Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
adebiet_ekzamen ШПОР.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
41.48 Кб
Скачать

1)Қытай жаңа заман әдебиетінің басталуы жайлы тоқталыңыз. Миң патышалығының тұсынан бастап батыс миссианерлері қытайға дін тарата бастады, 1840 жылғы апиын соғысынан кейін тіптен дін тарату тіптен күшейді. 1875 жылы қытайдан 120 студент шетел асып батыс мәдениетін, ғылымын игере бастады. Ендігі кезекте миссианерлер мен шетелде оқыған қытай студенттері батыс кітаптарын жан сала аударуға кірісті. Осылай қытайдың дәстүрлі мәдениеті соққыға ұшырап, тоқырау күйінде болды, қытайлардың ойлау, дүниетанымында өзгеріс пайда болды. Яан Фу бастаған шетелде оқыған аудармашылар «Біртіндеп даму теориясы», «Әуелгі байлық», «Тайпалық құқық», «Қоғам шежіресі», «Заң нарқы», «Му Лы теориясы», «Әйгілі ілімнен аз сөз» қатарлы бірталай батыс кітапты аударыды. Әсіресе Дарвиннің «Біртіндеп даму теориясы» қытай қоғамына қатты әсер етті. Бірнеше мың жылдық тарихқа ие «Күң Зының Ру Жия» ағымы өздігінен күйреді. Артынша Лин Шу, «Чайшы қыз» атты романды аударып елді елең еткізді. Жалпы осылай 160 тан астам шығарма қытай тіліне аударылды. Демек бұл қытай қоғамының астан кестеңін шығарып әдебиетті жаңартып, қытайларды өз түбірінен алыстатты. 1907 жылдан бастап, Қытай прозасы ауызша тілге айнала бастады, диялектіде жазылған романдар пайда болып, жаңа толқындар публицистикаға ене бастады. XX ғасырдың алғашқы жылдарында революциялық памфлет пен статьялар пайда болды, онда жаңа саяси және философиялық идеялар сомдалды; сонымен қатар, көптеген жаңа түсініктер пайда болды. Әсіресе Ияң Чичао-дың статьялары көп әсер етті, бұл шығармалар тірідей, жарқын және жаңа лексикалық тілге бай поэзияда жаңалықтар пайда бола бастады. Жас акындар

2)Гуаң Ханчиң және оның шығармашылығына талдау жасаңыз.

Гуань Ханьцин (210—1280) — китайский драматург XIII века. Признанный классик пьес в жанре цзацзюй (юаньской драмы), возможно, один из создателей жанра.

Известны названия более 60 его пьес, из которых сохранилось 18. Большинство из них разрабатывают социальную проблематику. Среди трагедийных цзацзюй, посвящённых социальным проблемам — «Обида Доу Э», «Сон о гибнущей бабочке», «Беседка над рекой».

Особенную популярность в Китае приобрела пьеса «Обида Доу Э». В ней рассказывается о судьбе дочери бедного учёного, отданной за долги в супруги сыну ростовщицы. Рано овдовев, Доу Э становится объектом вожделения негодяя Чжана, который вместе со своим отцом позарился на достаток семьи. Чжан по ошибке отравляет отца; воспользовавшись ситуацией, он обвиняет в убийстве свекровь Доу Э, которая, чтобы спасти старуху от пыток, берет мифическую вину на себя и идёт на казнь. Во время казни небо посылает знамения, которые помогли отцу Доу Э, который к тому времени стал судебным ревизором, покарать настоящих преступников. В финале драмы справедливость торжествует.

Среди бытовых и комедийных цзацзюй, написанных драматургом, — «Пруд золотых нитей», «Се Тяньсян», «Спасение подруги», «Нефритовая подставка», «Любовь служанки», «Моление луне». Гуань Ханьцин — автор исторических цзацзюй «Один в стане врагов», «Путешествие во сне в Западное Шу».

3)Қытай әдебиетіндегі әйгілі шығарма «Үш патышалық қиссасы» романы туралы жан-жақты саралаңыз.

«Үш патышалық қиссасы» устного прозаического сказа на исторические темы и книжной историографии, представленной летописными сводами.Смута, охватившая в конце II в. Ханьскую империю, привела к распаду страны. Вэй в Северном Китае, основанное ханьским офицером Цао Цао. Второе царство У, начало которому положил военачальник Сунь Цэ, образовалось в Цзяндуне (на землях к югу от нижнего течения Янцзы). Основателем третьего царства - Шу – стал удачливый военачальник Лю Бэй.Основным памятником исторической литературы, осветившим эти события стала «История Трех царств» Чэнь Шоу (233-297). Начиная с IV в. в Китае появляются сборники преданий о героях Троецарствия. Особенно много таких рассказов об основателе царства Вэй Цао Цао и о советнике Лю Бэя Чжугэ Ляне. В этих преданиях герои впервые обретают свои индивидуальные черты. (Так характерным знаком верного друга Лю Бэя, пьяницы и забияки Чжоу Фэя, становятся его страшные тигровые усы). В эпоху Сун появились первые профессиональные рассказчики, исполнявшие в базарные дни сказы на исторические темы, которые соединяли в себе прозу со стихотворными вставками. Тогда же утвердился в народе культ благородного соратника Лю Бэя бесстрашного воина Гуань Юя, а в XII в. Гуань Юй был официально возведен в ранг божества. В XIV в. появились первые книги с записью преданий об эпохе Троецарствия. Здесь впервые вышел на передний план мотив побратимства Лю Бэя с Гуань Юем и Чжан Фэем. Чжугэ Лян предстал в них не только талантливым полководцем, но и искусным магом. Тогда же складываются

4)Ваң Шыфу және «Батыс құжырдағы махаббат» атты комедиасының жанырлық ерекшелігіне тоқталыңыз.

5)«Мулан» жыры жайлы кең тұрғыда талдау жасаңыз. Оңтүстік және Солтүстік патшалықтар кезінде терістіктегі түркі тектес ұлттар қытай еліне шабуыл жасайды. Мемлекетті қорғау мақсатында император әрбір отбасынан бір адам әскерге шықсын деп бұйрық береді. Бұл ауылда алпыс жастан асқан қарт солдат бар еді, жас кезінде бірнеше мәрте ерлігімен көзге танылған, жасы келгенде әскерден босап, бала-шағасымен тыныш өмір сүріп жатады. Ол шалдың Мулан есімді қызы болады. Бір күні бұл үйге солдаттар келіп барлық жағдайды түсіндіріп, әкесінің немесе інісінің міндетті түрде баруын ескертеді. Жұрттың барлығы ол кісінің жасы тым үлкен, қалай соғысқа шығады деп таңданады. Мулан әкесі мен анасының, інісінің мұңды түрлеріне қарап, соғысқа әкесінің орнына шығу керектігін үй ішіне айтады. Үйдегілері оны естіп, келіспейді. Әкесінің жаны толқып Муланға соғысқа қыз балалардың қатысуына болмайды деп түсіндіреді. Мулан ер адамның киімін киіп, інісінің есімімен тіркеліп, соғысқа баруға шешім қабылдайды. Әкесі Муланмен сайысқа түседі. Қызының өнері өзінің жастық кезіндегі өнерінен асып түсетінін әкесі байқайды да, көңілі орнына түседі. Бір күні Чжуюань әскер жайында кеңесіп отырған кезде Гуфан солдат соғыс басталғанын жариялайды. Чжуюань әскер соғыс кезінде артынан құлап, жау қолына түсе бергенде Мулан оны құтқарып қалады, сол кезде Муланға қарап, әскери өнері тамаша екен деп ойлайды. Арада біраз жыл өтіп Мулан бірнеше рет қаһармандық танытады. Күндердің бір күнінде Чжуюань Муланның ауылына келеді. Ол Муланның үйі қайда екенін сурап жатқан кезде алдынан дене бітімі сымбатты, көрікті жас қыз шығады. Сол қыздың Мулан екенін біліп, он екі жыл қасында жүрген содаттың шын мәнінде қыз екендігін

6)Таң дәуірі поэзиясына егжей-тегжейлі баяндаңыз. Таң дәуірі Қытай тарихында маңызды кезең болып табылады. Бұл уақыт экономикалық гүлдену, әлеуметтік тұрақтылық пен қытай мәдениетінің жанданған кезеңі. Қытай поэзиясының алтын ғасыры деп саналады. Таң династиясы поэзияның толық жинағына 2300 ақынның 50мыңнан астам өлеңдері кіреді. Таң поэзиясын тарихи түрде 4 кезеңге бөліп қарастырады. Таң дәуірінің алғашқы кезеңіне (618-721) атақты 4 ақындардың шығармалары жатады. Олар – Ваң Бо, Ян Цзюн, Лу Чжаолинь, Ло Биньван. Олар өлеңдерде кезектес ұйқастық пен өлең ұйқасын қалыптастырып, қытай поэзиясы дамуында біршама жоғары деңгейге көтерілді. Сонымен қатар 7 буынды өлең ұйқасын қалыптастырды. Бұл таң поэзиясының өзіндік стилін көрсетті. Таң дәуірінің ақындары өлеңдерінде Қытайдың әлеуметтік жағдайын кең түрде суреттеді. Бастапқы кезеңдерде Қытайдың атақты ақыны Чэнь Цзыань болды. Ол поэзия шынайы өмірді баяндау керек деген пікірді қолдады. Оның өлеңдері Таң поэзиясының дамуына үлкен үлесін қосты. Таң династиясының гүлденген кезеңінде (712-762) поэзия да шарықтап дамыды. Бұл кезеңде ақындардың әр түрлі желіде жазылған өлеңдері пайда болды. Көптеген ақындар табиғат көріністерін суреттесе, кейбіреулері шекара аймақатын сипаттады, енді біреулері патриоттық бағытта өлеңдер шығарса, енді біреулері қарапайым халықтың мұң-мұқтажын, олардың қарапайым өмірін баяндады. Бұл кезеңде атақты ақындарға: Ли Бо, Ду Фу, Ван Вэй, Мэн Хаожань, Гао ши, Цэн Цэнь және т.б. ақындар жатады. Цэн Цэнь ақын елдің шекара аймақтарын сипаттаған өлеңдерімен танымал, ал Гао Шидің өлеңдерінен қарапайым халықтың арман-тілегі анық байқалады.

7)Чинь патшалығы тұсындағы «Қызыл сарайдағы түс» романына талдау жасаңыз.

«Қызыл сарайдағы түс Величайшим произведением китайской прозы является роман Цао Сюэ-циня (1724—1764) «Сон в красном тереме» («Хун лоу мэн»), изданный лишь в 1792 г. и неоднократно запрещавшийся правительством как «первый в ряду развратных книг». Цао Сюэ-цинь — потомок знатной семьи: его прадед, дед и отец занимали высокий наследственный доходный пост инспектора императорских текстильных мастерских. Император Кан-си благоволил к деду будущего писателя и во время своих поездок на юг четыре раза останавливался в его доме. Но после смерти Кан-си семья Цао подверглась опале, имущество ее было конфисковано, и в 50-х годах Цао Сюэ-циню пришлось переехать в горную деревушку поблизости от Пекина, где он жил в бедности и писал свой роман. Он успел написать первые 80 глав, остальные 40 были дописаны Гао Э (видимо, по наметкам, которые оставил Цао Сюэ-цинь). Многие исследователи подчеркивают автобиографический характер романа: судьба рода Цзя (в двух дворцах которого протекает действие романа) сходна с судьбой семьи автора «Сна в красном тереме». Писатель прямо говорит, что ему самому пришлось пережить когда-то «период чудесных снов», поэтому он и решил «поведать миру «Историю камня», скрыв подлинные события и факты», просто рассказать о «девушках минувших дней», «излить свою душу». Бао-юй посещает область Небесных грез и встречает фею Предостерегающую от иллюзий. Она показывает ему книгу судеб «Двенадцати шпилек из Цзиньлина» (т. е. открывает ему судьбы его подруг — сестер и любимых служанок). Прислужницы феи поют ему двенадцать песен, но

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]