4. Шетел тілін оқытуда газет материалдарын пайдалана отырып, оқушылардың оқуға деген қызығушылығын арттыру

Оқушылардың ағылшын тілінде сөйлеу дағдысын дамытып, осы тілде қарым-қатынас жасауында оқудың (Reading) алар орны ерекше. Өйткені оқу бүгінгі күндегі ақпараттың негізгі әрі жетекші көзі болып табылатын кітап пен басқа да баспа өнімдеріне жол ашады.

Шетелдік прессаны пайдаланып оқыту әдісі бойынша дүниежүзілік әдістемелік зерттеулерден де байқайтынымыз тілдіүйрену үшін көп оқудың маңызы зор. Шетелдік пресса арқылы деген сөз, оқушылармен шетел тілі сабағында берілген тақырыпқа сай пресса өткізу, яғни оқушылар мен мұғалім арасындағы пікірталас.

Жалпы шетелдік прессаны пайдаланып оқыту әдісі оқудың төрт басты ережесін ұмытпай керек. Олар:

1. Тез қарап шығып (skimming) мәтіннің басты идеясын анықтау.

2. Оқып шығып (scanning) керекті жылдарды , сандарды, мкен-жайларды, басты кейіпкерлерді т.б. табу.

3. Толық қамтып оқу (through comprehension) – әр сөзіне көңіл бөлу.

4. Сыни оқу (critical reading) - оқушылардың мәтінге көзқарасы, ой-пікірі т.б.

Шетелдік басылымдарды пайдалану барысында «Тоғыз ауыз сөздің тобықтай түйіні бар» демекші, оқушылардың кітапты қаншалықты түсінгендіктерін және қандай көзқарастары барлығын байқау мақсатында соңғы сабақтарда төмендегідей тест сұрақтарын ұсынуға болады:

• Give a few words about the author.

• What is the background of the story?

• Name the main characters of the story. Who is the most interesting? Why?

• Give a short narrative of the story

• What episode of the story did you like? Why?

• Did you like the article? Why? Why not?

Оқушыларды оқуға баулуда мұғалім тарапынан көп ізденіс пен шыдамдылық керек. Оқушылар басқа газет мақалаларын ағылшын тілінде үйде оқып, сыныпта басқаларына әңгімелеп беріп, пікірталасқа айналдыратын жағдайға да жетті. Әрине, қытай халқының мақалында: «Естідім-ұмыттым, оқыдым-есімде, орындадым-білемін» деп айтылғандай тіл дамытудың төрт түрін де тыңдау, оқу, сөйлеу, жазуды бірге дамытқанда ғана белгілі бір жетістіктерге жетуге болады.

Сонымен, коммуникативтік оқыту технологиясының мүмкіндіктерін қарастыру негізінде мынадай қорытындылар жасауға болады:

Жұппен жұмыс түрімен қоса пікір алысуға, қарым-қатынас жасауға үйретуде топ ішіндегі жұмыстарды ұйымдастыра білу керек. Өйткені ол:

1. Оқушылардың екеу ара сөйлеу қабілетін арттырады.

2. Оқушылардың өзара қарым-қатынасын күшейтіп, бір-бірін түсінушілікке үйретіп, ұжым құруға септігін тигізеді.

3. Өзгенің ғана емес, өз ісін де объективті тұрғыдан бағалауға үйретеді.

4. Бір-бірімен білгенін бөлісіп, сөйлесімдік мүмкіндіктерін арттырады.

5. Оқушылардың оқуға деген талпынысын арттырады.

6. Оқушылардың ұжымдағы беделін, іскерлік қабілетін арттырып, «Осының бәрі мен үшін керек», «Мен не істей аламын:» деген сияқты қағидаларды басшылыққа ала отырып бағыт беруде жеке тұлғаның сөйлеу дағдысын қалыптастырады.

Сабақты түрлендіреді.

Сондықтан шет тілдерін оқытуда шетелдік басылымдарды пайдаланып оқыту әдістемесін қолдану – оқушылардың сөздерді грамматикалық тұрғыдан бір-бірімен дұрыс байланыстырып еркін сөйлей білуі не ммкіндік тудыратын болғандықтан,, бұл әдістемені сабақ барысында жиі қолданып отыру әрбір мұғалім үшін тиімді деп санаймыз [5;108 б.]

ГАЗЕТ МАТЕРИАЛДАРЫН АҒЫЛШЫН ТІЛІ САБАҒЫНДА ПАЙДАЛАНУ

Оқушылардың қабілеттерін дамытуға арналған тапсырмалар

Әдістемелік тұрғыдан берілетін материал ауызша сөйлеу қабілетттерін дамытуға көмектесетін тапсырмалар қатарын қарасытады. Ф.Кайнцтің пікірінше, егер сөйлеуші сөйлеген кезде өзінің инициативасын қолданып, өз бетінше тілдік материалды таңдаса, онда бұл ең мүлтіксіз сөйлеу. Оны «инициативтік» немесе «спонтандық» деп атайды. Мысалы: қысқаша мазмұндау, мақаланың негізгі идеясын және мақалада берілген әр түрлі пікірлерді беру. Тапсырмалардың бірі ретінде рөлдік ойынды (пресс-конференция) ұсынуға болады. Мұнда оқушылар екі топқа бөлініп, бірінші топ екінші ресми топқа сұрақтар дайындайды. Екінші топ мақалада берілген мәселелер бойынша қысқаша баяндама дайындайды. Дайындық уақыты 7-15 мин. содан кейін пресс-конференция барысында екінші топтағылар негізгі мәселелер жөнінде пікірін білдіреді,ал бірінші топ сұрақтар қояды. Мұнда тіл оқу объектісі емес, қарым-қатынас құралына айналады.Алынған біліммді белсенді түрде қолдануға мүмкіндік берген қарым-қатынас процесі бірінші орынға шығады. Келесі тапсырма ретінде оқушыларға берілген материалдағы мәселелер жөнінде өз пікірлерін білдіруді ұсынуға болады. Талдау шеңберңн кеңейту үшін шетелдік басылымда берілген фактілерді, пікірлерді, жағдайларды ана тіліндегі басылым материалдарымен салысстыруға мүмкіндік беруге болады. Ол үшін өздік жұмыстарына сол тақырыпқа сәйкес ана тіліндегі басылымдардан материалдар табуға жәнесол бойынша қысқаша хабарлама дайындауға тапсырма беріледі. [6;242 б7]

Газет мақаласына мынадай тапсырмалардың түрлерін ұсынуға болады:

• Мақала берілген мәселе бойынша талқылауға сұрақтарр дайындау;

• Газет мақалаларымен танысу және олардың түсініктерін тексеру (true or false);

• Газет мақалаларын информациялау және мақала бойынша сұрақтарға жауап беру;

• Мақаладан үзінді алып, қазақшаға аудару;

• Мәтіннен сөз тіркестердің баамасын іздеу;

• Мақала бойынша әңгіме құру, интервью алу және рөлдік ойындар;

• Қысқаша аннотация құру;

• Шығарма жазу.

2.2 ағылшын тілі сабағында пайдаланатын жаттығулар

А. Match the headlines (1-8) to their everyday English equivalents (a-h).

1. Paris probe proves palace innocent

2. love’s Labour’s Lost

3. Choose That Girl! Madge jets ti Africa to adopt girl

4. US cool on climate change

5. Weeping mum damns teenage killer thug

6. Family’s pet dog butchered

7. comedian rapped over slang word by TV watchdog

8. Government to axe 3.500 post offices

a. the government is going to close 3.500 post offices.

b. the US government is not keen on a new environmental policy.

c. A family dog has been brutally killed.

d. An investigation into Princess Diana’s death shows the British royal family was not involved.

e. Labour’s Prime Minister and Chancellor of the Exchequer do not agree on government policies.

f. A popular comedian, who pretends to be a rapper, is in trouble wityh the Independent Television Commission for using offensive words on TV.

g. the singer Madonna has flown to Africa to adopt a chld.

h. a mother refuses to forgive the people who killed her daughter. [7; 6 б.]

B. Look at the headlines in the Exercise A. Decide which of the following questions can easily be answered by reading them.

• What happened?

• Where did it happen?

• When did it happen?

• Who did what?

• Why did it happen? [7;7 б.]

С. the tabloid press sometimes uses words that are not common in everyday English. This is known as tabloidese. Match each of the underlined tabloidese words in the sentences (1-5) to their meanings (a-e). [7;8 б.]

1 guilty pupil vows to return stolen exam papers 1 a mistake

2 Husband and wife row keeps neighbors’ awake. 2 anger

3 Government blunder: 1 million taxpayers’ personal details lost. 3 to promise

4 Voters’ fury at election results. 4 to question

5 Police quiz man over Greenwood Bank robbery. 5 an argument

D. Read the interview. Decide what the questions are.

An interview with Annie Lennox

I interviewed Annie at her home in North London. She was wearing casual clothes and was very friendly, which helped me to relax, as I had been feeling a bit nervous.

Q1 ____________________________________________________

A: Because I wanted to spend more time with my children. When I was in the studios I was always missing them, and I decided that they were more important than my music. Also I didn’t enjoy all the press attention. So I became a mother and a housewife – a different word.

Q2 __________________________________________

A: Yes, I love it. I made lots of friends with other mothers and neighbors, and could live a completely normal life.

Q3 ___________________________________________________

A: He supported my decision and in fact our roles reversed, as before when I was with the Eurythmics he was at home a lot, but while I was at home he started his own production company for documentary films.

Q4 _____________________________________________________

A: Who knows? Maybe one day I will. When I am ready. [8; 142 б.]

2.3 Сабақ жоспары

Сабақтың тақырыбы «Environmental problems»

Мақсаттары:

1. “Environmental problems” мақаласын оқу, оның басты идеясын анықтау.

2. Оқушыларды жаңа сөздермен таныстыру. Мақала бойынша сұрақтар қою, оларға жауап беру. Берілген Тапсырмаларды орындау.

Сабақтың көрнекілігі: суреттер

Сабақтың өту барысы:

1. Ұйымдастыру

1. Амандасу

2. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру:

Good morning, girls and boys. I am glad to see you. Sit down,please. Prepare all your necessary things for the lesson; put your books, exercise books and pens on you desks. I hope, now you are ready for your English lesson.

3. Кезекшімен әңгімелесу:

Who is on duty today? Who is absent? Tell me, please. What date is it today?

4. Сабақтың не жайында болатынымен таныстыру:

Today we shall speak about environmental problems. But at first, I want to take your compositions. It was your home task.

2. Жаңа материалмен жұмыс жасау.

1. Жаңа сөздермен таныстыру, олардың аудармасын беру:

Blunder, hydraulic, anxiety

3. Тілдік аспектілерге үйрету

1. Оқуға үйрету

Мақсат: Мақаланы оқып, оның мағынасын түсінуге үйрету. Оның басты идеясын, мазмұнын, фактілерін анықтау:

Today we shall read the text about Environmental problems.

Environmental problems

Environmental problems have become exceptionally acute in the country. For a long time too little attention was paid to the environment. In effort to meet production goals the ministries stinted on measures to protect the environment from industrial pollution. As a result, about half of the water sources in the country are polluted with populations of some fifty million, the concentration of harmful substances in the air is over ten times the admissible level. For dozens of years the national economy focused on large projects, including giant projects in what was called the transformation of nature. Blunders were committed that caused environmental disasters. Of the acute problems causing public concern the environment safety of nuclear and hydraulic power engineering is beginning to assume paramount importance. Public anxiety has grownparticularly after the Chernobyl disaster. Another reason is the adverse effect of flatland hydropower stations on the environment. The list of serious environmental problems could be continued. In recent years people have become more sensitive towards the environment. Still more public organizations and unofficial environmentalist movements have been established with every passing year.

In 1987 a “Green Peace” public commission has been set up. Its main goal is to combine the people’s efforts for peace with the huge and ever mounting movement for nature conservation. Another area of its work is to set up and strengthen co-operation among environmentalists from many similar organizations abroad. “Travels for Peace and Nature” is the name of another public movement that appeared in Russia some years ago. It concentrates its efforts on theory and practical work. The movement launches all kinds of environmental actions and practical work. The movement launches all kinds of environmental actions and informs the public of the ways, means and results of this work. Russia is co-operating in the field of environmental protection with the United States, Canada, Norway, Finland and other countries. Russia and the United States are carrying out joint projects to study and protect the environmental system s of the Arctic and Subarctic regions, and also to study some of the natural processes in the permafrost zone. [9]

Мақсат: мақаланы мазмұндауға үйрету: Now, you’ll try to retell the text using all the new words and word combinations.

2. Сөйлеуге үйрету

Мақсат: оқылған мәтін бойынша диалог құруға үйрету, қойылған сұрақтарға жауап беруге үйрету:

Please, make up a short dialog using speech patterns and questions given after the text.

Мақсат: берілген суреттер бойынша монолог құрға үйрету:

Look at the pictures, please. Write down what you see.