Әлсіз негізді күшті қышқылмен титрлеу

Әлсіз негізді күшті қышқылмен титрлеу қисық сызығының пішіні әлсіз қышқылды күшті негізбен титрлеу қисық сызығының төңкерілген қалпы тәрізді Мұндай титрлеу қисық сызығын есептеуге арналған формулалар 1және 2-кестелерде келтіріледі.

Әлсіз қышқылдар мен нігіздердің ерітінділеріндегГ рН-пен рОН-ты шамалап есептеуге арналған формулалар

Егер 100 мл 0,1 М аммиак ерітіндісін 0,1 М НСІ ерітіндісімен титрлесе, қисық сызықтың бастапкы нүктесі әлсіз негіз ерітіндісінде тепе-тендікпен сипатталатын болады:

NH_з + Н₂0 = + ОН‾

;

100 мл 0,1 М аммиак ерітіндісіне 10 мл 0,1 М НСІ қосканда аммиактың мөлшері 10%-ке төмендеп, дәл сондай мөлшерде аммоний ионы түзіледі. рН есептеуте эквивленттік нүктеге дейін

рН = рК — рК +

Аммиакпен аммоний концентрациясы біріне бірі сәйкес те тең болады:

NH₄⁺ + H₂O = NH₃ + H₃O⁺

Эквиваленттік нүктеде формуласын пайдаланамыз.

С = 0,1 ·90 =0,082=8,26 10

110

С =0,1 ·10 =9,1·10

110

Демек:

рН = 14 - 4,8 + = 9,2 + = 9,2 + 0,95 = 10,15

Эквиваленттік нүктеден кейін

№ 10 Дәріс

Тақырыбы: Кышқылды-негіздік титрлеуИндикаторлар. Индикаторлар теориясы.

Жоспары:

• Индикаторлар. Индикаторлар теориясы.

• Индикаторлардың ауысу интервалы.

• Титрлеу қателері, индикаторлық қателер.

Индикаторлар. Иондық және хромофорлық индикаторлар теориялары.

Әрекеттесуші қышқылдар мен негіздердің табиғаты тікелей ерітіндінің эквиваленттік нүктесінде рН шамасына әсер етеді; бұл тирлеудің әр түрлі жағдайларында болады.

Молекулаларының құрамында қышқылды немесе негізді функционалды топтары бар органикалық бояғыштарды қышқыл-негіздік индикаторлар деп атайды. Ертінділердің құрамындағы рН-тың өзгеруі қышқыл --негіздік индикатор молекуласының протонды қосып алуына немесе жоғалтуына себепкер және түсінің лезде өзгеруіне алып келкді. Себебі, протонның орын ауыстыруы нәтижесінде қышқыл - негіздік индикатордың құрылысы өзгеріске ұшырайды.

Қышқылдық-негіздік индикатор сулы ерітіндіде әлсіз электролит болып табылатын органикалық қосылыс, оған қосарланған қышқыл немесе негіз түрлі бояуға боялған болады. Егер индикатор әлсіз негізден тұратын болса, ол сулы ерітнідіде келесі түрде болады:

бұл типке фенолфталеин жатады:

Егер индикатор әлсіз негізден тұрса, ол келесі тепе-теңдік процесске қатысады:

Негіздік қышқылдық

Форма форма

бұл типке метилоранж жатады.

Индикаторларға қойылатын негізгі талап – қарқынды бояудың болуы, олар титрленетін ерітіндіні анық бояу керек. Ерітіндідегі индикатордың жалпы тепе-теңдігін жазайық:

Бұл екі форманың да тепе-теңдік ығысқанда түстері өзгереді. Бұл процесстің тепе-теңдігінің концентрациялық константасы төмендегідей болады:

;

Ind_А және Ind_B екі форманың бояулары әртүрлі, осы жағдайлардағы индикатор ерітіндісінің түсі келесі қатынастарға байланысты болады:

Индикатор	рН өзгеру аралығы	рКа (I=0)	Бояудың өзгеруі
Метилді күлгін Тимолды көк Метилді сарғыш Бромкрезолды жасыл Метилді қызыл Бромтимолды көк Фенолды қызыл Тимолды көк Фенолфталеин Тимолфталеин Ализаринді сары	0-1,8 1,2-2,8 3,1-4,4 3,9-5,4 4,4-6,2 6,0-7,6 6,4-8,2 8,0-9,6 8,2-9,8 9,3-10,5 9,7-10,8	- 1,62 3,36 4,90 5,00 7,3 8,00 9,20 9,53 9,6 -	Сары - күлгін Қызыл – сары Қызыл - сары Сары - көк Қызыл – сары Сары - көк Сары - қызыл Сары - көк Түссіз - қызыл Түссіз – көк Сары - қызыл

йланысты № 12 Дәріс