1. Арқалықтың беріктігін тексеру

Белдеудегі тік кернеудің ең үлкен мәні арқалық ортасында 2.4 мысалда тексерілді ( кернеулігі ).

Арқалықтың тіреу қимасындағы беріктік жанама кернеу бойынша (110) формуламен тексеріледі.

– арқалықтың жарты қимасының статикалық моменті:

Шабақ астында қабырғада пайда болатын жергілікті кернеуді (135) формуламен табамыз.

бұл жерде: шабақтың тіреу күші (2.2 мысалды қара) – қадала әсер ететін жүктің аралық қабырғасына жайылуv ұзындығы.

Арқалық қабырғасына әсер ететін жергілікті кернеу бар болғандықтан шабақ астындағы белдеу жігінде тік, жанама және жергілікті кернеулер бірге әсер ететін арқалық қимасы өзгерген жердегі беріктігін (136) формуланы пайдаланып тексереміз. Қима өзгеретін жердегі беріктігі:

Жергілікті кернеу әсер ететін қимада .

Екі тексеру де арқалықтың жалпы орнықтылығының қамтамасыз етілетінін көрсетті.

3. Арқалық элементтерінің жергілікті орнықтылығын тексеру және қамтамасыз ету

Сығатын тік немесе жанама кернеулер әсерінен конструкция элементтерінің жергілікті томпаюы олардың жергілікті орнықтылығын жоғалтуы – деп аталады.

Арқалықтардың сығылған белдеуі тік кернеудің әсерінен, қабырғасы тік, жанама кернеулердің жеке-жеке және бірге әсерінен жергілікті орнықтылықтарын жоғалтулары мүмкін.

Арқалық элементтерінің біреуінің жергілікті орнықтылығын жоғалтулары олардың толық немесе бір бөлігінің жұмыстан шығуына әкеп соғады. Бұл құбылыс – арқалық қимасының есепті сипаттамаларын кішірейтіп, симметрияларын жоғалтпауына, сөйтіп иілу орталығының өзгеруіне, сөйтіп арқалықтың жүк көтеру мүмкіндігін жоғалтуына әсер етеді. Ең қауіпті кернеудің әсерінен белдеу жолағының орнықтылығын жоғалтуы кезінде:

(62)

бұл жерде: – ең қауіпті күш – қима бойына кернеудің таралуына, белдеудің бекітілу түріне байланысты функция – серпімділік модулі – Пуассон коэффициенті.

Егер арқалық элементтеріне әсер ететін кернеулердің жеке мәндері, немесе бірге әсері ең қауіпті шамаларынан артқанда, онда олар өздерінің орнықтылықтарын жоғалтады.

(138) формуламен табылған кернеу шамасынан, белдеудегі тік кернеудің аз болғаны дұрыс, сонда оның жергілікті орнықтылығы қамтамасыз етіледі.

Арқалық белдеуі мен қабырғасының жергілікті орнықтылықтарын жеке – жеке қарастырамыз.

Сығылған белдеу арқалық қабырғасына ұзын жағымен топсалы бекітілген және қимасы бойынша тік кернеумен жүктелген ұзын қаңылтыр тәріздес. Бұндай элементтер шеттері томпаюы арқылы жергілікті орнықтылықтарын жоғалтады (78 сур.).

Сурет 14 Арқалық белдеуінің жергілікті орнықтылығын жоғалтуы

теңестіріп және түрлендірулер жүргізіп келесі формуланы аламыз:

(63)

бұл жерде: – шеті шеттелмеген белдеудің шығысы – белдеу қалыңдығы.

Белдеудің жергілікті орнықтылығын қамтамасыз ету үшін, белдеу шығысының қалыңдығына қатынасы (139) формуладағы шамадан артпауы керек.

Белдеуде дамитын созылымдылық деформацияны ескергенде, бірақ аспауы керек.

бірақ аспауы керек. (139,а)

Өте қалың қабырғалы арқалық үшін, егер , онда белдеудің шығысы келесі шамадан аспауы керек:

(63,б)

Аз кернеуленген арқалықтың шекті шамасын көбейтуге болады, бірақ ол ұқ аспауға тиіс.