14.8.1. Трепонемалар (Тгеропета туыстығы)

Морфологиясы мен тинкторналдық қасиеттері. Трепонема туыстастығына 10 түр және түршелер тады. Грам және Романовский-Гимзе бояу әдістерімен нашар боялады. Морфологиясы күміспен прегнациялау, фазалы-контрастты және түнекайдынды микроскопта қарау әдісімен анықталады.

өспеиді.

ШЪЩ. ШШт) ёШс трепонемалар катал анаэробтар, күрделі қоректік орталарда өседі.

Эпидемиологиясы. Табиғатта бос тіршілік ететін трепонема туыстастығының түрлері кездеспе" Трепонемалар әртүрлі жануарлардың ауыз қуысында, асқорыту жолдарында, жыныс мүшелерінд мекендейді. Адам ауыз қуысы микрофлорасында трепонемалардың келесі түрлері кездеседі: Тгеропе сіепіісоіа, Тгеропета тасгосіепйсит, Тгеропета огаіе, Тгеропета уіпсепііі. Соңғы түрі фузобактерияларме бірлесіп фузоспирохетоз дамуына қатысады - Венсан-Плаут-некрозды баспа (ангина) қоздырады.

Адамның патологиясында Тгеропета раіііёит маңызды рөл атқарады: үш түршеге бөлінеді - раііісіи (мерез қоздырғышы), епсіетісит (эндемиялық мерез қоздырғышы), регіепие (фрамбезия қоздырғышы)жә сагаіеит (пинта қоздырғышы).

14.8.1.1. Мерез. Бозғылт трепонема (Тгеропета раііісіит).

Мерез - Тгеропета раііісіит, (раііійит түршесі ) тудыратын жүйелі, созылмалы, жұқпал" венерологиялық ауру.

Таксоиомиясы

Түцымдастыгы: 8рігосһаеІасеае

Туыстастыгы: Тгеропета

Турі: Тгеропета раііісіит

Мерез қоздырғышын - Тгеропета раііісіит (латынша Ігеро - бұру, пето - жіпше) 1905 жыл Ф.Шаудин мен Э.Гофман ашқан.

Морфологиясы және тинкториалдық қасиеттері. «Бозғылттрепонема» атауы анилинді бояулармен боялу қабілетініңтөмен болуына байланысты. Басқада патогенді трепонемалар бар, олар тудыратын аурула кобіне ыстық және ылғалды климатты аймақта кездеседі. Бозғылт трепонема - спираль пішінді жіңішк бактерия, біркелкі ұсақ бұрамалары бар, бұрамаларының саны 8-12. Романовский-Гимзе әдісімен бояға ерекше солғын-қызғылт түске боялады.

Бозғылт трепонема көлденеңінен екі немесе бір мезгілде бірнеше сегментгерге бөлініп көбейеді,; олардың әрқайсысынан жеке - дара (особ) өсіп - жетіледі. Трепонемалардың боліну барысы 30-33 сағатқа созылса, осіп - жетілуі 1,5 - 2 сағатқа созылады. Спиральдан басқа да пішіндері болуы мүмкін - ңиста, гранула, Ь-пішінді. Циста түзу қоздырғыштың қолайсыз жағдайда түрін сақтау және көбейе алу тәсілі. Циста түзу кезінде иірімдері бұралып, шеңберленіп, сыртынан көп қабатты қорғаушы қабық пен капсула тәрізді қоймалжыңмен қапталады. Циста трепонемалардың тыныштық күйі сияқты қарастырылады. Циста түзіліп болған соң ұзақ уақыттардан кейін, қолайлы жағдай туғанда аналық жасушадан ұсақ домаланған немесе кіші - гірім иректелген бастапқы штамға ұқсас жаңа популяция пайда болады. Ь-трансформация бозғылт трепонеманың тірішілігін сақтау мүмкіндігі. Ол түрлі химиялық заттар (сульфаниламидтер, антибиотиктер),физикалық факторлар (жоғары температура, сәулелену), сонымен бірге иммунитеттің спецификалықжәне бейспецификалықфакторларыныңәсерінен болады. Ь-трансформация кезінде жасуша қабығының синтезі баяулайды, ал протоплазматикалық цилиндрдің диаметрі ұлғаяды. Микроорганизм бөліну қабілетін жояды. Жасуша қабығын толықтай немесе жартылай жоюына байланысты пішіні шар тәрізді болып өзгереді де сыртынан уақытша мембраналық қабықпен қапталады. Ь- пішіннің мөлшері ұсақ, ірі, кейде бүршіктенген шарлар тәрізді көрінеді. Микроорганизмге қолайлы жағдай болғандабастапқа пішініне оралады.

Дақылдандыруы. Бозғылт трепонема - облигатты анаэроб, арнайы қоректік орталарда өсуі қиын. Қолайлы қоректік орта құрамына ми немесе бүйрек тіндері қосылады. Тауықтардың үрықтарының хорионаллантоистық тіндерінде, қоянның қан сарысуына ми тіндерін қосып, вазелин майының астына сепкенде жақсы өсу танытады. Қоректік ортада өсетін трепонема - дақылдық спирохета - патогендіаируленттілігінің төмендігімен ерекшеленеді, дегенмен антигендері ұқсас, сондықтан мерезге іық диагноз қоюда қолданылады. Патогенді спирохе-талар дақылын алу үшін орқоянның жыныс жүқгыру қолданылады. Өсу температурасы 34 - 40°С (анаэробты жағдайда). Микроаэрофил, ■ қоректі ортада оспейтіндіктен биохимиялық қасиетгері нашар зерттелген. Көптеген дақылдарына -адамның, қоянның, теңіз шошқасының, қойдың, жылқының эритроциттерін гемолиздеуі. Кейбір ' піюкозаны, галактозаны, сахарозаны, мальтозаны, маннитті газ түзіп ыдыратады, индол, күкіртті "ді, желатинді сүйылтады.

ягендік қасиеті Бозғылт трепонема басқа трепонемалармен қатар адам мен жануарлар тіндерінің [ байланыстарымен антигендік жақындығымен сипатталады. Қоздырғыштың бірнеше антигені , оның ішінде протеиндер, полисахаридтер, липидтер кешені жасуша қүрлымына кіреді. Липо- рі адам мен ірі қара мүйізді малдардың антигендеріне ұқсас, өте сезімтал антиген. Бозғылт малардың ақуыздық антигендік құрлымы күрделі. Спецификалық антиденелері бактерияларға зацияланып, антидене тәуелді цитотоксиндік қалыптастырады. Ауру барысында реагиндік типтік яфикалық өнімдер (вассермандық АД) түзіледі.

■тогенділік факторлары. Т.раііісіит-ның негізгі патогендік факторы микроорганизмнің рганизм жасушаларына фибронектиннің көмегімен жабысуы. Трепонемалар көбейген кезде тардың айналасындағы мукоидтық затты бұзады, ол тамырлардың қабырғаларының бүзылуына, ;н тромбозға, өлі еттенуге және тіндердің ыдырауына әкеледі. Вируленттілік факторлары улылық ие ЛПС пен жасуша қабығының белоктары. Иммунды патологиялық үрдістің дамуына еиндер қатысады. Зертханалық штамдар вируленттілік қасиеттерін біртіндеп жоғалтады, оны йге пассаж жасау арқылы сақтауға болады. Ол үшін қояндардың аталық безіне жұқтырып, орхит н қоздырады және көздің мүйізді қабығына жұқтырады. Бірақ маймылдан басқа жануарларға 'ит аз патогенді.

Резистенттілігі. Қоршаған ортада бозғылттрепонематұрақсыз; кептіруге, жарыққа, сынап, висмут, ■ктүздарына, пенициллинге сезімтал. Тұрмыстық заттарда жұғу қабілетін кепкенге дейін сақгайды; тінінде жақсы сақталады. Қолайсыз жағдайда цисталар мен Ь-пішінге ауысады. Эпидемиологиясы. Мерез тек антропонозды инфекция. Инфекция көзі - ауру адам. Неғұрлым жиі негізгі жүғу жолы - жыныстық қарым-қатынас арқылы. Сау адамға жұғу үшін жұқтырушы адамның гы қабаттарында нмесе терісінде эрозиялы, жаралы элементтер байқалу керек деген түсінік бар. рғыш ену үшін кіші - гірім жарақаттар болуы керек деп саналады. Ондай жарақаттар жыныстық нас кезінде өте жиі кездеседі.

Бозғылт трепонема аса вирулентті микроорганизм. Қоздырғышты жұқтыру үшін адам организміне ІООтрепонема енсе жеткілікті. Транспланцетарлы жұғу жолы - науқас анадан ұрыққа плацента арқылы ірғыштың отуі, яғни туа біткен мерез. Трансфузионды жол. Мерезбен ауыратын науқастың қанын кеэінде щгщы, оида аурудың кез келген сатыда, тіпті жасырын кеэепде болуы да рециписнт үшін ті, әсіресе екіншілік кезендегі донор қаны. Тұрмыстық қатынас (стакан, тіс щеткасы т.б.), сүйісу, ана 'арқылы жүғуы мүмкін (тұрмыстық мерез). Қазіргі кезде бұндай жұғу жолы сирек кездеседі. Кәсіптік. цыр-ғышпен жұмыс жасайтын қызметкерлерге зертханалық жағдайда, жануарларға жұқтыру .ісында, мерезбен ауыратын науқастың қаны арқылы манипуляциялар кезінде хирургтер, акушер - екологтар, стоматологтар және патологанатомдар жұқтыруы мүмкін. Бұл кезде біріншілік көрініс арында байқалады. Мерезбен науқастанған адамдардың физиологиялық сұйықтықтарының қыштығы болады. Бала емізетін ананың сүті, сперма, сілекей (әсіресе ауыз қуысында әр түрлі ақаттар немесе бөртпелер болған жағдайда) арқылы жұғу қаупі болуы мүмкін. Науқастың тері мен рі қауіпсіз. Жануарларға сезімталдығын тәжірибе жүзінде патологиялық жағдайды орқоянның терісі н аталық безінен, адам тәрізді маймылдардың терісінен көруге болады.

Патогенезі және клиникалық белгілері. Мерез қоздырғышы организмге тері және шырышты қабық ты туседі, ағзалар мен тіндерді зақымдай отырып таралады. Жасырын кезеңі орташа 3-4 аптаға зылады. Жасырын кезеңнен кейін мерез біріншілік, екіншілік және үшіншілік түрінде өтеді.

Қоздырғыштың енген жерінде (жыныс мүшелерінде, ерінде т.б.) алғашқы зақымдану - қатты шан күрт шектелген тығыз беткейлі ойық жара байқалады. Жаралар сирек, ал эрозиялар жиі байқала Жарақаттың сипаты: шеттері тығыздалған, ортасы ойысталып терендеп, табақшаға үқсаған. Жарақа түбі таза, бөліндісі шамалы серозды. Екіншілік инфекция қосылған жағдайда бөлінді мөлшері көбейе түсі серозды - іріңді. Анықтаушы белгісі негізі тығыз инфильтрат (қатты шанкр), тығыздығы сонша пальпация кезінде эрозияның астында шеміршектік қабат бар сияқты сезіледі. Мерездік шанкрлар, ба да терідегі жарақаттар ауырмайды, себебі трепонемалар бөлетін токсиндері нервтік тарамдарының үштар" жансыздан-дырып тастайды. Шанкрлар біреу немесе бірнешеу ғана болады, егер көп болса жүқтырушымен қатынастың көп болғандығын дәлелдейді. Шанкрдіңтүрлері: генитальді, парагенита экстрагенитальді. Жыныстық қатынас арқылы қоздырғыш жүққан болса біріншілік аффект генитал байқалады. Келесі бір айқын көрінісі - жақын лимфа түйіндерінің ісінуі (регионарлы лимфаденй Шанкрдың орналасу орнына байланысты лимфаденит пайда болады және шанкр пайда болған соң аптадан кейін лимфа түйіндерінде ісінулер байқалады. Лимфадениттің мөлшері бүршақтан жүмыртқа үлкендігіне дейін болуы мүмкін.Лимфа түйіндерінде мөлшеріне қарамастан ауыру сезімі болмайды,тьг дығы - тығыз эластикалық (склераденит). Біріншілік кезең 6-7 аптаға созылады. Алғашқы 3 апт кардиолипидтік антигенмен қойылған серологиялық реакциялар (КБР, МР) кешені теріс нәтиже көрсете. ИФР мен ИФТ реакцияларының нәтижесі жасырын кезенде - ақ оң нәтижелі болады.Содан соң ден" генерализацияланған, көбінде таңдақ тәрізді(разеолалы), түйінді (папулалы), кейде іріңді (пустул өте сирек жағдайда төмпешікті (везикулал ы) бөртпелер пайда болады, ол екіншілік кезеңнің басталға білдіреді. Генерализацияланған бортпелер пайда болмай түрып 6-7 күн бүрын күмәнді кезеңнің белгіл" айқын корінеді, яғни делсалдылық, бастың ауыруы, дене температурасының жоғарылауы, сүйектер м буындардың ауыруы, тәбеттің болмауы. Бірнеше аптадан соң бөртпелер өздігінен басылып, жасыр" (латентті) кезеңге отеді. Бүл кезде мерез серологиялық реакциялармен айқын анықталады. Мерез екіншілік кезеңі 3-4 жылға дейін созылады, бөртпемен, ағзалардың жалпы жағдайының бүзылуым сипатгалады. Біріншілік және екіншілік мерездің клиникалық коріністері қатерсіз аяқталады.4- ші жыл^- басыннан және одан да көп жылдардан соң латентгік кезеңнің клиникалық көріністері өзгереді де үшіниг мерезге айналады. Үшіншілікмерездің аяғындатеріде, тері астындатөмпешіктер, гуммалар пайдабол Бүл әлементтер деструктивтік сипат алады, жазылуы үзақ, баяу, тыртықтанып жазылады.Терінің, шырьп қабықтың ішкі ағзалардың, сүйектің, жүйке жүйесінің зақымдалуымен сипатталады: ыдырауға, бүзылыс қабілетті түзілістер пайда болады. Томпешіктер мен гуммалар бірнеше айлар немесе жылдар бо сақталады.

Емделмеген жағдайда кесел төртіншілік мерезге, яғни «қүрғақ жүлын» кезеңіне жалғасады. Б" кезең ОЖЖ-нің зақымдауына байланысты үдемелі сал болумен, ми және жүлынның гуммамсым сипатталады. Жасырын мерез. Науқаста теріде, шырышты қабықтарында, ішкі ағзаларында, не жүйесінде, тірек - қймыл аппаратында ешқандай өзгерістер байқалмаған жағдайда серологиял реакцияларға сүйеніп қойылады.

Туа біткен мерез науқас анасының қүрсағында жатқан үрыққа плацента арқылы қоздырғыш өтк жағдайда дамиды. Қоздырғыштың өту мүмкіндігіне байланысты жүктіліктің VI -VII айында үрықтыңө. тууына; нәресте туғанда мерезбен тууы мүмкін, ол ерте (0-2 жас) немесе кеш (2 жастан кейін) байқа мүмкін. Қандай жағдайда болса да мерез манифесттік немесе жасырын болады. Диагноз барл" серологиялық реакциялармен дәлелденуі тиіс.

Иммунитеті. Мерезге туа пайда болатын иммунитет жоқ. Мерез кезінде стерилді емес иммунн қалыптасады; жазылғаннан кейін иммунитет жойылады, соған байланысты қайталап ауыру мүмкін.

Микробиологиялық диагноз қою. Зерттеу материалы: шанкр боліндісі (I кезең); бөртпе бөліидіс^ лимфа түйіндерінен пунктат (II кезең); қан (II, III, III кезең); жүлын сүйықтығы (IV кезең).

Бактериоскопиялық зерттеу. Қатгы шанкр бөліндісінен, бортпелерден, лимфа түйіндерінен пунк алып бозғылт трепонеманы анықтау үшін түнек айдынды микроскоппен қарайды. Ол үшін зер материалынан «езілген» тамшы әдісімен препарат дайындайды. Оң нәтижелі болса нәзік, үзындығы 6

болатын біркелкі 10-12 иірімі бар ирекше микроорганизмдер анықталады. Т.раііісіит болса :ы маятник тәрізді немесе иіліп, жазылып қозғалады. Ауыз қуысындағы шанкрден анықталса, ;сқа сапрофиттік трепонемалардан ажырату керек. Ол үшін сол маңдағы лимфа түйіндерінің

арынан қоздырғыш табылуы керек. Романовский-Гимзе әдісі бойынша препаратты бояп, тексеру. Фиксациядан кейін (3-4 мин. 4% лен 2 сағат өндеу) жағындыны 2-4 сағат бойы бояйды немесе бу шыққанша қыздырып бояйды, ' бірнеше рет ауыстырып отырады, соңғы бояу 5 минут үсталады. Боялған препараттарды сумен ауада кептіреді. Т.раііісіит бозғылт - қызыл түске боялады, басқа микрофлора өкілдері - күлгін боялады.

Морозов бойынша күмістендіру кезінде Т.раііісіит қара немесе қошқыл қоңыр түске боялады. Бурри аабоямай қарағанда бүрамалары жақсы көрінеді. > Екіншілік және үшіншілік мерез кезінде дәл осындай әдіспен теріден алынған материалдарды ёйді.

Бактериологияльщ зерттеу әдісі қоздырғыш жасанды қоректік орталарда нашар өсетіндіктен хылмайды.

Жеделдетілген зерттеу әдісі: Төте ИФР қолданылады, ол үшін зерттеу материалының жағындысын ацетонда фиксациялап, Т.раііісіит - ге қарсы таңбаланған ФИТЦ антиденелерімен өңдейді. мен бірге ИФР - биопсиялық және аутопсиялық материалдармен де қояды, бірақ алдын ала 10% арапты формалинде 24 сағат өңдейді. Люминесценттік микроскопта трепонемаларға тән югиялық жарқырау байқалады.

Серологияльщ зерттеу әдістері. Серологиялық анықтау үшін екі топтық тесттер қолданылады: спецификалық (трепонемалардың антигендері қатыспайды) және спецификалық. Бірінші топқа иолипидтік антигендері бар тесттер қатысады: КБР (Вассермен реакциясы) қан сарысуымен қойылады "е плазмамен қойылатын скринингтік жеделдетілген әдістер-жиі қолданылатын микропреципитация і (шет елдерде солардың аналогтары қолданылады; плазманың реагиндеріне тест - КРК немесе ТКІІ8Т неәйнекше бетіне қойылатын флокуляция реакциясы - УОКЬ немесеІІЗК). Екінші топқаиммобилизация "акциясы, жанама ИФР (зерттелушінің қан сарысуымен қойылатын иммунды флюоресценттік кроскопия), ИФТ, РНГА (шет елдегі аналогы МНА - ТР, микрогемагглютинация) жатады. ейспецификалық тесттер липопротеиндік және басқа липоидты антигаендерге қарсы түзілетін ценелерді табуға негізделген. Мүндай антигендер макроорганизмнің жасушалары зақымданғанда пайда іады, тіпті қоздырғыштың өзі де болуы мүмкін.

Аурудың бастапқы және ақырғы кезеңінде бейспецификалық тесттердің сезімталдылығы томен. Бейспецификалық тесттермен болжамдау диагноз беруге, ал спецификалықпен қортынды серологиялық диагноз қоюға болады. Серологиялық диагноз қою мерездің ақырғы және латенттік ағымдағы кезеңін анықтаудағы жалғыз әдіс больіп табылады.

Вассермен реакциясын қою үшін қан сарысуын және жүлын сүйықтығын (нерв жүйесі зақымдан- ғанда) пайдаланады. Вассерман реакциясы КБР қою техникасына үқсас. Реакцияны дайын антигендермен қояды: спецификалық (трепонемалық) және бейспецификалық (кардиолипидтік). Спецификалық антигенді дақылда өсірілген Рейтер трепонемаларын ультра дыбыспен бүзып алады, бейспецификалық антиген - өгіз жүрегінің липидтік фракциялары. Тәжірибені бастамас бүрын антигендерді НХИ-мен (натрий хлоридының изотоникалық ерітіндісі) араластырып дайындайды (яғни 1:5). Қалған ингредиенттер КБР- дай қосылады. Бақылауға оң нәтижелі (науқастан) және теріс нәтижелі (дені сау адам) сарысу пайдаланылады.Оң нәтижелі болғанда гемолиздің кідіруі, ал теріс нәтижеде - әритроциттердің гемолизі байқалады. Реакцияның интенсивтілігі (++++) - ден (-) - ге дейін бағаланады. Мерездің біріншілік кезеңі серонегативті, сондықтан Вассерман реакциясы теріс нәтижелі болады. Науқастанушылықтың 50% жағдайында Вассерман реакциясы қатты шанкр пайда болғаннан кейін 2-3 аптадан соң оң нәтижені көрсетеді. Мерездің II -III кезеңдерінде оң нәтиже корсеткіші 75 -90% жетеді. Дүрыс ем қабылдау нәтижесінде Вассерман реакциясы теріс нәтижелі болады.Мерездің кеш сатыларында және латенттік формасында жұлын сұйықтьіғы мен жоғарыда айт антнғендерді пайдаланып Вассерман реакциясын қояды. Жұлын сұйықтығын Вассерман реакциясь инактивацияламайды, себебі онда комплемент жоқ. Тәжірибеге сұйытылмаған және сұйытылған; сұйықтығын алады. Жұлын сұйықтығында комплемент болмағандықтан комплементті оның т сәйкестендіріп қосады.

Микропреципитация реакциясын тұрғындарды жаппай тексеру үшін қолданады. Реакц бейспецификалық антигендермен тексеруге алынатын қан сарысуы және плазмамен қояды. Ре плегсигласты пластинка ойықшасына немесе зат әйнегіне 3 тамшы сарысу және 1 тамшы кардиолипи антиген араластырылады. Оң нәтиже - мамық тәрізді тұнбаның түзілуі, ал теріс болса - біркелкі лайл" Оң нәтиже бойынша болжамдау диагноз қоюға болады, ондай адамды тіркеуге алып, тереңірек зе~ жүргізеді.

ИФР - жанама ИФ реакция мерезді анықтаудың спецификалық әдісі болып есептеледі. Аит ретінде тіндік трепонемалардың қоспасын қолданады. Реакция қою әдісінің түрлері көп. Науқас сарыс Вассерман реакциясындағыдай инактивациялайды да 1: 200 қатынасына дейін сұйылтады. За әйнекшеге антиген тамызып, кептіріп, ацетонда 5 минут фиксациялайды. Препаратттың бетіне науқа сарысуын тамызып, 5 минуттан соң шайып тастап, кептіреді. Келесі кезеңде препаратты адамн иммундыглобулиндеріне қарсы флюоресцирлеуші сарысумен өңдеп, дайын болған препара^ люминисцентгік микроскопта қарайды. Нәтижесінде трепонемалар жарқырарап көрінеді.

Трепонемаларды иммобилизациялау реакциясы да спецификалық болып саналады. Реакцияг мәнісі комплементтің қатысуы арқылы науқастың қан сарысуындағы антиденелермен трепонемалард қозғалысын баяулату. Трепонемалардың таза дақылын қояндардың аталық бездеріне дақылдандыру арк алады. Қоздырғыш жұқтырылған жануардың аталық безін арнайы қоректік ортада ұсақтайды, о трепонемалар қозғалысын сақтайды. Реакцияның қойылуы: тіндік трепонемалардың қоспасын зертгел" сарысумен пробиркада араластырады, үстінен жаңа болінген комплемент қосады. Бақылау пробиркасы:' біреуіне зерттелетін сарысудың орнына дені сау адамның сарысуын, келесіге - жаңа бөлінген комплемеь орнына инактивацияланған комплемент қосады. 35°С температурада анаэробты жағдайда инкубаи лағаннан кейін, барлық пробиркадан «езілген» тамшы әдісімен препарат дайындап, түнек айдыи микроскопта қозғалатын және қозғалмайтын трепонемалардың санын анықтайды. СпецификаЛ" қозғалғыш трепонемалардың санын келесі формуламен анықтайды:

Х=Тх - То хІОО Ткп

Тк - бақылаудағы қозғалғыш трепонемалардың саны(инактивтелген комплементпен), То - тэ;: рибедегі қозғалғыш трепонемалардың саны (активті комплементпен). Реакцияның нәтижесі оң д" саналады, егер қозгалғыштық 50% жоғары болса, оңға жақын - 31 - ден 50- ге дейін, күмәнді 21- 31; лығында, 20 - дан төмен болса теріс нәтижелі деп тіркеледі.

Спецификалық антиденлерді анықтау үшін медицина саласында басқа да серологиялық реакциял соның ішінде ЖГАР жиі қолданылады. Бірақ науқастанушылықты анықтау кезінде Вассерман жән микропреципитация реакцияларын жиі қолданатындығын ескерген жөн. РИТ, ИФР және басқа спецификалық реакцияларды диагнозды нақтылау үшін арнайы зертханаларда қояды. Дегенменен, ос" реакцияларды емдеу әсерін бағалау үшін пайдалануға болмайды. Сонымен қатар, фрамбезия, бедже індеттерімен науқастанғандарда да бұл реакциялар оң нәтижелі болады.

Емдеуі. Анағұрлым тиімді антимикробты препараттарға пенициллин қатары жатады. Сонымен қатар дюрантты (ретарпен, экстенциллин), орта дюрантты (перкаин - пенициллин), суда еритін препараттар (натрий тұзы), висмут, йод т.б. қолданылады. Бензилпенициллинді организмі қабылдамайтын болса, оның орнына доксициклин, тетрациклин, эритромицин, ампициллин, оксациллин және цефтриаксон пайдаланылады.

Емдеу аяқталғаннан соң науқас 3 айдан -3 жылға дейінгі мерзім аралығында клиникалық - гиялық бақылауда болады.

Алдын алуы. Арнайы сақтандыруы жоқ. Бейспецификалық сақтандыру жеке гигиенаны сақтауға, -ақ қоғамдық сипаттағы санитарлы-гигиеналық шаралар кешенін жүргізуге негізделген: мерез ын тіркеу, жүқпал ы түрдегі барл ық науқастарды ауруханада емдеу, науқастың жанүясындағы барлық рды тексеру, қауіп тондіретін топтарды (нашақорлар, жезөкшелер, гемосексуалистер, донорлар) ітүрде зерттеу, түрғындардың арасында санитарлық-ағарту жүмыстарын жүргізу т.б.

Басқа патогенді трепонемалар және олар тудыратын аурулар

Тгеропета раііісіит епііетісит түршесі - беджел деп аталатын эндемиялық мерез қоздырғышы. Орта Шығыста, Африка, Оңтүстік-Шығыс Азияда таралған. Ауру тері және кілегейлі қабатта чердің пайда болуымен сипатталады, олар мерез гуммаларына үқсас жарақаттарға айналады. Таралу ары - қарым-қатынасты қ.

Тгеропета раіікіит регіепие түршесі - фрамбезия қоздырғышы. Ауру жер шарының тропикалық рінде кездеседі. Таралу жолдары - қарым-қатынастық-жыныстық және түрмыстық заттар арқылы Жанүялы ауру түрінде кездеседі. Қоздырғыш енген жерде ауырмалы жара пайда болады, нәтижесінде ' мен сұйекте дистрофиялық үрдістер қалыптасады.

Тгеропета сагаіеит - пинта қоздырғышы. Жер шарының батыс тропика-лық аймақтарында қара ілді адамдарда кездесетін ауру. Таралу жолдары - шыбын-шіркейлер арқылы, қоздырғыш енген жерде па пайда болады, әрі қарай жалпы үрдіске айналады. Ол келесі белгілермен сипатталады: теріде ақ пақтар пайда болады, алақан мен табанның гиперкератозы, шаштың түсуі басталады.

Микробнологнялық диагноз қою. Мерез ауруында жүргізілетін зерттеулер осы ауруларда панылады.

Емдеуі. Пенициллин қатарындағы антибиотиктермен емдейді.