1 билет.
Бұрында бір ғалым болыпты. Ол бір адамдардың байлыққа жақсы көретінді байқаған. Сонда ғалым айтты: «Сен ешқашан байлыққа жетпейсің, себебі адамда төрт қана байлық бар: денсаулық, білім, өнер, бақыт. Сендерде денсаулық бар, ал денің сау болса, білім аласың, ал біліммен ақыл да, өнер де келеді. Осының жемісін көріп, сендер бақытты болсасыз».
Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі - қазақ тілі.
Қазақстан - егеменді, тәуілсіз ел. Қазақстанның болашағы – бүгінгі жастар. Әлемге таныту үшін әр жас өз елінің тарихын, тілін жетік білуі керек.
Қазақ тілі- батыс түркі тілінің қыпшақ тармағына жатады, бұл тармаққа кіретін тілдер- қарақалпақ, ноғай, башқұрт, қырғыз, қырым татары, қарашай, балқар, құмық және тағы басқа тілдер. Қазақ тілі – өзіндік әдеби, ғылыми және саяси жазу нормасы қалыптасқан бай тіл.
Республикамызда мемлекеттік тілдің қолдану – бүгінгі таңдағы өзекті мәселе.
Қазақстан Республикасының 1997 жылы 11 шілдедегі «Қазақстан Республикасындағы Тіл туралы» Заңы қабылданғаннан бері қарай мемлекеттік тіл болып- Қазақ тілі белгіленді.
Мемлекеттік тіл - тек қазақтың тілі емес, Қазақстанда тұратын барлық ұлтардың ұлтаралық ортақ тілі.
Қазақ тілін дамыту еліміздің стратегиялық бағыты болып табылады.
Елбасымыз айтқан «Қазақстанның болашағы - қазақ тілінде» екенін ұмытпайық.
Ұмытпайды – құрамына қарай: дара
түлғасына қарай: туынды
сұрақ: не істемейді? Сөз табы: етістік. Ұмыт-түбір,па-болымсыздық жалғау, й-ауыспалы шақтың көсімшесі, ды – жіктік жалғау, III жақ.
мағынасына қарай: сабақты, болымсыз.
сөйлемде етістік.
Өлеңі - құрамына қарай: дара
түлғасына қарай: негізгі
сұрақ: несі? Сөз табы: зат есім. Өлең-түбір, і-тәуелдік жалғау, ІІІ жақ.
мағынасына қарай: жансыз, жалпы, жекеше, дерексіз.
сөйлемде толықтауыш.
Мен - құрамына қарай: дара
түлғасына қарай: негізгі
сұрақ: кім? Сөз табы: есімдік. Мен – түбір.
мағынасына қарай: жіктеу.
Сөйлемде бастауыш.
Әнін - құрамына қарай: дара
түлғасына қарай: негізгі
сұрақ: нені? Сөз табы: зат есім. Ән-түбір,ін-тәуелдік жалғау, ІІ жақ.
мағынасына қарай: жансыз, жалпы, жекеше, дерексіз.
сөйлемде толықтауыш.
Жаттаған - құрамына қарай: дара
түлғасына қарай: туынды
сұрақ: не істеген? Сөз табы: есімше. Жат-түбір, та-ІІ жақты бұйрық райдың жұрнағы, ған- есімшенің жұрнағы.
мағынасына қарай: өткен шақтағы есімше.
сөйлемде етістік.
2 Билет.
Біріншіден жас жігіт өзіннің кедейлігін қате болып анықтайды, сондықтан жылай береді. Бірақ қасында өтіп бара жатқан қарт оған шыныменде дұрыс сөздерді айтып, жігітті тыныштырады. Мен қарияның сөздерімен тік келісемін, себебі жас жігіт шынайы денсаулықты құдіреттемеп, тек ақшаны ойлады. Бірақ сенін аяғын-қолын болса, сол байлықты жасауға саған не кедергі етеді? Ештеме, сондықтан сенің болашақ игілігін тек сеннен байланысты.
Қазақстан Республикасының рәміздері.
Ту, Елтаңба, Әнұран Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері болып табылады. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туы - ортасында шұғылалы күн, оның астында қалықтап ұшқан қыран бейнеленген тік бұрышты көгілдір түсті мата. Тудың сабының тұсында ұлттық өрнек тік жолақ түрінде нақышталған. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы - дөңгелек нысанды және көгілдір түс аясындағы шаңырақ түрінде бейнеленген. Шаңырақтың оң жағы мен сол жағында қанатты пырақтар бейнесі бар. Жоғарғы бөлігінде - бес бұрышты жұлдыз, ал төменгі бөлігінде "Қазақстан" деген жазу бар. Жұлдыздың, шаңырақтың, уықтардың, аңыздардағы қанатты пырақтардың бейнесі, сондай-ақ "Қазақстан" деген жазу - алтын түстес. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Гимні - осы Конституциялық заңда көзделген жағдайларда орындалатын музыкалық-поэтикалық туынды. Қазақстан Республикасының Туы мен Елтаңбасының эталондары Қазақстан Республикасы Президентінің Резиденциясында сақталады.
Қара торы - құрамына қарай: күрделі
түлғасына қарай: негізгі
сұрақ: қандай? Сөз табы: Сын есім. Қара, тор-түбір
мағынасына қарай: сапалық.
сөйлемде анықтауыш.
Өткір - құрамына қарай: дара
түлғасына қарай: негізгі
сұрақ: қандай? Сөз табы: Сын есім. өткір-түбір
мағынасына қарай: қатыстық.
сөйлемде анықтауыш.
Кең мандайлы - құрамына қарай: курделі
түлғасына қарай: туынды
сұрақ: қандай? Сөз табы: Сын есім. Кең, мандай-түбір, лы-сын есім тудыратын жұрнақ.
мағынасына қарай: сапалық.
сөйлемде анықтауыш.
Бойлы - құрамына қарай: дара
түлғасына қарай: туынды
сұрақ: қандай? Сөз табы: Сын есім. Бой-түбір,лы-сын есім тудыратын жұрнақ.
мағынасына қарай: сапалық.
сөйлемде анықтауыш.
3 Билет.
Бір бала мектептен уйге келіп, әкесіне сабағын айтады. Әкесі баланың сабақты жақсы білетін көріп, қуантамын деп, ақша бере салады. Бала соны базарға алып шығады. Жолда қарны ашып, жалаңаш қайыршыны көреді. Керегі болса, маған тағы ақша береді деп, ақшаны қайыршыға береді. Үйге келіп, барлығын ата-аналарына айтып, оларды қуантады.
Қазақстандағы туризм.
-Сәлем, Дастан! -Сәлем -Қал қалай? -Жақсы, рахмет -Дастан, сен биыл демалуға қайда барасың? -Қазақстанда туризм дамыған, әсіресе, Көкшетау, Қостанай, Шығыс Қазақстанда -Қазақстанда республикалық экскурсиялық бюро қашаннан бері жұмыс істейді? - Қазақстанда республикалық экскурсиялық бюро 1965 жылы ашылды. -Сен қайда демалығын келеді? -Мен биыл Алматыда демалығым келеді. -Алматыда қайда барасың? -«Сегіз көл» деген керемет жер бар, көл мен таудың жағасы, керемет табиғат, таза ауаны жутып келемін. -Тек қана сол ма? -Жоқ, әрине. Алматының қасында, көлікпен бір сағаттай жететін Чарын коньоны бар. Не деген ғажайып жер! Ешқандай шет елдер сол әдемілікпен сыйласпайды! -Күшті екен. Ал жолын болсын! -Рахмет.
3) Елорда – аралас, 3 буын, ел, ор – тұйық, да – ашық, 1 тасымал, буын үндестігі сақталмаған.
Е – дауысты, ашық, езулік, жіңішке;
Л – дауыссыз, үнді;
О – дауысты, ашық, еріндік, жуан;
Р – дауыссыз, унді;
Д – дауыссыз, ұяң;
А – дауысты, ашық, езулік, жуан.
6 әріп, 6 дыбыс.
Бейбітшілік – жіңішке, 4 буын, бей, біт, лік – бітеу, ші – ашық, 3 тасымал, дыбыс және буын үндестігі сақталған, ілгерінді ықпал.
Б – дауыссыз, ұяң; Е – дауысты, ашық, езулік, жіңішке;
Й – дауыссыз, ұяң;
Б – дауыссыз, үяң; І – дауысты, қысаң, езулік, жіңішке;
Т – дауыссыз, қатаң; Ш – дауыссыз, қатаң;
І – дауысты, қысаң, езулік, жіңішке;
Л – дауыссыз, үнді.
І – дауысты, қысаң, езулік, жіңішке;
К – дауыссыз, қатаң.
9 әріп, 9 дыбыс.