14.4. Анаэробты бактериялар 14.4.1. Спора түзбейтін анаэробтар (клостридиялар емес)

Қоздырғыштардың түрлері:

1. Васіегоісіез іта§і1і§

2. ҒизоЬасІегіит писіеаіит, Ғ. песго&гит

3. Ргеуоіеііа те1апіпо§епісиз, Р. іпіегтесііа

Морфологиясы. Спора түзбейтін анаэробтар (клостридиялар емес) - грам теріс (бактероидтар, фузобактериялар, вейлонеллалар) және грам оң (актиномицеттер, пептококтар, пептострептококтар), биологиялық қасиеттері әртүрлі, таяқша және кокк тәрізді бактериялар. Әртүрлі таксономиялық категориялардан түратын облигатты анаэробтардың көлемді тобын қүрайды.

Дақылдандыру. Қатаң анаэробты жағдайда (әдетте ауадағы М,, С0₂, Н₂ қоспаларынан түратын) өсіріледі. Спора түзбейтін анаэробтар полиморфизммен ерекшеленеді, әртүрлі дәрежедегі ферменттік белсенділікке ие. Кейбір түрлердің антигендік қасиеті толығымен зерттелмеген. Патогендік факторлары: капсула, ферменттер, грам теріс бактерияларда - липополисахаридтер.

Аэробты жағдайда қоздырғыштар жылдам жойылады. Физикалық және химиялық факторларға сезімталдығы споратүзбейтін бактерияларғатән. Әрқайсысының озіне тән антибиотиктерге сезімталдығы болады. Грам теріс анаэробтардың (типтік өкілі Васіегоісіез 1га§і1із) аминогликозидтерге (гентамицин, канамицин) сезімталдығы жоқ, метранидазолға (трихопол), клиндомицинге және басқа да кең спектрлі антибиотиктерге сезімтал. Осы туыстастықтың негізгі айырмашылық белгілері 14.14- кестеде берілген.

Споратүзбейтін анаэробтар (бактероидтар, фузобактериялар, порфиромонадтар, превотеллалар т.б.) адамның қалыпты микрофлорасының қүрамды бөлігі болып табылады. Әсіресе олар ауыз қуысының, тоқ ішектің және әйелдердің жынысты мүшелерінің шырышты қабығында мекендейді.

Патогенділік факторлары.

Капсула, пили, сыртқы мемрана ақуыздары, агрессия ферментгері (нейраминидаза, фибринолизин), эндотоксин (ЛПС)- Васіегоісіез.

Эндотоксин (ЛПС), гемолизин, лейкоцидин- ҒизоЬасІегіит.

Капсула, адгезин, агрессия ферменттері, эндотоксин (ЛПС), протеаза І§ А- Ргеуоіеііа.

Патогенезі. Қоздырғыштар шартты патогенді бактерияларға жатады. Иммундық жетіспеушілік жағдайларында эндогендік инфекция дамиды. Аэробтармен жиі бірігеді.Патология түрлері:

1. Түрлі ағзалар мен тіндерде ірінді-қабыну процестері.

2. Венсан баспасы (фузобактериялар ауыз куысының спирохеталарымен бірігіп).

3. Септикалық шок.

Кесте 14.

Бактериоидтардың негізгі айырмашылық белгілері

түр	Индол тұзу	Желатинді ыдырату	Әскулинді ыдырату	>• «5 «вГ	Ыдырату нәтижесінде кышкылдын бвлінуі
					рамноза	глюкоза	« р! о Ё я Ч	м о а я М я О я
В. іга§іІіз	-	+/-	+	+	-	+	+	+
В Дһеіаіоіаотісгоп	+	+/-	+	+	+	+	+	+
В. \'иІ§агІ5	-	+	+	+	+	+	+	+
В.сіізіазопіз	-	+/-	+	+	+/-	+	+	+
В.ипііоггпіз	+	-	+	7	-	+	+	+
В.сассае	-	+/-	+	-	+/-	+	+	+
В.ташя	+	+/-	+	+	+	+	+	+
В.тегсіеа	-	+/-	+	+	+	+	+	+
В.зіегсогіз	+	-	+	?	+	+	+	+
В.игеаіуіісиз	-	+/-	-	+	-	-	-	■
В.§гасі1із	-	-	-	+	-	-	Г	-

Эпидемиологиясы. Спора түзбейтін анаэробтар инфекциясының эпидемиологиясы зертгелме Ауруды көбінесе, әсіресе иесінің ағзасының түрақтьшығы төмендегенде, өзіндік эндогенді бактер тудырады. Иесінің ағзасындағы экологиялық орны: адамның тоқ ішегі (Васіегоісіез), ішек, жыныс жо (ҒизоЬасІегіит), ауыз қуысы мен жоғарғы тыныс жолдары (Ргеуоіеііа).

Иммунитеті зерттелмеген.

Микробиологиялық диагноз қою. Бактериоскопиялыц және бактериологиялыц зерттеу. жүргізіледі. Ірің немесе зақымдалған тін, қан зерттеуге алынады; анаэробтарды табу үшін газды сүйь" хроматография, ИФТ және т.б. қолданылады. Антибиотикограмманы анықтау міндетті түрде жүргізіл

Емдеуі. Басым көпшілік жағдайларда антибактериалды препараттармен (метранидаз клиндомицин, цефалоспорин, левомицетин, эритромицин) бірге хирургиялық емдеу жүргізіл Бактероидтарға қарсы - кең спектірлі антибиотиктер, фузобактерияларға қарсы - фосфомицин және т. превотеллаларға қарсы - қазіргі кез пенициллиндерімен қатар басқа да антибиотиктер қолданылады.

Алдын алуы. Арнайы алдын алу әдісі жоқ.