14.7.1.3. Марселдік қызбаның қоздырғышы

Марселдік қызба (Жерортатеңізі риккетсиозы) алғашқы қабыну ошағы теріде болумен, жайьк бөртпемен және аймақтық лимфа түйіндерінің зақымдалуымен сипаттталатын, бірақ ағымы қате Кіскейзіа сопогі тудыратын жұқпалы ауру. Ауру қоздырғышын алғаш рет Э. Брумт 1932 жылы та

Аура қоздырғышы - КіскеНзіа сопогі - ядро мен цитоплазмаішілік паразит. Морфологи тинкториалды, антигендік қасиеті бойынша басқа риккетсияларға ұқсайды.

Эпидемиологиясы. Кенелер қан сорған кезде олардың сілекейімен Кіскейзіа сопогі жұғады. кенесі Кһіпосерһаіиз зап§иіпеиз қоздырғыштың тасымалдаушысы және резервуары (иттерде болуы і> болып табылады. Инфекцияның адамнан адамға берілетіндігі анықталмаған.

Клиникалық көріністері. Қоздырғыш енген (кене шаққан жер) кезде бірінші аффект пайда бол 1 немесе бірнеше қызыл инфильтрат, бетінде қара қабыршағы бар (лимфаденит дамуы мүмкін). Аур^- инкубациялық кезеңнің үзақтығы 5-7 тәулік. Ауру жедел дене қызбасының 39-40° С температураға} көтерілуімен басталады. Миалгия, артралгия, бас ауыруымен сипатталады. Қызбаның үзақгығы 1 тәул ікке созылады. Аурудың 3 -4 күні дақты-папулезды бөртпе бүкіл денеде пайда болады. Аурудың - қатерсіз, рецидивсіз.

Иммунитеті. Аурудан ксйін өмірлік түрақты иммунитет қалыптасады. Осы ауруға қарсы пайдабо иммунитет басқа риккетсиалардан да организмді сақгайды (мысалы: кенелік риккетсиоз қоздырғышы

Микробиологиялық диагноз қою: микробиологиялық, биологиялық, серологиялық әдіс қолданылады. Ауру қоздырғышының таза дақьшын бөл іп алу үшін зерттеу материалын тауық әмбрион жасушаларына және теңіз шошқасына жұқтырады.

Емдеуі. Тетрациклин, макролидтер қатарының антибиотиктерімен жүргізіледі.

Алдын алуы. Кенелер мекендейтін орындарды (ит күркесі, сарайлардың қабырғасы, дарба және тағы басқа) міндетгі түде өпдеу. Эндемиялық ошақтарда қаңғып жүрген иттерді жою. 2 ай сайын рет үй жануарларына, иттерге тазарту жүргізу. Арнайы сақтандыруы жоқ.

14.7.1.4. Қүзды таулардың ақтаңдақтық қызба қоздыргышы

Қүзды таулардың ақтандақтық қызбасы - қоздырғышы (Кіскейзіа гіскеізіі) иксод кенелері трансмиссиялық механизм арқылы таралатын, зооантропонозды риккетсиоз. Кенелер жоқ жағдайда таралмайды.

Таксономиясы.

Түңымдастыгы: Кіскеізіасеае.

Туыстастыгы: Кіскейзіа.

Турі: Кіскейзіа гіскеізіі.

Дақылдандыруы. Сезімтал жасушаның цитоплазмасы мен ядросында өмір сүреді. Әр түрлі ағзаларында және дақылдық жасушаларда жақсы өсіп - көбейеді. Тауық эмбрионының сары қапшығь және теңіз шошқаларының ағзасында жинақталады. Жасуша дақылдарында негативті колониялар (а дақтар) түзеді, гемолитикалық қасиеті айқын көрінеді. Сезімтал биологиялық үлгі ағзаларында токс тудырады. Романовский - Гимзе немесе Гименес әдістерімен жақсы боялады.

Патогенділік және антигендік қасиеттері. Қоздырғыштың табиғаттық штамының вирулентгіл кең колемде қүбылмалы. Осы топқа жатататын риккетсиялармен жалпы антигенге ие.

^тенттілігі. Қоршаған орта факторларының әсеріне тұрақсыз. Кең қолданылатын

гар әсерінен жылдам жойылады. Дегенмен, кене ағзаларында бірнеше айлар сақталады. смиологиясы. Әр түрлі туыстастыққа жататын кенелер арқылы тарайды: орман кенесі - 1, 0.оссі(іет\Іа(І5, нт кенесі - О.уагіаЬіІіз, бразилиялық кене - А.саіепзіз, А.атеігсапит, айіт, А.сауеппепзе. Зертханаларда қүрамында риккетсиялары бар аэрозоль арқылы жүғу мүмкін. ру Америка аймағынан басқа жерде кездеспейді. Табиғатта қоздырғыштың айналымы жабайы лар, кеміргіштер және кенелер арқылы, ал адамдар арасында - ит пен кене көмегімен жүреді. Бүл иенбалалар мен жас өспірімдер жиі ауырады: еркектер екі есе жиі ауырады. Ауру жаз айларында жиі

Патогеней мен клиникалық керіністері. Жасырын кезеңі орташа 6-8 (2-14 күн) күн. Басталуы - (бастың қатты ауыруы, жарықтан қорқу, миалгия мен қүсу), клиникалық көріністері жайылмалы кулитгің нәтижесінде дамиды, содан кейін қан қүрамында коагуляциялық - антикоаГуляциялықжәне ементжүйелерінде бүзылыстар пайда болады. Диагноз қоюда үштік белгілерге назар аудару қажет: _!ңшағуы және сонымен қарым - қатынаста болуы; бүкіл денесіне таралған және алақан мен табаңда ласатын макулалық-папулалық бөртпелер; жоғары температурамен сипатталатын қызба. Көбінесе қан жерінде алғашқы аффект болмайды. Ем қабылдамағанда өлім жітім 35% жетеді. Иммунитеті. Толық зерттелмеген, ол туралы әдеби мәліметтер жарияланбаған. . Микробнологнялық диагноз қою. Қорытынды диагнозы серологшлыц әдіспен дәлелденеді: КБР, *т.б.

Емдеуі. Кең спектрлі антибиотиктер қолданылады (тетрациклин, диоксициклин). Алдын алуы. Жалпы медициналық сақтану шаралары қолданылады. Арнайы алдын алу, яғни :а егу жасалмаған.