Дәріс 8. Ақпараттардың басқа түрлерін бейнелеуге арналған компоненттер Деректердің структуралық типі. Жазбалар. Файлдар. Жазбалар.

Жазбалар басқа типті деректер элементтерінің жалған санын біріктіреді. Жазбаның жеке элементтерінің аттары бар және өрістер деп аталады. Өрістердің аттары жазбаның шегінен шықпауға тиіс. Жазбаның жалған және нұсқалық түрлері болады. Жалған жазба өрістің соңғы сандарынан тұрады және келесі форматта хабарланады:

Record

<өріс1 аты>:<өрістің типі>;

…

<өріс1 аты>:<өрістің типі>;

End;

Нұсқалық жазба жалған жазбаға ұқсайды, өрістің соңғы сандарынан құралады, алайда өрістермен қамтылған жадының облыстарын әртүрлі пайдалана алады. Жазбаның барлық нұсқалары жадының бір жерінде орналасып оларға әртүрлі аттармен қатынауға мүмкіндік береді. «Нұсқалық жазба» термині «нұсқалық тип» терминімен ортақ ештеңесі жоқ. Нұсқалық жазбаның хабарлану форматы келесідей:

Record

Case<белгі>:<белгінің типі> of

<нұсқа1>:<нұсқа1 сипаты>

…

<нұсқа N >:<нұсқа N сипаты>

End;

Нақты бір өріске қатынау үшін нүктемен бөлінген жазбаның атын және өрістің атын көрсету қажет. Осылайша өрістің аты құрамдас болып табылады. Өріске бірдей типті айнымалыға қолданылатын барлық операцияларды қолдануға болады.

Мысалы. Жазбаны қолдану.

Var Man:record;

Name:String;

Note:String;

end;

...

Man.Name:='Иванов М.П.';

Man.Salary:=500;

Man айнымалысы – жалған жазба, оның атының (Name), жалақысының (Salary) және ескертуінің (Note) жазбалары болады, олардың әрқайсысының типтері бар.

Программалаушы сипатталған типтердің барлық жазбаларын қолдана алады, мысалы:

Type Point =Record

X:Longint;

Y:Longint;

End;

Trect = record

Case integer og

0:( Left, Top, Right, Bottom:Integer);

1:( TopLeft, BottomRight:Tpoint);

End;

Мұндағы Tpoint типі жалған жазба болып саналады, Trect типі – нұсқалық жазба.

0 нұсқасында жазба Integer типті жеке-жеке төрт өрістен құралады, ал 1 нұсқасында – Tpoint типті екі өрістен.

Файлдар

Файл дегеніміз дискте немесе сыртқы құрылғыда орналасқан бір типті элементтердің атаулары бар тізбегі. Енді файлды диские деп қарастыратын боламыз. Файл бір өлшемді динамикалық массивке ұқсайды, бірақ оперативті жады да емес, сыртқы жадыға орналасады және алдын-ала өлшемін көрсетуді талап етпейді.

Дискте орналасқан нақты бір файлмен операцияның орындалуы үшін программада файлдық айнымалы (логикалық файл) қолданылады. Файлдық айнымалыны сипаттағаннан кейін ол кейбір файлмен баланыстырылады, нәтижесінде оған жасалған операциялардың барлығы байланысқан файлды сәйкесінше өзгертеді. Барлық операциялар орындалып біткеннен кейін файлдық айнымалы мен файл арасындағы байланыс үзіледі. Енді файлдық айнымалыны осы типті басқа бір файлмен байланыстыруға болады.

Элементтердің типтеріне байланысты мәтіндік, типтелген және типтелмеген файлдар түріне жіктейді. Мәтіндік файл символдардан құралған айнымалылар жолын береді, типтелген файлды көрсетілген типтегі (файлдықтан басқа) элементтер құрайды және типтелмеген файлда титері көрсетілмеген элементтер болады. Файлмен жұмыс жасауға арналған файлдық айнымалыны сипаты файлдың элементтерінің типіне сәйкес келуі керек.