Zasada pierwszeństwa prawa ue przed prawem krajowym

Zasada pierwszeństwa prawa unijnego przed prawem krajowym PCZ

• zakres zasady: w opinii ETS pierwszeństwo absolutne całego prawa unijnego (pierwotnego i pochodnego) przed całym prawem krajowym (konstytucja, ustawy)

• cel zasady; zapewnienie efektywności prawa UE i jednolitości jego stosowania w państwach członkowskich

pierwszeństwo stosowania prawa unijnego

• w przypadku kolizji normy prawa krajowego z bezpośrednio skuteczną normą prawa unijnego, norma prawa krajowego nie może zostać zastosowana. Nie oznacza to jednak, że norma prawa krajowego jest nieważna

• w przypadku w/w kolizji krajowe sądy i organy administracji są zobowiązane do stosowania prawa unijnego

Zasada bezpośredniego skutku prawa ue

Bezpośredni skutek prawa unijnego

• Jeśli z przepisu prawa UE wynika uprawnienie dla jednostki, jednostka mo że domaga ć si ę realizacji swojego prawa zarówno przed organem administracji krajowej, jak i przed s ądem krajowym

• przepisy unijne mog ą stanowi ć bezpo średni ą podstaw ę prawn ą dla działa ń organów pa ństw członkowskich, tak że je śli chodzi o egzekwowanie obowi ązków os. fiz. i prawnych

Stanowi ona

• przełamanie monopolu państwa w stanowieniu norm prawnych dotyczących praw i obowiązków jednostek na swoim terytorium

• bezpośredni skutek norm prawnych w stosunku do jednostek nie występuje w takim zakresie w PMP, które adresowane jest przede wszystkim do państw

Cel zasady: efektywność prawa unijnego, ujednolicenie rozwiązań prawnych w PCZ

Akty prawa unijnego, których normy mogą wywiera ć skutek bezpośredni

• Niektóre przepisy TFUE, zwłaszcza odnosz ące si ę do rynku wewn ętrznego: m.in. art. 21, 30, 34, 45 ust. 2, 49 ust. 1

• rozporządzenia: art. 288 ust. 2 TFUE, w układzie horyzontalnym i wertykalnym

• dyrektywy: warunkowo skuteczne bezpo średnio w układzie wertykalnym

Przesłanki bezpośredniej skuteczności przepisów pr. unijnego

• przepis bezwarunkowy

• przepis precyzyjny – określa krąg adresatów, ich prawa i obowiązki

• przepis nie wymaga dalszych działań ani ze strony instytucji unijnych ani ze strony państw członkowskich

Rodzaje bezpośredniego skutku wywieranego przez przepisy prawa unijnego

Bezpośredni skutek

1. horyzontalny jednostka - jednostka

2. wertykalny państwo – jednostka (szerokie rozumienie państwa)

Bezpo średnia skuteczność dyrektywy w relacji wertykalnej

• organy państwa, mimo braku wła ściwej implementacji, s ą zobowi ązane do stosowania dyrektywy

• Organy pa ństwa nie mog ą na podstawie dyrektywy nakłada ć na jednostk ę obowi ązku na podstawie dyrektywy, która nie została implementowana do prawa krajowego Organy pa ństwa mog ą realizowa ć jedynie prawa zawrte w dyrektywie

• cel: efektywność prawa UE, pa ństwa członkowskiego, które narusza TUE/TFUE, ochrona praw jednostek zawartych w unijnym prawie pochodnym

Przesłanki bezpośredniej skuteczności dyrektywy

• Przepis dyrektywy jest: precyzyjny jasny bezwarunkowy.Ustanawia prawo dla jednostki

• Upłynął termin implementacji dyrektywy

• PCZ nie dokonało implementacji albo implementowało dyrektywę w sposób niepełny/nieprawi dłowy

• jednostka może powołać na normę dyrektywy przeciwko państwu