5.Меркуриметрия.

Мөлшерлік анализдің бұл әдістері сынаптың (I) галогендері мен және басқа да аниондармен нашар еритін қосылыс түзу реакциясына негізделген:

Hg₂²⁺ + 2X^- = X₂

Галогенидтердің ЕК-сы тең болады:

ЕК_Hg2Cl2 = 1,3*10^-18 ; EK_Hg2Br2 = 5,8*10^-23 ; EK_Hg2I2=4,5*10^-29.

Стехиометрияны еске ала отырып, сынап галогенидтерінің ерігіштігі, күміс галогенидтеріне қарағанда жоғары екендігін атап өту керек. Бұған қарамастан меркурометрия біртіндеп аргентометрияны ығыстырып шығаруда, себебі сынап асыл металдарға жатпайды.

Меркурометриядағы титрант сынап (I) нитратының ерітіндісі, оны сәйкес сынап (I) нитраты тұзынан Hg₂(NO₃)₂*2H₂O даярлайды, сол титрді NaCl (KCl) немесе NaBr (KBr) бойынша анықтайды.

Адсорбциялық индикатор ретінде 1,5 – дифенилкарбозид немесе дифенилкарбазон, сондай-ақ темір (3) тиоцинатты комплексі қолданылады.

Меркурометриялық титрлеудің қисығын есептеу берілген аргентометриялық титрлеуді есептеуге ұқсас.

Темір (3) тиоцианатты комплексі бар болғанда титрлеу кезінде осы комплекстердің мына әрекеттерге байланысты түссізденуі жүзеге асады:

2FeSCN²⁺ + Hg₂²⁺ = Hg(SCN)₂↓ + 2Fe³⁺

Нашареритін Hg₂(SCN)₂, Hg₂Cl –гепараллельтүзіледідеерітіндініңтүссізденуіэквиваленттікнүктегежақынжүзегеасады. Анализдіңнәтижесінанықтау үшінбостәжірибежасау, яғнииндикаторменреакцияғажұмсалғансынап (I) нитратыныңкомплексінанықтаукерек.

Дифенилкарбазонэквиваленттікнүктесіндесуспензиясынашықкөкнемесекүлгінкөктүстергебояйды. 1,5-дифенилкарбазиткүлгінтүскебоялады. Бұлиндикаторларментитрлеуді қышқылортадажүргізеді , бұл әдістіңбелгілі құндылығыболыптабылады.

Меркуриметриялық әдістіңаргентометриялық әдіске қарағандағыартықшылықтары.

1. Меркуриметриялық әдістекүмістіңбағалыпрепараттарыкерекемес.

2. Сынап (I) тұздарыкүмістұздарына қарағандаазериді, сондықтанхлоридтердісынап (I) нитратыментитрлегендеэквиваленттікнүктесініңмаңындасекірісбайқалады.

3. Меркуриметриялық әдіспенанықтау қышқылдықерітіндідетуратитрлеу әдісіменанықтауғаболады.

Кемшіліктері.

Сынаптұздарыныңулылығыболыптабылады. Индикаторретіндетемірроданиді Fe(SCN)₃алынады. Дифенилкарбазон, [Hg₂]²⁺иондарыменкөктүстітұнбатүзеді.

Мөлшерліканализдіңбұләдістерісынаптың (II) галогендерменжәнедебасқааниондарменнашареритінқосылыстүзеді.

Hg²⁺ xлорид, бромид, цианиджәнероданидтерменәрекеттескендеаздиссоцияланатынқосылыстүзеді, мысалы:

Hg²⁺ + Cl^- → [HgCl]⁺

[HgCl]⁺ + Cl^-→ HgCl₂

Эквиваленттікнүктегежеткенсоңтитрлейтінерітіндідеартықмөлшерде Hg²⁺ионыпайдаболады.

Иодидтердітитрлегендетұрақтыкомплекстүзіледі.

Hg²⁺ + 4I^- → [HgI₄]^2-

Галогенидтерді, цианидтердіжәнероданидтердіанықтаудастандарттыерітіндіретіндесынап (II)-ніңнитратынемесеперхлоратыалынады, алжақсыдиссоцияланатынсынаптұздарыүшін – аммонийроданидіқолданылады.

Тұндыружәнекомплекстүзілуарасындағыбайланыс.

Тұндыру әдісікомплекстүзу әдісіментығызбайланысты, өйткенітұндыру әдісікөбінесекомплекстүзумен өтеді, алкомплекстіңтүзілуіазеритін қосылыстардытұнбалаумен өтеді. Комплекстүзуреакцияларыаздиссосацияланатынтұздардыңтүзілуреакциясыменжақынболады: HgCl₂, Hg(CN)₂ , Hg(SCN)₂жәнетағыбасқалары.

Қорытакелгендетұнбалау әдісікүміс, барий, сынап, қорғасын, цинкжәнетағыбасқакатиондарментұнбағатүсетінаниондардысапалықанықтауғамүмкіндікбереді. Титрлеудіңарнайы әдістерін қолданаотырып, осы әдістерментек қанакатиондарменаниондарды ғанаемес, олардың қоспаларыныңмөлшерінанықтауғаболады

№15 лекция.