8.2.3.2. Тромбоциттер

Тромбоцитгер иммунитет процесінде өте маңызды рөл атқарады. Олар мегакариоциеттерден дамиды. Тромбоциттердің сырт қабығында ІgG, ІgЕ иммуноглобулиндер, комплементтің С1, СЗ бөлігі және де МНС антигеннің 1 сыныбымен байланысқа түсетін рецепторлар орналасқан.

Тромбоциттердің іс атқаруына белсендірілген комплемечт оңды әсер етіп олар иммунитетке қатынасы бар белсенді затгарды (гистамин, лизоцим, В-лизин, лейкоплакиндер, простагландиндер) синтездеуін колдайды.

8.2.3.3. Комплемент

Тегіжәне Қасиеті. Комлемент гуморалдық иммунитетгің аса маңызды іс атқаратын ерекше қорғаныс факторы. Комплементті 1899 жылы француз ғалымы Ж.Борде ашып "алексин" деп атаған. Комплемент деген атты Г.Эрлих ұсынған.

Комплемент антиген мен антидене қосылған кезде белсендірілетін, жай кезде енжарлы жағдайда болатын сарсудың ақуыздарырының күрделі кешені.

Комплементтің қүрамына 20-дан астам ақуыз түрі кіреді. Оның ішінде 9 түрі ең негізгісі болып саналып С1, С2, СЗ, С4, С5, С6, С7, С8, С9 әріп-цифрлармен белгіленеді. Комплементтің ақуызы глобулиндер қатарына жатады және өзара физикалық-химиялық көрсеткіштерімен жекелендіріледі. Мысалы, олардың молекулалық салмағы және де күрделі суббірліктік қүрамы болады. Комплемент бөлшектері жоғарғы концентрацияда синтезделеді (сарысу ақуызының 5-10 пайызы комплемент), сонымен қатар,оның бір болігін фагоцитгер бөліп шығарады.

Комплементгің міндетті ісі әр алуан:

а) микробтар мен басқа жасушаларды еріту (цитотоксикалық әсері);

б) хемотоксикалық қасиет;

г) фагоцитозды қолдау.

Яғни, комплемент организмді мик^обтан баска. ча. аршута \мысалы

ісік не трансплантант жасушалары) бағытталған иммундылитикалық реакциялардың бір түрі.

Комплементтің белсендірілуі.

Комплементтің белсендірілуі өте күрделі процесс. Ол протеолитикалық ферментгер арқылы жүретін көп сатылы реакциялардан түрып, соңында бактерия, не басқа жасушалардың қабырғасы жойдырылуына белсенді цитолитикалық кешеннің пайда болуымен аяқталады.

Қазіргі уақытга комплемент белсендірілуінің үш жолы белгілі: классикалық, альтернативті және лектинді (3-сызбанүсқа).

Классикалыц жол.

Комплемент антиген + антидене кешенінің әсерінін белсендіріледі. Антиген+ антидене кешені пайда болу үшін І§М-нің бір, не болмаса 1§0-ның екі молекуласы жеткілікті. Процесс антиген+антидене комплексне комплементгің С1 бөлігінің косылуынан басталады одан әрі С1 түпбөлігіне ыдырайды. Процесс комплементтің басқа бөліктері қатынасуымен жалғаса береді. Реакцияның соңғы нәтижесі бөгде заттың бейтараптанып адам денесінен тысқа шығарылуы.

Альтернативті жол.

Бүл жол антидененің қатынасуынсыз өтеді. Тәсіл адам денесін грамтеріс микробтардан қорғауға бағьпталған. Сатьшы реакция атигенніңВ, Д акуызы мен пропердин (Р) қосылуымен басталып СЗ бөлікгің белсендірілумен жалғасады. Одан әрі процесс классикалық жолға сәйкес механизіммен аяқгалады.

___________________________________________________________________________________194

Лектинді жол.

Бұл жолдың да механизімі антиденесіз өтеді. Оның басталуына манноза байланыстырушы себепкер. Ол зат микроб қабырғасындағы маннозамен байланысқаннан кейін комплементтің С4 б белсендіреді. Ары қарай сатылы реакция классикалық жолдың механизіміне ұқсас жүреді.

Комплементті белсендіру жолында реакцияның қорытындысы ретінде биологиялық өте бел суббірліктер пайда болады: СЗа, СЗв, С5а, С5. Мысалы СЗа, С5а анафилактикалық реакицял" басталуына қатынасады. СЗб- опсонизацияны күшейтеді. Күрделі сатылы комплемент белсе реакциялары Са2+ және Мg2+ иондарының көмегімен өтеді.