6. Қалыптасқан режим кезінде ұңғыны зерттеу технологиясы

Қалыптаспаған режим кезінде ұңғыны зерттеу технологиясы

Құрғақ бірағысты жану

Құрғақ бірағысты жану кезінде оның фронты шикі мұнайдың жанбаған фракцияларын ығыстырады, сонымен қатар оның кокс деп дұрыс аталмаған көміртекті қалдыққа айналған фракциялары айдалатын ауа оттегісінде жанады. Жану фронтының ар жағында қалатын облыс органикалық қосылыстарға ие емес.

Қалыптасқан режим жағдайын қарастыру үшін төрт негізгі зонаны бөлген қолайлы, олардың нөмірленуі фронттың таралу бағытымен жүреді.

1 зона. Қабаттың бұл облысында жану болған және ол мұнайдан босаған. Айдалатын ауа коллектормен байланыс кезінде қызады, ол жану кезінде бөлінетін энергияның бір бөлігін пайдалануға мүмкіндік береді. Демек, зона бір жылу алмастырғыш болып табылады, ондағы температура айдау ұңғымасына қарай бағытта төмендейді.

2 зона. Жану зонасы. Оттегі коллектор бетінде тұнып қалған көмірсутектер мен коксты жағу кезінде пайдаланылады. Бұл зонада температура негізінде зонаның бірлік көлеміндегі қатты және газ тәрізді қоспаларының қасиеттері және мөлшерімен анықталады.

3 зона. Кокстау зонасы. Жылжымаған және газ тәрізді күйге ауыспаған ауыр фракциялар пиролизге ұшырайды. Егер жану зонасына келген оттегінің барлық бөлігі тотығу кезінде қолданылмаса, қышқылдық пиролиз жүреді.

4 зона. Температура жеткілікті мөлшерде төмендеген кезде химиялық қоспалар айдалады. Осы зона арқылы газ тәрізді және сұйық өнім фильтрленеді. Мұнда келесі құбылыстар байқалады:

Реакциялар зонасымен түйісетін облыста кезекті булану және кенорында басында болған мұнай мен судың жеңіл фракцияларының конденсациясы қайтадан жүреді; сондай-ақ, химиялық реакциялардың өнімі болып табылатын судың конденсациясы жүреді.

Температуралық деңгей судың конденсациясы температурасынан төмен болатын облыста суға қанықтылық мәні берілген кенорынның (сулы зал) бастапқы суға қанықтылығы мәнінен артық болатын зона пайда болады; бұл қабат өз алдына мұнайды итереді (мұнайға қанықтылықтың бастапқы деңгейімен салыстырғанда салыстырмалы жоғары зона). Бұл мұнай өте тұтқыр және оның қозғалысы қабаттың тығындалуына алып келуі мүмкін. Мұнай ағыны сыртында қабат сипаттамалары бастапқы шамаларға баяу жақындайды.

Су айдаумен үйлескен қабатішілік бірағысты жану

Құрғақ бірағысты жану кезінде коллекторда жинақталған жылулық энергияның айтарлықтай бөлігі жылуөткізгіштік салдарынан қоршаған жыныстарға жоғалады. Құрғақ жануды жүргізгеннен кейін қабатқа ауа мен су айдауды қатар қолдануға болады, ол айдау ұңғымасы шегінде шоғырланған жылулық энергияны жинау үшін су мен сулы будың энтальпия айырмасын қолдануға және оны жану фронты алдындағы облысқа ауыстыруға мүмкіндік береді.

Егер айдалатын су мөлшерінің айдалатын ауа мөлшеріне қатынасы аса үлкен болмаса, жану жүреді. Бұл жағдайда бес зонаны бөлуге болады:

1 зона. Бұл зона арқылы жану фронты өтіп кеткен; онда көмірсутектер болмайды. Бірақ бұл зонада температура сұйық – бу тепе – теңдігі болатын температурадан төмен болатындықтан, мұнда екіфазалық ағыс болады. Қабатқа келген судың маңызды бөлігі булану фронтына жетпейді.

2 зона. Бұл зонада су газ тәрізді күйде болады және коллекторлар айдалатын су мен сулы будың қоспасымен қаныққан. Қабатқа келіп түскен судың булану фронты температуралар градиенті үлкен мәнге ие болатын 1 және 2 зоналар шекарасында орналасады.

3 зона. Жану зонасы. Оттек көмірсутектер мен кокс зонасынан берілген зонаның 4 зонамен шекарасындағы коллектор қабырғаларында тұнған ығыстырылмағандарды жағу кезінде жұмсалады.

4 зона. Бу түзілу – конденсация зонасы. Бұл зона температурасы судың бу түзу температурасынан аз ғана ерекшеленеді. Мұнда қабатқа айдалатын және химиялық реакциялардың өнімі болып табылатын судың буларының баяу конденсациясы жүреді. Басқа жағынан мұнайдың жеңіл және орташа фракциялары буланады және 5 зонамен шекаралас ауданға өтеді. Жоғары температурада химиялық реакциялар жүруі мүмкін.

5 зона. Бу түзілу – конденсация зонасымен шекарада арғы жағында мұнай қабаты орналасатын су қабатының болуы салдарынан температура күрт төмендейді. Бұл облыс ар жағында қабат сипаттамалары бастапқыға жақындайды.

Айдалатын су мөлшерінің айдалатын ауа мөлшеріне қатынасы артқан кезде жағу кезінде бөлінетін және жану фронтының ішкі учаскелерінде коллектор жинайтын жылулық энергия қабатқа келген судың барлық массасын булау үшін жеткіліксіз болады. Жоғары температуралы зоналар (2 және 3 зоналар) ені кішірейе, кішірейе келіп, соңында жоқ болады. Алайда белгілі бір жағдайларда жоғары температуралы зона берілген қысым кезіндегі судың булану температурасына жақын әртекті температуралық қабатпен жылжуы мүмкін. Мұндай процесс өте ылғал жану деген атауға ие.