1БлокФибринді тромб түзілу этаптары:
1 ші кезең: Фибриннің фибрин мономеріне айналуы: Алдымен фибриноген молекулалы теріс зарядталған А және В фрагменттерінен айырылады, нәтижесінде фибрин мономері түзіледі. Фибриногеннің (І) фибринге (Іа) айналуын тромбин (ІІа) ферменті катализдейді. Фибриногеннің әрбір молекуласында , тромбин аргинил-глицил арасындағы төрт пептидтік байланысты гидролиздейді, оның екеуі фибриногеннің Аальфа2, және Вбета2
Тізбектеріндіге А фрагментін альфа тізбекпен, ал қалған екеуі В фрагментін бета тізбекпен байланыстырады. Фибриногенен түзілген фибрин мономерінің құрамы (албфа,бета, гамма) тұрады.
1ші кезең. Ерімейтін фибрин гелінің түзілуі. Екінші кезеңде ерімемейтін фебринді қоймалжың фибрин гелі түзіледі. Фибриногеннің фибрин мономеріне айналуына байланысты, Е доменінде Д доменмен байланысатын байланысу орталықтары ашылады. Фибрин молекуласының біріншілік агрегацисы бір молекуланың Е доменімен байланыстыру орталығының басқа молекулалардың Д доменінің осыған комлементарлы бөлімдерімен әрекеттесу нәтижесінде жүреді. Қорыта келгенде фибрин мономер молекулалары домендері арасында коваленттік емес байланыстар түзіледі. Фибрин гелінің өздігінен жиналуы кезінде , фибрин молекулаларын бір-бірімен салыстырғанда 2/1 ұзындыққа ығысқан протофибрилдер түзіледі. Протофибрилдер белгілі бір ұзындыққа жеткеннен кейін , олардың көлденең шоғырлауы басталып, қалың фибринді талшықтар түзіледі. Түзілген фебрин гелі тұрақсыз, себебі мұндағы фебрин молекулалары коваленттік емес байланыстармен басланысқан.
-ші кезең. Фибрин гелінің тұрақтануы. Фибрин гелі фибриннің бір молекуласындағы лизин қалдығымен екінші молекуласындағы глутамин қалдықтары арасында амидтік байланыстар түзілу нәтижесінде тұрақтанады. Трансамидтелу реакциясын трансглутамидаза ферменті катализдейді. ХІІІ фактор тромбин әсерінен шектелген протеолиз нәтижесінде белсенді күйге көшеді. Осы жолмен тромб , қан тамыры зақымдалған жерге бекиді.
Фибринді қоймалжыңның ретракциясы. Гелдің қысылуын (ретракциясын) тромбоциттер актомиозині – АТФ-азалық белсенділі бар – жиырылушы нәруыз-тромбостетин қамтамасыз етеді.
1.2.Протромбин құрылысының ерекшелігі оның тормбинге айналу механизмі.
ПРотромбин (ІІ) - молекулалық массасы 70 кд тең гликопротеид, құрамында гамма – карбоксигтамин қышқылы бар. Қандағы концентрациясы-0,1 г/л. Ол мембраналық ферменттік комплекс Ха-Va-Са2-ге бір жағынан Са2 байланыса отырып , екінші жағынан тілекей нәруыз-активатор Va мен әрекеттесе отырып бекиді. Осындай жолмен ферменттік реакциялар жүруге ең қолайлы кеңістіктік жағдайлар жасалады. Ха факторы проторомбин молекуласындағы екі пептидтік байланысты гидролиздейді. Нәтижесінде тромбин молекуласы түзіледі. Ол ауыр және жеңіл екі тізбектен тұрады, протромбиназалық комплекстен босап шығады.
2 сұрақ: 2.1. Дәнекер ұлпасының құрылысы. Жасушаралық заттың құрылысы мен маңызы.
Дәнекер ұлпасы дене массасының 50%-тін құрайды. Ол ағзаның барлық ұлпаларының арасындағы байланыстырушы звеносы. Дәнекер ұлпасын негізгі келесі үш түрге бөледі:
- дәнекер ұлпасының өзі;
- шеміршектік дәнекер ұлпа;
- сүйектік дәнекер ұлпа.
Дәнекер ұлпасы өз бетінше де немесе ұлпалар арасындағы қабат ретінде де қызмет атқарады.