13.Ән репертуарының сипаттамасы

Идеялық бағыттылық, жоғарғы көркемдік сапа, қабылдау орндау мен орндауға ыңғайлық балалар репертуарына қойлатын негізгі талаптар. Ән балалар бақшасындағы музыкалық тәрбие мен оқытудың маңызды құралы болуаға тиіс. Әнді таңдағанда оның тәрбие стерін шешіуге, ұғымды кеңейтіп, сезімдерді тереңдетіуге қалай көмектесетінін, ән дағдыларын меңгеруге нендей жаңалық еңгізетінін және оны орндаудың қйншылығы қандай екенін, балалардың ынта – ықыласы мен қажеттеріне сай келетін – келмейтінін ескеру қажет. Балалар әндерінің музыкалық тілі ерекше орын алады. Ол мектеп жасына дейінгілердің дауыс мкіндіктерін ескере отрып, ыңғайлы тессирурада жазылуы тиіс. Мәселен, 6 – 7 жастағы балалардың ән айту дипазоны, программада көрсетілгеніндей, бірінші октаваның ре, екінші октаваның до шамалығында орналасқан. Бірнші октавадағы до мен екінші октавадағы ре ноталары жақша ішіне жазылған, яғыни олар өткінші ноталар ретінде қолданылады және сирек дыбысталуы тиіс. В. Герчиктің «Майды қарсаламыз» деген әнді екінші октавадағы ре нотасы не бәрі бір рет естіледі. Демек, ән баланың орндауына ыңғайлы тесситура жазылған. Егер бірінші тәктілердегі әуен бла диапазонының ең бик дыбыстары шамасында, мәселен былай болса онда тесситура ән айтуға қиын деуге болады.

Балалармен бірге ән үйрену алдында музыка жетекшісі әнді шамамен мына схема бойынша мұқыият талдауы тиіс.

1. Тәрбиенің құндылығы: музыкалық бейнелеудің негізгі идясы мен сипаты.

2. Әдеби тексі: текстің жалпылама көркемдік сапасы, ерекшеліктері - қаратпа сөздерінің, диялоктарының, айтылуы жағынан мәнді сөздерінің болуы.

3. Әуен: әуеннің сипаты, интонациялық әсерлігі, интервалдар, лад, мөлшері, ырғағы; тесситура және дипазон.

4. Фортепианомен сүйемелдеуі: көркемдік қасиеті, бейнелілігі, баланың қабылдауына оңайлылығы.

5. Әннің құрлымы (формасы): бір бөлімді, екі бөлімді (бастама, қайрма), шумақты.

Программаға енгізлген ән репертуары мектеп жасына дейінгі балаларды жән - жақты мозыкалық тәрбиелеу мен жетілдіру міндеттеріне жауап береді, әрі ол, меңгеруге келешекте балалар бақшасында және семьяда дербес қолдануға қолайлы.

Ән салуға үйретудің әдістері мен тәсілдері

Ән салуға үйрету методикасында педагогка алдын ала даярлық керек. Ол әуелі әнді талдайды, оның көркемдік сапасын анықтайды, үйркту тәсілдерін және оқыту сабақтарын жүргізіудің ретін ойластырады.

Үйрену процесінің өзі екі кезеңде жүргізіледі: алғашқысында балалар әнмен танысады, одан кейін ән айтудың негізгі дағдылары – үйрету жұмысы басталады.

Үйренген әннің әлде неше рет қайталауды, әсіресе орндауға машықтануды, ең бастысы – оны тәжирбе жүзінде дербес пайдалана біліуді талап ететінін есте ұстаған жөн.

Әншілік мына тәсәлдерді қалпдастырады: әнді әсерлі олндау, ән айтудың жекелеген сәттрін (даусты қалайша созыңқырап, өзіп – өзіп айтуға болатынын, қажетті интонацияны қайткенде дәл айтуға болатыны т, т) көрсетіп беру, ауызша кеңес беру - шғарманың мазмұны туралы әсерлі әңгімелесу, тапсырмаларды орндау жөніндегі кеңестер түсіндеру т, т. Балаларды әнмен алғаш таныстырғанда оны бейнелі, мәнерлі етіп орндаған жөн, сондағана ол жас тыңдаушысын тебірентіп, еліктіріп, қызықтырып әкете алады. Дыбыс шғаруды жетілдіру ісімен шұғылданғанда балаларды өлеңді тәбиғи, шғарыңқырап, жеңіл дыбысты сөзып, сазына келтіре айтуға үйрету қажет. Дыбыстың шарықтауы а, о, у, э, и дауысты дыбыстары арқылы іске асады.

Дыбыс шығаруды жетілдіру жұмыснда балалардың әншілік дипазонын нғайтып дамытаберу маңызды. Алайда мұны өте сабырлылықпен ітеген жөн.

Дипазонды әр ретте жоғары тонмен айтуға, яғыни транспонирлеуге тура келетін шағын жаттығулар – қысқа әндер айту қалпдастырлады.

Балалрды дикцияға үйрету барыснда педагог ең алдымен олардың назарын музыкалық интонацияларыны сәйкес әсерлі әсерлі сөйлеуге аударады. Ән айтуға үйретудың мотодикалық тәсілдері жалпы тәрбиелік міндеттермен мектеп дасына дейінгі балалардың коллетив болып және жеке ән айту ерекшеліктеріне негізделген. Педагогикалық тәсілдер арқалайғы топтардағы балаларға әндерді дәйекті түрде үйретіп, әншілік дағдларғабаулумен байланысты. Есту қабілеті мен дауысты жетілдіретін және оларды үйлестіретін алуан түрлі жаттығулар қолданылады.

14.Сабақтың тақырыбы: «Н.Ветлугинаның Музыкалық әліппе әдістемесімен таныстыру»

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі: Ветлугинаның «Музыкалық әліппе» әдістемесімен таныстыру;

Дамытушылығы:

Тәрбиелілігі

Практикалық сабақ: Дәстүрлі

Көрнекілігі: суреттер, аспаптар

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру

2. Жаңа тақырып

3. Пысықтау

4. Үй тапсырмасын тексеру

5. Бағалау

6. Үйге тпасырма

15.Сабақтың тақырыбы: «Кіші мектепке дейінгі жастағы балаларды ән айтуды үйрету»

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі: Балалардың дауыс ерекшелігі диапозонымен таныстыру, олар айта алатын әндердің интервал аралығымен ән айтуға үйретудегі әдістемесін оқыту

Дамытушылығы:Бұл жастағы балаларды ән айтуға үйретудегі алғашқы эмоциялдық әсер алғыштығымен жауап беруге музыка сабағына күнделікті дайындалу арқылы дағдыландыруға оқыту;

Тәрбиелілігі: Оңай әндер арқылы ән айтуға үйрету, қызықтыра отырып әндерді үйретуғ әннің мәнін ашық көрнекіліктер арқылы жеткізе білу мақсаты

Практикалық сабақ: Дәстүрлі

Көрнекілігі: суреттер, аспаптар

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру

2. Жаңа тақырып: «Кіші мектепке дейінгі жастағы балаларды ән айтуға үйрету»

3. Пысықтау

4. Үй тапсырмасын тексеру

5. Бағалау

6. Үйге тапсырма