Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі

Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті

Зертхана жағдайында Vigna radiata (L.) өсімдігінің мүшелері мен ұлпаларында қорғасын мен мыстың таралуы

Дипломдық жұмыс

5В060700-биология мамандығы

Алматы 2015

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі

Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті

Жаратылыстану факультеті

«Биология» кафедрасы

«Қорғауға жіберілді»

Хаттама №___ «___» «_____»2015

Кафедра меңгерушісі:

_______ б.ғ.к., доцент Р.Қ. Жексембиев

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Зертхана жағдайында Vigna radiata (L.) өсімдігінің мүшелері мен ұлпаларында қорғасын мен мыстың таралуы

Орындаған: ___________________________Ишанова Н.М

(қолы)

Ғылыми жетекшісі

б.ғ.к., аға оқытушы___________________________Құрманбаева М.С

(қолы)

5B060700 – «биология мамандығы»

Алматы 2015

Мазмұны

Реферат ...................................................................................................................3

Қысқарған сөздер........................................................................................................4

І. КІРІСПЕ..................................................................................................................5

Әдебиетке шолу......... ………………………………………………………...........7

1.1. Атмосфераның ластануы мен зардаптары және

олардан сақтану шаралары………………………………………….……….….....7

1.2. Қазақстан жеріндегі экологиялық дағдарыс аймақтар...................................10

1.3. Ауыр металдардың өсімдіктерге әсері. …………………………...................11

1.4. Ауыр металдардың өсімдікке сіңірілуі және шоғырлануы. .........................12

1.5. Ауыр металдарды зерттеудің жаңа әдістері. …………………....................12

1.6. Ауыр металдардың өсімдікке улы әсері. …………………….....................15

1.7. Мыстың физиалогиялық және биохимиялық

процестерге әсері……………………………………………......…………….....,,,.18

ІІ. ТӘЖІРИБЕЛІК БӨЛІМ.

2.1. Зерттеулер заты және әдістері. ……………………………………................27

ІІІ. НЕГІЗГІ БӨЛІМ

Нәтижелер және оларды талдау. ……………………………….........................30

3.1. Мыстың, мырыштың әртүрлі концентрациясының бидай өсімдігінің және және мәдениелендіріліген астық өсімдіктердің өсуіне әсері. ……………….. 30

3.2. Мыстың, мырыштың қорғасынның әртүрлі концентрациясының бидай өсімдігінің және мәдениелендіріліген астық тұқымдас өсімдіктерінің биомасса жинауына әсері. ……………………………………………………….............. .....31

3.3. Мытың сіңірілуі және мүше арқылы таралуы. ………………......................36

3.4. Мыстың әртүрлі концентрациясының бидай өсімдігі дәнінің қор затының жұмсалуына әсері. ....................................................................................................37

3.5. Мыстың бидай өсімдігіндегі Са және К иондарына әсері.

3.6. Бидай өсімдігі клеткасындағы мыстың таралу епекшеліктері. ...................38

IV. Қорытынды бөлім

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ............................................................................................41

Реферат

Дипломдық жұмыстың тақырыбы: «Зертхана жағдайында Vigna radiatа (L.)өсімдігінің мүшелері мен ұлпаларында қорғасын мен мыстың таралуы».

Өзектілігі: Қазақстандағы ірі өндіріс кешендер және үлкен шаруашылықпен айналысатын қалаларда топырақ және судың едәуір бөлігі ауыр металдар мен пестицидтер және фосфор тыңайтқышын қолданудан кадмий иондарымен ластанған.Қазақстандағы екінші экологиялық мәселе-тұздану.Еліміздің оңтүстік және оңтүстік-шығысында суармалы жерлерде су қоры жеткіліксіз.Қазақстанның суармалы жерлерінің суы өте күшті минералданған,олардың деңгейін жер асты сулары жоғарлатады.Осының нәтижесінен тұздану процесі туындайды.Тұздану мен ауыр металдардың бірлескен әсерінің нәтижесі бүтіндей экожүйеге тән.

Қазіргі кезде Қазақстанда тұздану және ауыр металдардың бірлескен әсеріне төзімді өсімдіктердің физиологиялық-биохимиялық механизмдерінің теориялық аспектілері толық зерттелмеген.Осыған байланысты,Қазақстандық маш сорттарының перспективті аспектілерін қарастыру аса өзекті мәселе болып отыр.

Зерттеу жұмысының мақсаты:Ауыр металл иондарының әртүрлі концентрациясында өсірілген маш өсімдігінің анатомиялық және физиологиялық белгілерін салыстырып бағалау.

Зерттеудің міндеттері:

1.Зертханалық жағдайда өсірілген маш тұқымының өну қарқындылығы мен өсу жылдамдығын анықтау;

2.Маш өсімдігінің тамыры мен жер үсті мүшелерінің өсу көрсеткіштеріне ауыр металдардың (Сu,Cd) әсерін зерттеу.

3.Ауыр металдардың (Сu,Cd) бірлескен әсеріне төзімді бидай сорттарының физиологиялық ерекшеліктерін бағалау.

Зерттеудің обьектісі: Зерртеу обьектісі ретінде мына түрін () түрі алынды.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы: Ауыр металдардың (Сu,Cd) бірлескен әсері төзімділігіне анатомиялық, физиологиялық, көрсеткіштерін зерттеу нәтижесінде алғаш рет Қазақстанда кең таралған бидай сорттары анықталды.Ауыр металдардың (Сu,Cd) бірлескен әсеріне төзімді бидай сорттары анықталды.Ауыр металдардың (Сu,Cd) бірлескен әсерінен ауыр металдар иондарының түсуіне қорғаныстық реакция ретінде жапырақ және тамырдың анатомиялық көрсеткіштерінің өзгергендігі анықталды.

Диплом жұмысы көлемі. Диплом жұмысы 58 беттен,кіріспеден,77 әдебиеттерге шолудан, зерттеу обьектісі мен әдістерінен, зеттеу нәтижесінен, қорытындыдан және қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.Зерттеу нәтижелері 16 диаграмма, 39 сурет, оның ішінде 10 микрофотографиялармен дәлелденген.