Тік және жанама кернеулердің бірге әсер еткендегі арқалық қабырғасының орнықтылығын жоғалтуы
Арқалықтарда көбіне тік және жанама кернеулер бірге әсер етеді, арқалық қабырғасы өзінің жергілікті орнықтылығын олардың бірге әсер етуінен жоғалтады.
Арқалық қабырғасының орнықтылығын тексерудің бірнеше жағдайларын қарастырамыз.
1.
Симметрия қималы көлденең қатаңдық
қыры қадала әсер ететін жүгі жоқ
келтірілген иілгіштігі
бір жақты пісірілген жігі бар және
екі жақты пісірілген жігі бар арқалықтар
үшін жүргізіледі.
және
кернеулерінің шамалары
жергілікті орнықтылықты
қамтамасыз ету
үшін ең
қауіпті кернеу
шамаларынан аспауы
керек, яғни
және
.
Осы жағдай негізінде қабырға орнықтылығын тексеру үшін келесі формула қолданылады:
(68)
бұл жерде:
– тік және жанама кернеулердің ең
қауіпті шамалары
және
– тік және жанама кернеулердің келесі
формулалармен анықталатын шамалары
бұл жерде:
қарастырылып отырған
бөліктегі моментпен
көлденең күштің
ортақ мәндері
егер бөліктегі
ұзындық оның
есепті ұзындығынан
артық болғанда,
және
ұзындығы биіктігіне
тең бөлімдегі
көбірек кернеуленген
жерде есептеп
табылады (79, в
суретті қара).
2.
Симметрия қималы
тік көлденең
қатаңдық қыры
қойылған жергілікті
кернеуі бар
арқалық қабырғасының
орнықтылығы.
Бұл
жағдайда арқалық
қабырғасының орнықтылығы
егер
артық болғанда
тексеріледі.
Тексеру келесі формуламен жүргізіледі.
(69)
б
Сурет 80. Жергілікті
қысымнан арқалық қабырғасының
орнықтылығын жоғалтуы
ұл
жерде:
және
(144) формуладағыдай
болады, ал
жергілікті кернеу
(138) формула бойынша
табылады. Жергілікті
кернеудің әсерінен
арқалық қабырғасының
орнықтылығыңын жоғал-туы
тік кернеудің
әсеріндей (сур.
80). Оның ең
қауіпті шамасы
қатаңдықтар қырларының
арақашықтықтарына
байланысты, сол
себепті ҚРҚНжЕ
5.04.23-2002 тік және
жергілікті кернеулердің
ең қауіпті
шамаларын анықтаудың
үш түрлі
жағдайлары қарастырылған.
2.6. мысал. 2.4. мысалдағы пісірілген арқалықтың сығылған белдеуі мен қабырғасының жергілікті орнықтылығын тексеру керек.
1.Сығылған белдеудің орнықтлығы ең үлкен тік кернеу әсер ететін арқалықтың аралық ортасында, созылымдылық деформация дамитын жерде тексеріледі.
Тексеруді
бастаймыз.
Жүргізілген тексеру белдеудің жергілікті орнықтылығы қамтамасыз етілетінін көрсетеді.
. Қабырғаның орнықтылығын тексереміз.
Қабырғаның келтірілген иілгіштігі
артық, сондық-тан тік қатаңдық
қырларын қою қажет. Созылымдылық
деформацияның дамуын ескере есептелгендіктен
арқалыққа қойылған әр шабақ астына
қатаңдық қырын қою қажет, өйткені ол
аймақта жергілікті кернеу пайда болмауы
керек. Арқалық қабырғасында созылымдылық
деформация пайда болатын аймақтың
ұзындығын келесі формуламен табамыз
С
урет
15 2.6. мысалға
арналған есепті сұлба
1 – белдеу қимасының өзгеретін жері; 2 – қабырғаның жергілікті орнықтылығын тексеру орны; 3 – белдеу жігін тексеру орны
Тік қатаңдық қырларын 81 суретте көрсетілгендей етіп қоямыз. Қабырға орнықтылығын тексерудің керектігін анықтаймыз.
артық болғандықтан қабырға орнықтылығын
тексеру қажет.
Арқалық
қабырғасының
бөлігінің орнықтылығн тексереміз. (144)
формулада келтірілгендей
және
мәндерін 2 – 2 қима үшін анықтаймыз.
,
бұл жерде шабақ әсер етеді және бөліктің
қашықтығында жатуы керек деген ұсынысқа
сәйкес:
Әсер ететін кернеулердің мәнін табамыз:
(2.5. мысалды қара ). Кернеулердің ең қауіпті мәндерін анықтаймыз (138) формула бойынша
бұл жерде:
;
;
;
,
ал
шекті мәні
,
сондықтан
бұл жерде:
кезде 17 кесте бойынша алынған.
ҚРҚНжЕ
5.04.23-2002 бойынша
,
орнына
қойып табамыз
бұл жерде:
кезде
.
Алынған мәндерді (145) формулаға қойып, арқалық қабырғасының жергілікті орнықтылығын тексереміз
Тексеру
қатаңдық қырларын
қадыммен қоюдың дұрыстығын көрсетті,
өйткені қатаңдық қырлары арқалық
қабырғасының жергілікті орнықтылығын
қамтамасыз етеді.
№6 дәріс. Тақырып: Ортасынан сығылған ұстындардың жалпы сипаттамасы. Тұтас қималы ұстындарды есептеп жобалау.
1.Жалпы сипаттамалары
2. Тұтас ұстындар