- •1.Зат есімнің лексика-грамматикалық сипаты.
- •2.Морфема, оның түрлері.
- •3. Еріншектің ертеңі бітпес (мақал). (Толық морфологиялық талдау жасаңыз)
- •1.Сын есімнің лексика-грамматикалық сипаты.
- •2.Қосымша, оның түрлері.
- •3. Бүгінді ертең жеңеді (ғ.С.). (Толық морфологиялық талдау жасаңыз)
- •1. Сан есімнің лексика-грамматикалық сипаты.
- •2. Грамматикалық мағына, оның берілу тәсілдері мен жолдары.
- •1.Есімдіктің лексика-грамматикалық сипаты.
- •2. Көптік жалғау және көптік категориясы.
- •1.Үстеудің лексика-грамматикалық сипаты.
- •2. Тәуелдік жалғау және тәуелдік категориясы.
- •1.Шылаудың грамматикалық сипаты.
- •2. Септік жалғау және септік категориясы.
- •1.Еліктеу сөздердің лексика-грамматикалық сипаты.
- •2. Грамматикалық және көлемдік септіктер.
- •1.Одағайдың лексика-грамматикалық сипаты.
- •1.Етістіктің лексика-грамматикалық сипаты.
- •2. Сын есімнің шырай категориясы.
- •3. Көрмес – түйені де көрмес (мақал).
- •1.Негізгі грамматикалық ұғымдар.
- •2. Есімше, оның мағынасы мен түрлері.
- •1.Етіс категориясы, оның түрлері мен мағынасы.
- •2. Салт-сабақтылық категориясы.
- •1.Сөздерді таптастыру принциптері.
- •1.Шылаудың грамматикалық сипаты.
- •1.Сөз таптары мен сөз топтары, олардың арақатынасы
- •2. Етістіктің грамамтикалық категориялары.
- •Одағайдың грамматикалық сипаты.
- •Сын есім категориясы.
- •1.Модаль сөз және модальдылық мағына.
- •1.Етістіктің лексика-грамматикалық категориялары.
- •1.Шақ категориясы.
- •1.Рай категориясы.
- •1.Сан есімнің семантикалық топтары.
- •2.Етістік түбірдің ерекшеліктері.
- •1.Есім сөздер мен етістіктердің жіктелу ерекшеліктері.
- •Етістіктің жіктелу ерекшеліктері.
- •2.Қосымшалардың жіктелуі.
- •1.Модификациялық жұрнақтар.
- •2.Сөз формасы, оның түрлері.
- •1.Лексика-грамматикалық категориялар мен таза грамматикалық категориялар.
- •1.Жалғаулар, олардың түрлері, ерекшеліктері.
- •1.Күрделі етістік және аналитикалық етістіктер.
- •1.Қазақ тіл білімінің Қазан төңкерісіне дейін зерттелуі.
Одағайдың грамматикалық сипаты.
Одағайлардың грамматикалық сипаты: 1. Сӛйлемде эмотивтік, экпрессиялық мағынада жұмсалады; 2. Жеке тұрып сӛйлем мүшесі қызметін атқармайды; 3. Сӛз тіркесінің сыңары бола алмайды; 4. Ерекше номинативті мағына бермейді; 5. Белгілі сұраққа жауап бермейді; 6. Кӛмекші етістіктермен тіркесіп, кейде сӛйлем мүшесі қызметін атқарады; 7. Сӛйлемнен ерекшеленіп, одағайланып тұруына байланысты, одан үнемі үтір арқылы ажыратылады: егер сӛйлемнің басында келсе, одан кейін, ортасында келсе екі жағынан, соңында келсе алдынан үтірмен ажыратады; Ал, семантикалық сипаты туралы былай дейді: 1. Лебізде сӛйлеуші мен тыңдаушының әр түрлі кӛңіл-күйін анықтау үшін жұмсалады; 2. Одағайлардың мағыналық құрылымы мәтіндегі ой мен пікірдің ауанына байланысты ӛзгеріп, кӛп мағыналылыққа ие болады; 3. Одағай мағынасы сӛйлемдегі интонацимен тікелей байланысты анықталады; 4. Кӛптеген одағайлардың ішкі терң мағыналық құрылымы халық тіршілігімен біте қайнасқан тӛрт түлік мал мен үй жануарларына қатысты қалыптасқан; 5. Одағайдың ерекше және арнайы семасы контекст арқылы кӛрініс табады;
Сын есім категориясы.
Грамматикалық,құрамдық сипаты жағынан сын есімдер көбіне негізгі түбір және шырай категориясын жасауға негіз болатын сөздер, қатыстық сын есімдер,туынды түбір және шырай формаларын жалғамайтын сөздер болып табылады.Сын есімнің түрлену жүйесі деп шырай тұлғаларын айтып жүр.Бірақ бұл –дұрыс емес.Түрлену жүйесі жағынан сын есім – түрленбейтін сөз табы. Ал шырай тұлғалары жалпы сын есімнің емес, оның бір ғана тобының – сапалық сын есімнің ғана лексика- грамматикалық категориясы.
1.Модаль сөз және модальдылық мағына.
Модаль сөздер айтушының ойға деген әр түрлі көзқарасын білдіреді. Модаль сөздерді морфология тұрғысынан жеке сөз деп қарауға негіз болатын тірек, біріншіден, семантикалық белгісі – сөздердің грамматикалану сипаты болса,екіншіден, түрлену жүйесінің болмауы,үшіншіден, синтаксистік сипаты,яғни айтушының ойға деген өзіндік көзқарасын білдіре алуы болып табылады.Қазіргі қазақ тілінде мұндай модаль сөздер тобына негізінен мына лексемаларды жатқызуға болады: сияқты,сықылды, сиқатты,әлбетте,сыңайлы,сынды,тәрізді, мүмкін,ықтимал,аңғары, асылында,расныда,рас, меңзес, көрінеді,білем,дейді.Бұлар семантикалық сипаты жағынан болжалдық, міндеттілік, қостау, сенім білдіру, тілек, қалау, күдік, күмән секілді т.б. мәндерді білдіреді.
2.Жіктік жалғау және жақ категориясы.Жіктік жалғаудың қызметі ойды білдіретін негізгі қимыл,іс-әрекетті оны іске асырушымен байланыстырып, сол арқылы мағыналық жағынан қимылдың кім арқылы,қай жақ арқылы жүзеге асуын білдіреді.Сондықтанда жіктік жалғау кейде баяндауыштық, предикаттық жалғау деп те аталады.Жіктік жалғау есім сөз таптарынан гөрі етістікке тән десек те, оның мынадай ерекшеліктерін көрсетпеуге болмайды. Біріншіден, етістік түбір тұлғасында тікелей жіктелмейді, ал есім сөздер түбір тұлғада жіктеледі және 1- 2 жақтарда тек адамға байланысты есімдер ғана жіктеледі.ЕКіншіден, етістіктің жіктелетін тұлғаларының өзі бірдей, біркелкі жүйемен жіктелмейді.