Сапа мәні. Сапа жүйесіне iso стандарттары

Сапа жуйесі - тұтынушыға өнімнің тұракты жоғары сапасы және оның стандарттар мсн келісім-шарттардың талаптарына сәйкестігіне берілген кепілдікті қамтамасыз етуге қажетті ұйымдык және техникалык шаралардың жиынтығы.Халықаралык деңгейде СМЖ негізі болып ИСО 9000 сериялы стандарттар табылады. Бұл стандарттарды Халықаралық тәжірибе негізінде Халықаралық стандарттау ұйымы АҚШ, Канада және Германияның қатысуымен 1987 жылы әзірлеген. ИСО 9000 сериялы Халықаралық стандарттардың (ары қарай - ИСО 9000 ХС) бірінші бесеуінде өнімнің сапасын қамтамасыз ету жүйелеріне қойылатын талаптар тағайындалған. Бұлардан баска Халықаралық стандарт ИСО 8402 - сапаны қамтамасыз ету облысындағы терминдер мен олардың анықтамаларының үш тілдегі сөздігі әзірленген болатын.

ИСО 9000 ХС екінші нұсқасы 1994 - жылы, ал үшіншісі - 2000- жылы қабылданды. ИСО 9000:2000 ХС нұсқасы ИСО 9000:1994 ХС-нан кұрылымы бойынша едәуір ажырасады және басқа нұсқаларға қарағанда ТQМ-мен жақын үйлеседі.

ИСО 9000:2000 ХС концепциясының негізін үрдістік тәсілдеме кұрайды. Бұрынғы нұсқаларда қарапайым тәсілдеме қарастырылған болса, ІІІ нұсқаның түпкі айырмашылығы - онда үрдістік тәсілдеме қолданылады. ИСО 9000:2000 ХС тәсілдемесі бойынша СМЖ методологиясы тұтынушының қажеттілігіне (мұктаждарына) бағытталған болуы керек.

ИСО 9000:2000 ХС әмбебап болып табылады. Бұл олардың іс мәнінде кез-келген салада қолданыла алатынын көрсетеді. Осы себептен ИСО 9000:2000 ХС алғашқы басылып шығарылғаннан бастап әрекеттердің әртүрлі сфераларында кеңінен қолданыла бастады.

Қазіргі күнде ИСО 9000:2000 ХС әлемнің барлык мемлекеттерімен мойындалады, ұлттық стандарттар ретінде қабылданған және көптеген фирмаларда енгізілген. Әлемде 500 000 СМЖ осы стандарттарға сәйкестікке сертификатталған.

Қазакстан Республикасында шамамен 400 СМЖ сертификатталған. ИСО 9000:2000 ХС кұрылымы төменде көрсетілген.

Сапа менеджмент жүйесі. Принциптері.

ИСО 9000 «Сапа менеджментінің жүйесі. Негізгі ережелер және сөздік» Халықаралық стандартына сәйкес СМЖ-сі төмендегі принциптерде негізделуі керек.

1- принцип -тұтынушыға бейімделу.

Әр кәсіпорынның өркендеуі онда шығарылатын өнімнің немесе көрсетілетін қызметтің көлемінен, ал соңғысы, өз кезегінде, осы өнімнің (көрсетілетін қызметтің) тұтынушылардың қажеттіліктері немесе күтулерінен тәуелді болып табылады.

2- принцип - басшылық жетекшілігі.

Ең алдымен ең жоғарғы деңгейдегі басшылар өз үлгісімен сапаға берілгендігін көрсету керек.

3- принцип - қызметкерлерді қызықтыру.

Адамдар кәсіпорынның ең маңызды және бағалы (құнды) бөлігі болып табылады, сондықтан адамдардың мүмкіншіліктерін дұрыс пайдалану кәсіпорынға максимум пайда әкелуі мүмкін.

4- принцип - үрдістік келісім.

ИСО 9000 ХС версиясы жүйеге жаңа көзкарасты талап етеді. Бұл жаңа көзқарас сапа жүйесін жобалауға өзара байланыстағы процестер жиынтығы (алгоритм) ретінде қарауды ұсынады.

5- принцип - менеджментке жүйелі келісім.

Бұл принцип 4-принциппен тығыз байланысады және сапа жүйесін өзара байланыстырылған процестер жиынтығы ретінде қарастырады.

6- принцип - ұдайы жақсарту.

Үздіксіз және тұрақты (ұдайы) жақсарту – кәсіпорын мақсаттарының бірі болып табылады.

7- принцип - фактілерге негізделген шешімдерді қабылдау.

Бұл принцип практикада колданылып жүрген интуиция, бұрынғы тәжірибе немесе коъюнктура негізінде шешім кабылдау әдісінің альтернативасы болып табылады.

8- принцип - жеткізушілермен өзара тиімді катынастар.

Кәсіпорын және оның жеткізушілері өзара тәуелді екендігі айқын болып табылады. Өзара пайдалы қарым-қатынастар екі жаққа да ұтымды болып табылатыны да ақиқат.