Ӧзӧгимдэ эбээлтэ Тэкши jонго таркагай,

Ӧӧксӧп барар айдылта

Тэлээкэйгэ jаайылгай!

Ӱлгэрликтэ ӱлӱӱмди

Бааландырбай ӱлээрим,

Ӱстӱӱкпэстэҥ сээскэмди

Бэскээлебэй таарыырым!

Аарjанынаҥ энчиимди

Артырарым чындыкка,

Аайлаткышту алкуумды

Айтырттарым баркамга!

***

Кижи--болгоор,

Кудай--билэр.

Jэрлик--сэзер,

Jайаан--эдэр!

Этпэскэ--шылтак кӱзӱӱ,

Эдэрэе--арга баалу.

Jалкууга--бош болбос,

Иштэҥкейгэ--ӧй jэтпэс.

Кожоҥ ишти jылдырар,

Куру куучын токтодор!

Jилбиркэзэ--jэдимгэ,

Тилгирэзэ--этпескэ!

Мактанганы--тээмэйгэ,

Кӧӧрӧгӧни--тутпаска!

Оноҥ дэзэҥ--ороойго,

Эртэнгизи--этпэскэ.

Акыр дэзэҥ--алтаарга,

Кӧӧрӧк дэзэҥ--кыйаарга!

Алдаамышла аайлашпа,

Jӱӱлмэксӱӱгэ jуугышпа;

Аамайсууны кӧӧкӱтпэ,

Jалкаанчыкты jууктатпа!

Jилбиркэги--jэдимниҥ,

Тилгирэги--этпестиҥ!

Мактаанганы--тээмейге,

Кӧӧрӧгӧни--тутпаска!

Этпэскэ--шылтактар,

Эдэрге--аргалар!

3-11

***

Кижи кирэ бодойло,

Кандый коркыш jастыргам.

Бойымгадый ижэнэле,

Бок-jиниинэ уймалдым.

Кара калык тӧӧгӱндэп,

Болчок карды jэҥиптир;

Канайып ла саадынып,

Катан сӧӧги кадыптыр.

Албатыныҥ тоомjызын

Акча-jӧӧжӧ мэнзинтир,

Ак-караны ылгаарын

Ачап jутпа ээлэнтир.

Кижи адын сатканныҥ,

Колын канай тударым;

Каралыкка бакканныҥ,

Кӧзин канай кӧрӧрим!

Кижи кирэ бодогом,

Кандый коркыш jастыргам;

Бойымгадый ижэнгэм,

Бӱдӱрӱлип jыгылдым.

3-12

***

Талдааштарда ӱй кижи

Jэҥип чыгар—бӱдигэр,

Тамакташкан эрлэрди

Jыга чабар, акаалар.

Куру тилдӱ эрлэрди

Кэрэгиле мокоодор,

Кэмзинбэйтэн jӱстэрди

Кызарышка кийдирэр.

Энэ кижи сӱмээзилэ

Эптэп-jӧптӧп иштээнэр.

Эркээзилэ, эпчилилэ

Элди, jонды башкарар,

Аймагыста эпшилэр,

Аайлап- баштап сананар.

Кэмгэ ӱнээр бэрэрин,

Кӱӱнигэрдэҥ сураагар!

3-13

***

Тал-табышту талдааштар

Аймагыста ӧтлӧӧди,

Тилдэниш тэ, јамандаш та

Албатыны куйултты.

Аайлап-оойлоп учында

Jэҥӱӱчилдэр jартталды,

Актыҥ-чэктиҥ аадына

Jӱрӱм jэҥил ӱшкӱӱрди.

Эмди, сӱӱген jэрлэштэр,

Эптэп-jӧптӧп jурттаайлы!

Эрээтибэс кэрэктэр

Эдэринэ jӱткӱӱйли!

3-14

***

4.От - Энэм

Кӧбӧҥ кӱлин тӧжӧнгӧн,

Кӱмӱш ыжын чӧӧйӱлткэн;

Болот очок курчуулу,

Быркандарла колбуулу

Отыс башту От-Энэм!

Мӧҥӱн ыжаар чороойттып,

Алтын баажар кӧӧдӱрер;

Мӱннэҥ, эттэҥ тамзыыктап,

Аш-курзактаҥ амзаагар !

Чӧӧк!

Чээдиргэнттип чаагылып,

Чайдаҥ-чаптаҥ ичигэр;

Ак сӱдистэҥ амзаанып,

Алкыш-быйан бэригэр!

Чӧӧк!

Аарый-чыылай бэргэмдэ

Амыраалта сыйлаайдар;

Аштап-суузап калгамда,

Арга-чыдал бэрээдэр!

Чӧӧк!

Jут-jулакайга ӧткӧмдӧ,

Jӱрэгимди jылыыткан;

Кышкы соокко тоҥгомдо,

Кызыл каным изииткэн

От-Энэм!

Чаагылышкан чоктороор

Чаачылыжып калбазын;

Чооройлогон jаалбыжар

Чыктаҥ-суудаҥ ӧчпӧзин...

Кудайымла колбоогон,

Быркандарды билдирткэн

От-Энэм!

4-1

Коноочыны чӧӧктӧри

Айылчыныҥ кэлери

От-очокто ырыымду,

Коноочыны чӧӧктӧри--

Озоогыда чӱм-баайлу.

Энелерим чӧмчӧйип,

Кӱндӱӱ-кӱрээ этлейтен;

Оноҥ тӧжӧк салгылап,

Амыр уйку кӱӱнзэйтен...

Эмди сэни, коноочы,

Кэм онойдо кӱндӱӱлэйт;

Эскир калган jаҥдаашты

Кажы jэрде ӧткӱрлэйт?

Кижикӱӱнзэк jаҥысты

Jаҥыртсабыс кайдарыс,

Кылык-jаҥыс jакшызын

Jаҥдазаабыс—ӧзӧӧрис!

4-2

Ада-Тӧрӧл Алтайым

Эр jажына мэн Слэргэ

Тӧлӱӱлӱмди билэрим;

Эзэн jӱрзэм кэрэклэ,

Тынымла да тӧлӧӧрим.

Ак-jарыкка кэлэлэ

Аҥылуумды билбэдим,

Ак-караны ылгайла,

Артыктузын тападым.

Канайтсам да ак jанын

Алаҥзыбай талдаагам,

Кинчэктӱӱниҥ эдимин

Алтаарына jӱткӱӱгэм.

Ак чазынга салганым

Ал-санаарга jарагай,

Ак санаанып айтканым

Алкыш болуп угулгай.

Jӱрӱмдиктӱ шӱӱгэним

Jӱрэгээрди сӱӱндиргэй,

Jакшылыкту ӱлгэрим

Jастыргамды актаагай!

4-3

***

Алкыш айдып кэлгэнгэ

Быйан бэрэр тууларлу,

Артаап-оорып jӱргэнгэ

Болыш эдэр сууларлу.

Энэ болгон Алтайыс

Jажын чакка мӧҥкӱлик,

Эркэмэлдӱ Тӧрӧлис

Jэр ӱстӱндэ ӱргӱӱлjик.

Эдэгээрдэ туш элдэр

Эпту-jӧптӱ jуртталайт,

Амыр алып кэлгэндэр

Амадааганын алгылайт.

Сунуп jӱргэн тууларым

Сэдеҥ-jараш турлагай,

Суузып ичкэн сууларым

Суузын болгой артаабай !

Кӧк-айасты ӧткӱре

Кӧкӧ-Мӧҥкӱ чаалыгай,

Ак-Айастыҥ алдында

Алтын-Кӧлис чайпаалгай !

Энэ болгон Алтайыс

Jажын чакка jарангай,

Эркэмээлдӱ Тӧрӧлис

Jер-Алтайда мактаалгай !

4-4

Алтай

(Алты-Аай)

Jэр-Энэниҥ чын аадын

Jэр-Алтай дэп бодойдым,

Алтай дэгэн сӧсти мэн

Алты-Аай дэп санайдым.

Аай дэп сӧсти--кудайлык,

Аар-баайлу дэп шӱӱйдим.

Оой дэгэнин ондый ок,

Оойыр-Отко тӱҥдээйдим.

Анайдарда «Айайым»

Тэп лэ тээгин туулбайттыр,

Арт тӱбиндэ «Ойойым»

Тээгин кожоҥ болбойттыр.

Тэлэкэйдэ алты аай,

Кӧкӧ-Мӧҥкӱ--киндиги,

Та кайда да алты оой, Кажы Алтай кээжиги ?

4-5

Кин-Алтайыс

Мӧҥӱн кэптӱ мӧҥкӱлэр

Мызылдажып тургулайт,

Арчын сынду тайгалар

Араайынаҥ шуулажат.

Айлу-Кӱндӱ Кин-Алтай

Ӱргӱӱлjигэ ӧҥжӱӱксин,

Ада болгон Кан-Алтай

Ӱйээлэргэ мактаатсын!

Энэ болгон Алтайыс

Jажын чакка мӧҥкӱӱлик,

Эркэмэлдӱ Тӧрӧлис

Jэр ӱстӱндэ ӱргӱӱлjик!

4-6

***

Алтайыстыҥ jӧӧжӧзи--

Аар-бӱткэн дэп энчибис,

Алтай-Кудай баркызы--

Ак-маалыбыс, аҥ-кужыс.

Алкыш айдып кэлгэнгэ,

Быйан бэрэр тууларлу;

Арттап-оорып jӱргэнгэ,

Болыш эдэр сууларлу.

Эдегээрдэ туш элдэр

Эпту-jӧптӱ jурттагай,

Болуш сурап кэлгэндэр

Быйан алып jанлагай.

4-7

Кулjаа

(Лотос)

Кулjаа дэгэн сӧсти мэн

Кӧл-чэчэк дэп бодойдым,

Кайран Алтай кэбдээлин

Бу чэчэктэҥ кӧрӧдим.

Кӧкӧ-Мӧҥкӱ jаражын

Кийиминдэ сырмалган,

Алтын-Кӧлдиҥ ӧҥдӧрин

Кӧстӧриндэ чаагалган.

Аайлан кӧрзӧҥ--Ай-Адай,

Кармай алзаҥ—Кӱн-Энэй;

Ар-бӱткэндэ мӧҥкӱӱлик,

Кудай бэргэн энчилик!

Кээндиктиҥ jэриндэ

Тӧрдӧ турган jӧӧжӧбис,

Кээбизинниҥ ийниндэ

Таҥма болгон чэчэгис!

4-8

************