3.Қөтеру арқандары

Болат сын арқандары пайдалану процесінде тартылуға және шкифтер мен шығыр дағырасында бірнеше рет майысуға ұшырауларына байланысты шаршап үзілуі мүмкін. Арқанның сыртқы сымдары шкифтер мен дағыраға үйкеліп үдемелі тозуға ұшырайды.

С

а) - өзегі металды;б) - өзегі органикалық үш иірімді;в) - өзегі пластмассалы

5-і сурет

тандартқа байланысты бұрғылау жабдығында пайдаланылатын арқандар ортасындағы өзегіне қарай үш түрлі орындалады:

1 – өзегі металды (м.с);

2 – өзегі органикалық үш иірімді (о.с);

3 – өзегі пластмассалы (н.с);

Мысалы, түрі ЛК– РО 6×31+м.снемесе 6×31+о.с

Үзілуге есептеу күші Р шекті үзілу беріктігіне байланысты . Арқанда жоғарғы көміртегі 0,4…0,7  марганец пен 0,3 кальций қосылған сымдардан жасайды.

Сын иіріміне байланысты:

ТК – нүктелі жанасатын сымды иірім;ЛК – сызықты жанасатын сымды иірім.

Диаметріне байланысты:Р –әртүрлі диаметрі;О – біртүрлі диаметрі.

4.Түсіру - көтеру операцияларының ұзақтығы және жүктеулі бөлу

Бұрғылау қондырғысының көтеру механизмі жүктеліну циклының ұзақтығы мен саны толық тереңдіктегі бұрғылау процесіндегі ұңғымаға барлық сандарда (рейстерді) түсірілетін және көтерілетін құбырлардың қосынды ұзындығымен анықталатын түсіру– көтеру операцияларының көлеміне байланысты табылады

S_cno = S_cn+ S_n

мұндағы S_cno– түсіру– көтеру операцияларының көлемі, м;S_cnжәне S_n– түсірілетін және көтерілетін құбырлар ұзындығы.

Қашауда алмастыруға байланысты ұңғымадан әр рейсте құбырлардың бірдей санын көтеріп, түсірді, ал оның ұзындығы ұңғыма түбінің аяғында тереңдігіне тең. Барлық рейстерде түсірілетін немесе көтерілетін құбырлар ұзындығы

мұндағыL, L₂,…, L_z–рейс номеріне қарай ұңғыма түбінің аяғында тереңдіктері;L_к–ұңғыманың соңғы тереңдігі;z_к–соңғы рейтің номері.

Ұңғыманың аяғында тереңдіктері қашаудың өту кестесіне байланысты

h_z=L_z –L_z-1

мұндағы h_z– z–нші рейстегі қашау өтімі;L_z-1, L_z– (z-1)-нші және z– нші рейстердегі ұңғыма тееңдіктері.

Г

Рейстың және өту қисығының графигі

8-і сурет

рафикте абцисса осінде рейстердіңрет нөмірі, ал ордината осінде ұңғыманың тереңдігі көрсетілген координаттарының табылған нүктелерін қосатын сызық өту қисығы деп аталады.

Теориялық есептерде эмпериялық формулалардың құрылған коррекциялық тәуелділіктерді пайдаланады.

Әр түрлі геологиялық аудандары қазылған ұңғымалардан жиналған статистикалық мәліметтері сүйеніп табылған өту қисығы жеткілікті дәлдікпен мына формуламен бейнеленеді

L_z=Az^m

мұндағы Ажәне m–тәжірибелік коэффициент.

Табылған және өту графигіндегі қисық пен абцисса осінен шектелген ауданға тең. Формулаға мәніне қойып табамыз.

S=L_кz_к/(m+1)

Қабылданған жағдайға байланысты теңдік құраймыз.

–тереңдіктердің соңғы мәні.

Осындан коэффициентті табамыз

Дұрысы

Коэффициенттер мәндері

А>1; 0<m≤1.

Бұлардан тәжірибелік коэффициенттер Ажәне mарқылы анықтауға болады.

1) Ұңғыманың берілген теңдігін бұрғылағанда түсіру– көтеру операцияларының күтілетін көлемі

S_cno=2S_cn=2L_Kz_K/(m+1)

2) z– інші рейстегі қашаудың өтімін

h_Z=L_Z–L_z-L=Аz^m–А(z-1)^m=А[z^m(z-l)^m]

3) ұңғыманы бұрғылау кезінде оның соңғы тереңдігіне дейінгі рейстер саны

z_к=(L_к/A)^1/m

4) қашаудың орташа өтімін

,