7 Билет.

1. ҚР Тіл туралы Заңы 1997 жылы шілде айында қабылданды. Осы заңның тарауының бабында «Қазақстан Республкасының мемлекеттік тілі – қазақ тілі» делінген. Мемлекеттік тілді меңгеру ҚР әрбір азаматтының парызы.

 Сөз құрамы (Состав слова) Қазақ тілінде сөз құрамы түбір сөзден, түбір мен қосымшадан /түбір+жұрнақ, түбір+жалғау, түбір+жұрнақ+жалғау/-қосымшалы сөз, туынды сөз, қос сөз, қысқарған сөздер, сөз тіркестерінен тұрады.  Түбір – сөздердің ешқандай тұлғалық бөлшектерге бөлінбейтін түпкі, негізгі қазығы, жаңа сөз жасаудың негізі  Түбір түрлері 1. Дара түбір Мысалы: ата, кітап, адам, мектеп т.б. 2. Қос сөздер. Мысалы: тау-тау, кезек-кезек, ата-ана т.б. 3. Біріккен сөздер (сращенные слова). Мысалы: белбеу, Көкшетау, боөторғай т.б.

Қосымшалы сөз – түбір мен қосымшадан құрылып тұрған сөз.  Қосымшаның екі түрі бар: біріншісі – жұрнақ, екіншісі – жалғау.

Жалғаулар торт түрлі бар олар: Септік, Жіктік, Тәуілдік, Көптік.

Астана – іскерлік және мәдени орталыққа айналды

8 Билет.

«Ана тілің-арың бұл,

Ұятың боп тұр бетте.

Өзге тілдің бәрін біл,

Өз тіліңді құрметте!» - деп, Қадыр Мырза Әли

Біздің елімізде көптеген ұлт өкілдері тұрады. Әр халықтың өз ана тілі бар. Ана тілімізді ұмытпауымыз және қастерлеп, құрметтей білеуіміз керек.

Заттың атын білдіріп Кім? Не? сұрақтарына жауап береді.  Зат есім түрлері:  құрамына қарай:

• Дара (простое – один корень) Мысалы: дала, бас, қалам.

• Күрделі (сложное – несколько корней) Мысалы: мекенжай, балабақша.

тұлғасына қарай:

• Негізгі (непроизводное – нет суффикса)Мысалы: мектеп, мысық.

• Туынды (производное – есть суффикс)Мысалы: әнші, аспаз.

мағынасына қарай:

• Жалпы (нарицательное)Мысалы: теледидар, үстел.

• Жалқы (собственное)Мысалы: Алматы, Татьяна, Қазақстан.

• Деректі (конкретное)Мысалы: үй, өзен, сиыр.

• Дерексіз (абстрактное)Мысалы: ақыл, ой, күн.

• Жанды (одушевленное)Мысалы: оқушы, мұғалім, адам.

• Жансыз (неодушевленное)Мысалы: кілем, тақта, тас.

Зат есімдердің көптік жалғауы – Множественное число существительных. Множественное число существительных в казахском языке образуется при помощи окончаний -лар/-лер, -дар/-дер, -тар/-тер. Мысалы: бала-лар, кітап-тар, дерек-тер.

3. Тарихшылардың

1 тарих сөз табы – зат есім, жалпы

2морф. Белгілері шы – жұрнақ, лар – көптік жалғау, дың – І.с жалғауы

Ғұндардың

1 ғұн – сөз табы – зат есім

2 морф. Белгілері дар – көптік жалғау, дың – І.с жалғауы

Ордасы

1 орда – сөз табы зат есім

2 сы – тәуелдік жалғаудың 3 жағы

9 Билет.

Сын есім заттың сындық, сапалық қасиеттерін білдіретін, сындық ұғым атауыболатын сөздер. Сұрағы – қандай? қай?

Сын есім құрамына қарай: 1) дара; 2) күрделі болып екіге бөлінеді.

Сын есім мағынасына қарай екіге бөлінеді: 1) сапалық сын есім; 2) қатыстық сын есім.

Сын есімнің шырайлары – Степени сравнения прилагательных.

1. Жай (простая)Мысалы: ауыр, жеңіл.

2. Салыстырмалы (сравнительная)Мысалы: әдемілеу, үлкенірек.

3. Күшейтпелі (усилительная)Мысалы: жап-жасыл, қап-қара.

4. Асырмалы (превосходная)Мысалы: ең жақсы, өте үлкен.

3) Оқушылар жазғы демалыста тауға серуенге шықты