң әкімшілік жазаларға тартқанда);

5) Ведомстволық шектеулері болмайтын  (жол жүру  қауіпсіздігі ережелері, санитралық қауіпсіздікті қамтамасыз ету) мемлекеттік басқару сферасында  жалпыға міндетті мінез-құлық ережелерін қалыптастыратын әкімшілік – құқықтық нормаларды қамтамасыз ету мақсатында қолданылады.

20.Әкімшілік жауапкершілік үғымын түсіндіріңіз және әкімшілік жаза түрлерін атаңыз.

Әкімшілік жауапкершілік қағидалары:

а) әкімшілік құқық бұзушылық жөніндегі заңмен, заңға тәуелді актілермен және оның нормаларымен бекітіледі. Демек, әкімшілік жауапкершіліктің жеке нормативтік-құқықтық жүйесі бар. Әкімшілік

жауапкершілік нормалары жеке әкімшілік құқық институтын қалыптастырады. Мысалы, қылмыстық жауапкершілік-арнайы заңмен; тәртіптік жауапкершілік –мемлекеттік қызметшілердің категориялық бөлінісіне сәйкес заңдар мен заңға тәуелді актілермен және Еңбек туралы заңмен материалдық (қаржылық) жауапкершілік Еңбек туралы, Азаматтық жөніндегі заңдармен,кейбір жағдайда әкімшілік құқық нормаларымен бекітіледі немесе жауапкершілікке тартылады.;

б) әкімшілік құқық бұзушылық -әкімшілік жауапкершіліктін ұйытқысы болып табылады.Олар қылмыс,тәртіптік іс немесе материалдық залал келтіру немесе азаматтық-құқықтық деликт (құқық бұзушылық) болуы мүмкін.

в) әкімшілік құқық бұзушылардың іс-әрекеттеріне негізделген арнайы заңдарға сүйеніп әкімшілік жауаппкершілік түрлі негізде әдістер қолданады. Әрбір жағдай белгілі бір нормаларға бағғытталып,заңды түрде қарастырылуы тиіс. Жасалған құқық бұзушылық немесе теріс қылық үшін әкімшілік жауапкершілікке 16 жастан бастап тартылады;

г) қоғамға құқықтық тәртіп орнатудың құралы болып есептеледі;

д) құқық бұзушылармен үнемі күрес жүргізеді және іс әрекеттері оларға қарсы бағытталады.

Айтылғандарға қоса әкімшілік құқықтың өзіне ғана тән қағидалары арқылы, оның басқа жауапкершіліктерден айрықша ететін ерешеліктері бар;

1. Қылмыстық жауапкершіліктен айырмашылығы -әкімшілік жауапкерілікті сот және басқа да уәкілетті органдарда қадағалай отырып, сонымен қатар олар әкімшілік жауапкершілкке тарта алады.

2. Азаматтық құқықтық жауапкершілікте басты көңілге алынатын материалдық залал-әкімшілік жаууапкерліктің қажетті қағидасы болып саналмайды.

3. тәртіптік жауапкершілікте құқық бұзушылық атқаратын қызметі әсер етеді, ал әкімшілік құқықта ешбір қызмет немесе қызмет бағыныштылығы әсер етпейді. Демек әкімшілік жауапкершілік брлық азаматтарға бірде жүреді және оның алдында барлық азаматтар тең құқылы. Ескерту

Ескерту әкімшілік жаза ретінде жазбаша түрде шығарылады және құқық бұзушыны сақтандыру тәсілі болып табылады АйыппұлАйыппұл - әкімшілік құқық бұзушылық үшін Кодексте (48-б) көзделген жағдайда және шекте, әкімшілік жаза қолдану кезінде қолданылып жүрген заңдарға сәйкес белгіленетін айлық есептік көрсеткіштің белгілі бір мөлшеріне сай келетін дәрежеде салынатын ақшалай жаза. Әкімшілік құқық бұзушылық жасау құралы не оның тікелей объектісі болған затты өтемін төлеп алып қою. – оны мәжбүрлеп алып қоюдан және алынған затты өткізу жөніндегі шығыстарды шегеріп, түскен соманы бұрынғы меншік иесіне бере отырып, ол затты өткізуден тұрады. ТәркілеуӘкімшілік құқық бұзушылық жасау құралы не оның тікелей объектісі болған затты тәркілеу, cондай-ақ әкімшілік құқық бұзушылық жасау салдарынан алынған кірістерді, ақшаны, бағалы қағаздарды тәркілеу – оларды заңдарда белгіленген тәртіппен мемлекет меншігіне мәжбүрлеп тегін аударудан тұрады.Арнаулы құқықтан айыруНақты адамға берілген арнаулы құқықтан айыру – осы құқықты пайдалану тәртібінің өрескел не үнемі бұзылғаны үшін қолданылады. Әкімшілік қамауЕрекше жағдайда ғана жекелеген әкімшілік құқық бұзушылықтар үшін 15 тәулікке, ал төтенше жағдайда әкімшілік құқық бұзушылық жасаған жағдайда 30 тәулікке дейін Қазақстан Республикасы заңына сәйкес аудандық (қалалық) сот тағайындайды.