14.4.3.2 Лактобациллалар (ЬасіоЬасіІІив туыстастығы)

Таксономиясы.

Туцымдастыгы: ЬасІоЬасіІІасеае Туыстастыгы: ЬасІоЬасіІІиз

Түрі:. Ь. сазеі, Ь. асідорһііиз, Ь. Ғегтепіит, Ь. заііуагіиз, Ь. ріапіагит, Ь. Ьгеуіз, Ь. Ьисһпегі Морфлогиясы. Таяқша тәрізді бактериялар, пішіні әртүрлі (үзын таяқшадан коккобациллал дейін кездеседі). Көптеген түрлері қозғалмайды (қозғалатындар перитрихтар), спора түзбейді. Грам Ескі дақылдар мен ортаның рН жоғарылағанда грам теріске боялуы мүмкін. Типтік өкілі - ЬасІоЬасШ йеІЬгиескіі (34-сурет).

Дақылды өсіру. Облигатгы анаэроб, кейбір штамдары аэротолерантты, капнофилдер. Әр түрі тән күрделі өсу факторларын қажететеді: аминқыш-қылдары, витаминдер, пептиндер, комірсулар, нукл" қышқылдары. Темпера-туралық оптимумы - 30-40°С. Анаэробты жағдайда тиогликолят және цисте қосылған қорекгік орталарда жақсы өседі. Қанды агарда ірі сүр түсті, 8-пішінді колониялар түзеді, соным қатар, үсақ альфа-гемолизі бар колониялар пайда болады. Сүт, бауыр және ашытқы экстрактісін қос тығыз қоректік ортада газ түзетін лактобациллалар ақ түсті жүмсақ кілегейлі колониялар түзеді. Г өндірмейтін лактобациллалар колониялары -жалпақжәне ойықтау. Сирек жағдайда қою сарғыштан қыз түскедейінгі пигменттүзеді.

Ферменттік белсенділігі. Хемоорганотрофтар. Каталаза және цитохро-моксидазаны түзбейд' і Қанттарды ыдыратады. Глюкозаны ыдыратқанда рН деңгейі бірліктің бір сатысына төмендейді. Желат

мен казеинді ыдыратпайды, индол мен күкірт сутегін бөлмейді. Биохимиялық белсенділігі бойыншақ гомоферментативті, қатал гетероферментативті және факультативті-гетероферментативті лактобациллал болып бөлінеді. Облигатты гомоферментативті лактобациллалардың глюкоза, фруктоза, галактоза, маль- және сорбитті 85% көбінесе сүт қышқылына дейін ыдыратады. Облигатты гетероферментати лактобациллалар глюкоза, арабиноза, ксилоза, рамнозаны 50% шамалы дәрежеде сүт қышқылына дей" ыдыратады. Факультативті-гетероферментативті лактобациллалар аралық қасиетке ие. Патогенділік факторлары. Көбінесе патогенділік қасиеті жоқ.

Экологиясы. Адамның ауыз қуысы, ішек және қынаптың қалыпты микрофлорасының өкілі болып келеді. Ауыз қуысында кездесетіні: Ь.сазеі, Ь.асісіорһііиз, Ь.Гегтепіит, Ь.заііуагіиз, Ь.ріапіагит, Ь.Ьгеуі Ь.Ьисһпегі. Тоқ ішекте олардың мөлшері 10⁶-10¹⁰ дәрежеге жетеді. Негізгі түрлері - Ь.сазеі, Ь.асіёорһііи Ь.іегтепіит, Ь.заііуагіиз, Ь.ріапіагит, Ь.Ьгеұіз. Лактобациллалар туагын әйелдер қынабының қал

ы-расыныңбастыөкіліболыпкеледі(10М0⁷). Көбінесе кездесетін түрлері- Ь.савеі, Ь.асісіорһііиз, імп, Ь.сеІІоЬіозіз.

«истенттілігі. Қоршаған ортаға түскенде бірден жойылады. Пенициллинге, клиндамицинге, нге және кең қолданатын антисептиктер мен дезинфектантгарға сезімтал.

14.5. Листериялар (Ьівіегіа туыстастығы)

ІЯистериоз - Шегіа топосу№%епе$ қоздыратын, фекальды-оральды жолмен берілетін, клиникалық сі полиморфизммен ерекшеленетін жүқпалы ауру, оның ішінде менингиттік, сепсистік және ідеүрықгызақымдайтынтүрлеріжиікездеседі. Листериоз қоздырғышын М.Хапфес 1911 жылыашқан. Таксономиясы.

' Тщымдастыгы: ЬасІоЬасіІІасеае. Туыстастыгы: Ьізіегіа.

Турлері: Ь.іппосиа, Ь.шопосуіо^епез, Ь.шеізһішегі, Ь.і\үапоуіі, Ь.гауі, Ь.тиггауі. Туыстастық хирург Д.Листер атымен аталған. Ьізіегіа туыстастығына бактерияның 6 түрі кіреді. , ар мен жануарларға тек қана һ.топосуіо%епе$ патогенді, ал Ь.тапоуіі жануарларға патогенді.

суіо§епез-тің 16 серовары. бар. Морфологиясы. ЬШегіа топосуіо§епез - қысқа, аздап иілген, грам оң, полиморфты, қозғалмалы I. Жағындыда бір-біріне қатарласып немесе бүрыш қүрып жиі орналасады. Талшықтары және асы бар, спора түзбейді.

Дақылдандыру. Листериоз қоздырғышы - факультативті анаэроб, кеңінен қолданатын қоректік арда сілтілі жағдайда және 37°С температурада өседі (бірақ нашар өседі). Қан қосылған қоректік ,« жақсы өседі - үсақ, жартылай мөлдір, нәзік гемолиз аймағы бар колониялар түзеді. Кейбір штамдары немесе қызыл пигмент түзеді. Микроаэрофилдер болғандықтан 5-10% С0₂ бар атмосферада жақсы

!>ы.

Ферменттік белсенділігі. Биохимиялық белсенділігі төмен. Глюкозаны қышқылға дейін ыдыратуы ін. Индол, күкіртті сутек бөлмейді, желатинді ыдыратпайды, каталаза түзеді. Аитигендік қасиеті. Листериялар 16 серологиялық варианттардан тұрады, оның ішінде 15 тық О антигенге және 5 флагеллярлық Н антигенге ие. Әр түрлі сероварларға жататын листериялар бірінен дақылдық және биохимиялық қасиеттерімен ерекшеленбейді, сондай-ақ олар иесінің "огиялық типіне де тәуелді болмайды. Патогенділік факторлары. Листериоз қоздырғышы эндотоксин түзеді. Эндотоксинінің якалық және лецитовителлазалық белсенділігі бар, моноциттерді ынталандырушы қасиетке ие ған байланысты топосуіо^епез деп аталады).

Патогенді листерияларда биологиялық белсенді молекулалар мен ақуыздар жиынтығы кездеседі риолизин О, фосфолипаза С, лецитиназа, интерналин, АсіА және РгіА ақуыздары). Бұлар листе- арғатек қана фагоциттарда ғана емес, сонымен қатар эпителиялық және эндотелиялық жасушаларға енді түрде еніп, көбеюлеріне мүмкіндік береді. Эндотелиялық жасушаларды бұзып, қан тамырларына ннен кейін қоздырғыш ми тіндері мен плацентаны зақымдауға мүмкіндік алады (14.17.-кесте).

Кесте 14.17.

Ьізіегіа топосуіо§епез-тің вируленттік факторлары Вируленттік факторлары	, Биологиялық әсері
Интерналин	Бактериялардын фагоциттермен және эндотелий жасушаларымен жұтылуына қатысады.
Гемолизин (листериолизин 0)	Эритроциттерді гемолиздейді, фагосома мембранасын бұзады.
Фосфолипаза С	Жасуша мембранасын бұзады.

гсыныңбасты өкіліболып келеді (ІОМО⁷). Көбінесекездесетін түрлері- Ь.сазеі, Ь.асісіорһііиз, п, Ь.сеІІоЬіозіз.

генттілігі. Қоршаған ортаға түскенде бірден жойылады. Пенициллинге, клиндамицинге, !және кең қолданатын антисептиктер мен дезинфектанттарға сезімтал.