14.3.6. Буркхольдериялар (Вигкһоійегіа туыстастығы) Маңқа (сап) қоздыргышы - ВигкһоІЛегіа (Рзеисіотопаз) таііеі

і

Маңқа (таИеиз) - ВигкһоШегіа (Рзеийотопаз) таііеі туғызатын зоонозды жүқпалы аур^ септикопиемиямен, тері, шырышты қабатгың және ішкі ағзалардың зақымдануымен сиатгалады. Қазіріі уақытта бұл сырқат адамдар арасында сирек кездеседі.

Маңқа қоздырғышын 1882 жылы Ф.Леффлер мен Х.Шютц ашқан.

Биологиялық қасиеттері. Полиморфты, грам теріс таяқша, спора мен капсула түзбейді. Аэроб Қарапайым қоректік орталарда өседі. Штамдары антигендік қүрылымы бойынша ажыратылады. Негізг патогенді факторы - эндотоксин «маллеин», әртүрлі ағзалардың жазық бүлшық еттеріне әсер етеді, қызб пайда болады. Дененің салмағы азаяды.

Резистенттілігі. ВигкһоШегіа (Рзеисіотопаз) таііеі сыртқы орталарда тез жойылады, ауру кезінді жануарларда, суда және топырақта бір айға дейін сақталады.

Эпидемиологиясы. Маңқа - зооантропонозды аса қауіпті инфекция. Негізгі инфекция көзі - ауру үй жануарлары - жылқылар, есектер, түйелер. Ауру мүрынның шырышты қабатында шіріген жараныв түзілуімен өтеді. Мұрынныңбөліндісінде қоздырғыштаржинақгалады. Ауруға шалдығу ауру жануарлардық терісінен, ауыз бен мұрынның шырышты қабатына қоздырғыш түсуі арқылы болуы да мүмкін. Аур> адамнан сау адамға жұғу мүмкіншілігі өте төмен. Маңқаның патогенезі жеткіліксіз зертгелген.

Клиникалық көрінісі - қоздырғыштың енген жерінде түйіндердің, басқа ағзаларда ойық жаралардың пайда болуы.

Адамдардың маңқаға сезімталдығы жоғары. Иммунитет зерттелмеген.

Микробиологиялық диагноз қою. Микробиологиялық диагноз мұрынның бөліндісін, қабынуі ошақтарының іріңін, қан қүрамын бактерио-логиялық және бактериоскопиялық зерттеулердің негізінде қойылады. Серологиялық диагностика қолданады: КБР, АР, өлтірілген дақылдың фильтратынан алынған маллеинмен тері-аллергиялық сынамасын қояды.

Емдеу үшін антибиотиктермен (аминогликозидтер, тетрациклин қатары) бірге сульфаниламидты препараттарды қолданады.

Арнайы алдын алуы жасалмаған. Бейспецификалық алдын алу ауру немесе ауруға күдіктенген жануарларды баптап, адамдардың жеке басын қорғаудың ережелерін мұқият сақтауға, ауру жануарларды анықтау мақсатымен ветеринарлық-санитарлық бақылау жүргізуге негізделген.

Мелиоидиоз қоздыргышы - Вигкһоіёегіа (Рзеийошопаз) рзеисіотаііеі, жалған маңқа қоздырғышын 1912 жылы Бирмада ағылшын дәрігері Р.Уайтмор ашқан.

Биологиялық қасиеттері. Вигкһоідегіа рзеисіотаііеі - үсақ, қозғалғыш, полиморфты, грам теріс таяқшалар, спора мен капсулатүзбейді. Аэроб. Қарапайым қоректік орталарда жақсы өседі. Тығыз қоректік ортада ақшыл-сары немесе ақшыл-қызыл түсті тегіс немесе бұдыр колониялар түзеді. Баяу өседі, көкірің таяқшасына үқсас, 42°С температурада осуі мүмкін. Глюкоза және лактозаны қышқылға дейін ыдыратады. О- және Н-антигендерге ие.

Патогенділік факторлары: өлімдік дерматонекроздық токсин, ЛПС, протеазалар, гемолизиндер.

Резистенттілігі. Қоршаған ортада тұрақты: кептіргерде, несеп, нәжіс, жануарлар мәйіттерінде айлап сақталады.

Эпидемиологиясы. Табиғатта кең таралған: топырақта, суда, күріш алқаптарында, көкөніс- ердің бетінде орналасады.

Мелиоидоз - зоонозды жүқпалы ауру, септикопиемия түрінде дамиды. Инфекңияның көзі - ргіштер, әртүрлі ауыл шаруашылықжәне жабайы жануарлар. Адамға қарым-қатынастың, фекалді-оралді, трансмиссиялық жолдар арқылы жүғады. Пятогеиезі мен клиникасы толық зерттелмеген. Жедел түрде өтеді, көбінесе өлімге әкеледі. Иммунитеті зерттелмеген.

Микробиологиялық диагноз қою. Микробиологиялық диагноз мүрынның бөліндісін, қабыну гарының іріңін, қан қүрамын бактериологиялық және бактериоскопиялық зерттеулердің негізінде иады. Серологиялық диагноз үшін КБР, АР, және де өлтірілген дақылдың фильтратынан алынған пеинмен тері-аллергиялық сынамасын қояды. Емдеу үшін антибиотиктермен (аминогликозидтер, тетрациклин қатары) бірге сульфаниламидты :паратгарды қолданады.

Арнайы алдын алуы жасалмаған. Бейспецификалық алдын алуы ауру немесе ауруға күдіктенген уарларды баптап, адамдардың жеке басын қорғаудың ережелерін мүқият сақтауға, ауру жануарларды қгау мақсатымен ветеринарлық-санитарлық бақылау жүргізуге негізделген.