14.6.3.1. Нокардиялар (іЧосагчІіа туыстастығы)

Таксономиясы.

Тщымдастыгы: Асііпотусеіасеае Туыстастыгы: Ыосагсііа Түрі:. N. азіегоісіез, N. Ьгазіііепзіз, N. сауіае.

Нокардияларды алғашқы рет 1888 жылы Нокар ашқан, Эппингер нокардиялар тудырған адамның «кпе және миының зақымдануларына сипаттама берген.

¹ Морфологиясы. Өсу кезеңінің алғашқы сатысында салыстырмалы түрде дамыған мицелий құрайды. Содан кейін септалар пайда болады, мицелийлер болшектеніп таяқша тәрізді, кок тәрізді элементтер тузіледі, олар бинарлы жолмен немесе бүршіктеніп бөліне бастайды. Түрып қалған дақылдарда көп жасушалық жіпшелер кездеседі, олар мицелийлердің толық бөлшектенбеген нәтижесінен пайда болады. Конидиялар түзеді. Грам әдісіне қүбылмалы болып келеді: патологиялық материалда-грам оң, қысқа тармақталған, жіпшелер және дифтероидты жасушаларға үқсас, ескі, түрып қалған дақылда грам теріс, диссоциацияланған әлементгер. Ц,идь-Ншіьссн тшен деңгейде.

Дақылды өсіру. Қарапайым қоректік орталарда жақсы өседі (ЕПА, ЕПС, Сабуро ортасы ж.т.б.). Температуралық оптимумы 28-3 7° С. Сүйық қоректік орталарда алғашқы кезеңінде нәзік мөлдір қабықша пайда болады, әрі қарай ашық сары түске ауысада. жагдайларда мақта түшршігі немесе дәндер

тәрізді өседі. Тығыз қоректік орталарда 2-3 тәулікте үсақ, тегіс, ылғалды колониялар түзеді. 10-14 тәулікген кейін ортасы иілген және шеттері тегіс емес. Ашық түстен қызыл түске дейін пигменттер түзеді, олар қоректік орта қүрамына таралады.

Ферменттік белсенділігі, жоғары, негізгі айырмашылық белгілері 14.21- кестеде келтірілген.

Кесте 14.21.

Нокардиялардың негізгі дифференциалдық айырмашылықтары

Түрі	Ыдыраүы				Р	,'іу қабілеті
	казенн	эскулин	тестостерон	ксантнн	кышкыл фосфатаза		бетта- эстераза	уреаза
Косапііа атагае	-	+	-	-	-		-	+
Ыосагсііа азіегоісіез	-	+	+	-	+		-	+
Ыосагсііа Ьгазіііепзіз	+	+	+	-	+		-	+
Косагйіа Ьгеүісаіепа	-	+	+	-	7		7	-
Ыосагсііа сагпеа	-	+	+	-	+		+	-
Ыосагйіа іагсіпіса	-	+	+	-	-		+	+
Иосагсііа поуа	7	7	0	7	-		+	+
Иосагсііа ОІІ4ІСІІ5 саүіагит		+	+		+		+/-	+
Ыосаісііа ріпезіз	-	-	9	-	7		7	+
Ыосагсііа зегіоіе	-	+	7	-	-		-	+
Косагсііа (гапсуаІепзІ5	-	+	-	+/-	7		7	+
Косагсііа уассіпі	-	+	-	-	+		+	+

Экологиясы. Барлық жердегі топырақга және шіріген органикалық субстраттарда кездеседі. і агзасының қалыпты микрофлорасына жатпайды. Дегенмен, кейбір кезде сау адамдардан бөлінуі мү Қоршаган ортада тұрақтылығы жоғары. Гентамицин мен левомицетинге және кеңінен қолдан^- дезинфектантттар мен антисептиктерге сезімтал.

Эпидемиологиясы. Инфекцияның көзі - топырақ, таралу механизмі - қарым-қатынастық, та~ жолдары - жарақат арқылы, сонымен қатар - ауа-тамшьшы және алиментарлы жолмен контаминацияла тағамдар арқылы таралуы мүмкін. Нокардияларды қабылдағыштық шартты-патогенді микроорганн сәйкес келеді.

Патогеиезі. Оппортунистік инфекция тудырады. Алғашқы кезеңінде нокардиялар альвеоля" макрофагтардың цитоплазмасында сақталып персистенциялық жағдайларға әкеледі. Соның нәтижес^: көптеген бір-бірімен байланысты абсцесс пен гранулемалар түріндегі қабыну үрдісі дамиды.

Клиникалық көрінісі. Нокардиоз - адамның оппортунистік инфекциясы, көбінесе өкпенің, асты шелмайының (клетчатканың) зақымдануынан іріңді-гранулемалық қабыну пайда болады.

Нокардиоз сирек кездесетін ауруларына жатады. Жыл сайын дүние жүзінде 1,5-2,0 мың ауру саны тіркеледі, олардың жартысы - иммунитет тапшылығы бар адамдарда дамиды.

Негізгі зақымдану түрлері - өкпелік және тері асты шелмайының нокардиоздары. Өкпе нокардиоздарды жиі - Ыосагдіа азіегоіёез,, ал тері асты тіндерді - Ыосагсііа Ьгазіііепзіз тудырады.

Иммунитеті толығымен зерттелмеген.

Микробиологиялық диагноз қою. Зерттейтін материал - қақырық, ірің, тін биоптаттары. Ди қою үшін бактериоскопиялық, бактериологиялық әдістерді қолданады. Көбінесе бактериоскопи әдіспен зерттейтін материалда септалары жоқ гифтер анықгалғанда диагноз қойылады. Қорытынды диа қоздырғышты бөліп алуға негізделген.

Емдеуі. Сульфаниламидті препараттар немесе олармен бірге левомицетин мен гентамиіі қолданылады.

Арнайы алдын алуы қарастырылмаған. Бейспецификалық сақтандыруы адамның иммунд статусын жоғарылатуға бағытталған.