2.Вегетативті жүйке жүйесі. Бұзылыстардың симптомдары және синдромдары. Зерттеу әдістері.

Вегетативті жүйке жүйесін Сегменттік ж/е сегмент үстіндегі бөлімдерге бөледі.Сегменттік бөлімнің өзі симпатикалық ж/е парасимпатикалық деп б/ді. Сегменттік вегетативті бұзылымдардың негізгі белгілері:1.қызып,сыздап ауруы ж/е оның әсіресе түнде тыныштық жағдайда күшеюі(симпаталгия).2.Дененің бір бөлігінің көгілдірлене бозаруы(цианоз,акроцианоз),сұрлануы н/е қызаруы,темпер,төмендеуі,капиллярлар тонусының өзгеруі,жіңішке қан тамырларында қан жүруінің,әсіресе қол мен аяқтың ұштарында жылдамдауы,жүрек тұсының ауруы.3.гипергидроз,ангидроз.4.трофикалық бұзылымдар,ойық жара,алақан терісінің қалыңдауы,тырнақтың сызғылануы,шаштың ағаруы.5.Ішкі ағзалардың вегетативтік нервтенуі бұзылуына байланысты вицеральдық криздар.Жиі кездесетін вегетативті синдромдар:1.Күнгей түйін өрімінің зақымдануы кезінде вегетативті бұзылым симптомдары айқын білінеді.Құрсақ маңайында талма тәрізді ауру түрлері п.б.Бұл талмалар бірнеше сағатқа созылуы мүмкін,физикалық жұктемеде күшейеді. Пилороспазм,кардиоэзофагоспазм, метиоризм,дискенезия болу мүмкін.Кіндік маңайын саусақпен басқанда ауырсынады,брадикардия,гипотония,артмия н/е тахикардия,сырқат талма ұстаған уақытта әлсірейді,денесі қызғандай тітіркенеді ж/е үрей п.б. 2.Симпатикалық түйіндер зақымдалу симптомдары. Шекаралық симпатикалық баған зақымданса парестезиялар,симпаталгиялық ауырсыну,тершеңдік ж/е трофикалық бұзылымдар болады.Жоғары мойын симпатикалық түйір зақымданса Клод-Бернар-Горнер синдромы (миоз,птоз,энофтальм)н/е қоздыру процесіне байланысты қарама-қарсы синдром (мидраз,көз аясынының кеңуі,экзофтальм)п.б.Төменгі мойын симпатикалық түйін зақымдалғанда жоғарыда аталған симптомдармен қатар жүрек тұсының ауырсынуы ж/е оның қимыл ырғақтарының бұзылуы кездеседі.Олар талма тәрізді болып нағыз стенокардия талмасына ұқсап қорқынышты сезіммен қатарласа кездеседі.Вегетативтік-ирритативті синдромдар-талмалы вегетативтік бұзылымдар.Сегмент үсті құрамдарының зақымдану синдромдары. Гипоталамустың синдромы-Жүйке мен ішкі бездер ара-қатнасының бұзылуына байланысты вегетативтік-қан тамырлық ж/е вицеральдық талмалар ішкі бездер қызметінің бұзылуы белгілерімен қатарласа кездеседі.ж/е де дене қызулығын үйлестіру механизмі бұзылуы,қалыптан тыс ұйқышылдық п.б.МИ бағаны торлы затының зақымдану синдромы-вегетативтік қан тамырлар ж/е вицеральдық талмалардық бұзылымдармен қатарласа кездесуі.Ми қыртысы лимбия аймағының зақымдану синдромы. Перманенттік вегетативтік ауытқулар парасимпатикалық криздер (талмалы түрдегі аурулар) сәйкестілігімен және бір симптомдылығымен ерекшеленеді. Мұнымен қоса психосенсорлық бұзылымдар (дыбыс, көру елесі, шошыну, жиіркену, зейіннің азаюы), кенеттен есінен танып қалу, ұйқышылдық байқалады.

3.Гентингтон ауруы. Жіктелуі, этиологиясы, эпидемиологиясы, клиникасы, диагностикасы, емі Гентингтон ауруы (Хантингтон синдромы, хорея Хантингтона) — бірте бірте басталатын, әдетте 30-50 жаста және прогрессирлеуші хореялық гиперкинез және психикалық бұзылыстармен бірге жүретін нейродегенеративті тұқым қуалайтын жүйке жүйесінің генетикалық ауруы. Ауру IT-15 генінде CAG кодонының көбеюімен шақырылады. Бұл ген хантингтин 350-kDa акуызын кодтайды. Дөрекі типті генде әр адамда әр турли мөлшерде CAG тар қайталанады, бірак, қайталанулар саны 36дан асқанда ауру дамиды. Эпидемиология Аурудың кездесу жиілігі европалық тұрғындар арасында шамамен 3-7:100000, және баска ұлттарда 1:1000000 құрайды. Симптомы Хантингтон ауруы симптомдары кез келген жсата кезд мүмкін, жиі 35-44 жас аралығында. Ерте сатыларында аздап тұлға өзгерістері, когнетивті қабілеті мен физикалық қабілеті өзгеріске ұшырайды. Әдетте бірінші физикалық симптомдары , себебі когнетивті және психикалық бұзылыстар айқын байқалмайды.

Аурудың басталуына тән белгі хорея — бақыланбайтын, хаосты қимылдар. Хорея басында мазасыздану, еріксіз және аякталмаған қимылдармен, координация бұзылысы мен көз қимылдары азаюымен сипатталады. Сөздер түсініксіз бола бастайды.

Жиі абстрактты ойлау бұзылады, адам өз іс әрекетінжоспарлауы қиындайды. Кейін есте сақтау қиындайды, депрессия мен үрей туындайды, эмоциональды дефицит, эгоцентризм, агрессия, адамдарды тану бұзылады , гиперсексуальдылық және зиянды әдеттер күшеюі, мысалы алкоголизм немесе игромания.

Диагностика Клиникалық әдіс Физикальды зерттеу , кейде психикалық зерттеумен бірге жүреді, аурудың таралу аумағын анықтауға көмектеседі. Медициналық визуализация (компьютерная томография (КТ), магнитно-резонансная томография (МРТ)) аурудың прогрессирлеуші стадиясында ми атрофиясын көруге боладыГенетикалық әдіс Хантингтон ауруының генетикалық диагностикасын жүргізу үшін қан алып, әрбір НТТ аллельде ЦАГ тар қайталану санын анықтау керек. Оң болса, диагноз анық; теріс болса ауру жок деген сөз емес, себебі бастапқы стадияларында теріс болуы да мүмкін. Емітетрабеназиннің химиялық құрылысы Хантингтон ауруын емдеуге мүмкіндік береді. Хантингтон ауруы емделмейді, тек симптомдарын жеңілдететін ем ғана қолданылады. Нейролептики және бензодиазепины хореяның көрінісін азайтуға көмектеседі. Амантадин және ремацемид әсері зерттелуде, бірақ оң әсерін көрсетті.

Депрессияны жою үшін серотонин и миртазапин, ал психоз және іс-әрекет бұзылыстарында атипті антипсихотиктер тағайындайды.