Есеп № 6

Жас да және қарты да бар бір топ егеуқұйрықтардың қалқанша бездерін алып тастаған.

Қай егеуқұйрықтарға тиреоидэктомия ауыр салдарлар туындатады?

Есеп № 7

Тәжірибелік итті туыла салып йоды жоқ сумен қоректендірген. Бір жарым жыл өткен соң ол иттің қалқанша безінің салмағы 100 г жеткен, ал бақылауға алынған және қарапайым сумен қоректендірілген сау иттің қалқанша безінің салмағы 1 г ғана болған.

1. Тәжірибеде байқалған қалқанша безінің салмағының артуын немен түсіндіруге болады?

2. Организмде йодтың жеткіліксіздігіне негізделген, қалқанша безінің ұлғаюымен жүретін патология қалай аталады?

Есеп № 8

Тәжірибелік егеуқұйрықтарға тиоурацилдің антитиреоидтық дәрілерін ұзақ енгізу қалқанша безі көлемінің өсуіне және оның органикалық емес йодты сіңіру қабілетінің жоғарлауына әкеледі.

Егер тиоурацилді гипофизэктомия жасалған егеуқұйрықтарға енгізсе осындай нәтиже байқалады ма? Неге, түсіндіріңіз.

Есеп № 9

Электрофизиологиялық зерттеулерде ұйқы артериясындағы осмостық ығысулар кезінде алдынғы гипоталамус аймағында биотоқтарды тіркеген. Хлорлы натрийді енгізгеннен кейін жауап ретінде гипоталамус нейрондарының биоэлектрлік белсенділігінің күшейгендігі тіркелген.

Хлорлы натрийдің қандай ертіндісі, гипертониялық немесе гипотониялық, артерияға енгізілген?

Есеп № 10

Тәжірибе жүзінде иттің қалқанша маңы бездерін алып тастаған.

1. Тәжірибелік иттің қанында кальций деңгейі қалай өзгереді?

2. Қандағы кальций деңгейінің мұндай өзгеруіне байланысты дамитын патологиялық жағдай қалай аталады?

Есеп № 11

Эндокриндік дерті бар тәжірибелік иттің зат алмасуын тексергенде анықталғаны: тыныштық жағдайында оттегі пайдалануының азаюы, глюкозаға төзімділігінің төмендеуі, қан сарысуында май қышқылдары, фосфолипидтер және холестерин мөлшерінің артуы, теріс азоттық баланс.

Мұндай зат алмасу өзгерістері қандай гормондардың артықтығынан немесе жеткіліксіздігінен туындайды?

Есеп № 12

Иттің бүйрек үсті безінің екеуі де алынып тасталған. Адреналэктомиядан кейін бір тәулік өткенде итте патологиялық өзгерістер дамыған (солғындық, бұлшық еттік әлсіздік, анорексия, құсу, анурия). Операциядан кейінгі үшінші тәулікте жануардың өлімі дамыған.

Ит неге өлімге ұшырады? Бүйрек үсті безінің қыртыстық, әлде милық затының гормондарының жеткіліксіздігіне байланысты ма?

Есеп № 13

Аурухананың қабылдау бөліміне ес-түссіз науқасты алып келген. Науқаста терең, шулы тыныс, терісі мен кілегей қабаттарының құрғауы байқалған. Тыныс шығарғанда ацетон иісі шығады. Қандағы қант – 25 ммоль/л, кетондық денелер – 0,57 ммоль/л.

1. Мұндай жағдай қалай деп аталады?

2. Осындай жағдайлар қандай гормонның жеткіліксіздігі кезінде дамиды?

3. Науқаста кетондық денелердің тым артық өндірілуінің механизмі және клиникалық көріністердің патогенезіндегі маңызы қандай?

Есеп № 14

Шизофрениямен ауыратын А. деген науқаста инсулиндік шокпен ем алғаннан кейін қантты диабет ауруы дамыған. Қосымша тексеру кезінде, науқастың қан сарысуын тәжірибелік жануарға бір уақытта инсулинмен бірге енгізген кезде, инсулиннің гипогликемиялық әсері жойылатыны анықталған.

Науқаста инсулиндік шокпен емделгеннен кейін қантты диабеттің дамуын қалай түсіндіруге болады?

Есеп № 15

48 жасар А. деген науқас 7 жылға жуық акромегалиямен аурады. Соңғы кездері ауызының құрғауы, шөлдеу, полиурия байқалған, соған байланысты дәрігерге келген. Тексеру кезінде науқаста гипергликемия, глюкозурия анықталған.

Бұл жағдайда мұндай симптомдардың дамуы неге негізделген?

Есеп № 16

Қалқанша безінің дерті дамыған науқасты радиоиммундық анализ әдісімен тексеру кезінде қан сарысуында тироксин (Т₄), үшйодтиронин (Т₃) және тиреотроптық гормондар (ТТГ) анықталған. Қан сарысуындағы Т₄ және Т₃ мөлшері төмендеген, ал ТТГ базальдық деңгейі жоғарлаған.

Бұл алынған мәліметтер қалқанша безінің гипер- немесе гипофункциясын айқындайды ма?

Есеп № 17

9 жасар витя деген баланың қалқанша безінің көлемі өскен. Тексеру кезінде қанында тироксин және үшйодтиронин деңгейінің төмендегені, ал тиреотроптық гормондардың жоғарлағаны анықталған. Радиобелсенді йод сынамасынан изотоптардың күшті және жылдам сіңірілуі айқындалған.

1. Бұл жағдайдағы тиреоидтық гормондар синтезінің төмендеу механизмі қандай?

2. Баланың қалқанша безі көлемінің өсу механизмі қандай?

Есеп № 18

Гипотиреоз жағдайы дамыған науқасты тексерген кезде қанында тиреотроптық және тиреоидтық гормондардың мөлшерінің төмендеуі анықталған. Тиреолиберинді енгізген кезде жауап ретінде тиреотроптық гормондардың деңгейі өзгермеген.

Алынған нәтижелер негізінде науқастағы тиреоидтық гормондардың секрециясы деңгейінің өзгеру себептерін және патологиялық үрдістің дамыған жерін анықтаңыз.

Есеп № 19

Эндемиялық зобпен және орташа дәрежедегі тиреотоксикозбен ауыратын екі науқасқа йод препараттары тағайындалған.

Дәрігердің тағайындауы дұрыс па? Патофизиология тұрғысынан түсіндіріңіз.

Есеп № 20

16 жасар А. деген науқас дәрігерге қалқанша безінің ұлғаюына шағымданып келген. Басқа шағымдары жоқ. Қалқанша безінің аздап ұлғайғаның 4 жыл бұрын байқаған. Тексеру кезінде эндемиялық зоб диагнозы қойылған.

1. Зоб дегеніміз не?

2. Зобтың дамуына ықпал ететін негізгі механизмдерді атаңыз. Бұл жағдайда олардың қайсысы маңызды?

Есеп № 21

32 жасар А. деген науқас үнемі шөлдеуге, бас ауырсынуына, әлсіздікке, көп зәр бөлетініне шағымданады. Үш ай бұрын бас-ми жарақатын алған. Басқа ешқандай аурумен ауырмаған.

Объективтік тексеру кезінде анықталғаны: дұрыс дене бітімі, тамақтануы дұрыс. Терісі құрғақ. Ішкі мүшелер жағынан патологиялық өзгерістер байқалмайды. Пульс – минутына 78. АҚ – 130/80 мм с.б. Диурез тәулігіне 10 литрге дейін. Зәр анализі ешқандай патологиялық құрылымдық бөліктер анықтаған жоқ. Зәрдің салыстырмалы тығыздығы 1,005-1,012.

1. Мұндай құбылыстар қандай эндокриндік аурулар кезінде анықталады?

2. Бұл жағдайдағы су-тұз алмасуының бұзылу механизмін түсіндіріңіз.