9. «Газды және газконденсатты кен орнын игеру» деп нені түсінесіз?

Газды, газоконденсатты, мұнай-гады дәне мұнай-газоконденсатты кенорындардың пайдалану және өңдеу негізгі проблемалары.

Мұнай кенорынның өңдеу қиындықтары анықтау дәреже факторлары және шарттары, ықпал жасау астында бақыланатын параметрлердің кешені қалыптасады, шартты түрде екі топқа бөлуге болады:

• геологиялық және гидрогеологиялық

• техникалық

Бірінші топқа қабаттың мөлшерін және оның бастапқы параметрлерін (өнімділік қабатының мекен тереңдігі, қабаттың қысымы және температурасы, газ және газоконденсат қоры), өнімділік горизонтының геологиялық тұрғызуы (көпқабаттылық, бір текті емес, коллекторлық құрамы, жарылатын бұзулар және т.б.), залеж үлгісі (қабатты, массивті, сужүзгіш), Қабаттық флюидтердің физико-химиялық құрамы және т.б. Бұл топ өзіне залеж контакті мінез-құлығы қоршаған су айдайтын бассейнді қосады. Ос бассейннің ерекшелігі - бойлық, өткізгіштік және гидростатикалық напоры.

Екінші топқа кіреді: қабатты өңдеу әдістері (қысымды ұстаумен, залеждің газ бөлігін консервациялау немесе мұнайды әдіптеу және т.б.); Өңдеу сатысы (бастапқы, негізгі және т.б.); көмірсутектердің залежден сұрыптау екпіні және бөлек ұңғымалардың дебиттері, олардың жұмыс қысымы және қазіргі күй-жайы; өнімділік горизонттың ашу жүйесі және ұңғымаларды құрылымда жайғастыру; аралық қабаттың немесе ішкі қабаттың газ ағымдары бар болуы және т.б.

Бақылау жүйесі өңдеуде неғұрлым қиындай береді, егер соғұрлым көп факторларды ескерсек және осы кенорынның өзгеше шарттары, соғұрлым оның өңдеудегі көп ерекшеліктері және қиындықтары. Еркеше назар газды кенорындардың өңдеудің барлық сатысында табанды және нұсқадағы суларды енгізуге оқиға түрінде қабатта су напорлы жұмыс режиміне көңіл бөлуіміз керек. Әдетте басты бақылауда белгілер тек газ напорлы режимінде байқауға болады. Қысымды төмендету өлшемімен барлық өте активті енгізу сулары белгіленеді. Өңдеудің аяқтау сатысында, кеңдер зонасы суландырудың қысып ұсталған және айналып өтілген газбен, суды енгізу екпіні фильтрациялық кедергінің өсу себебінен қайта баяуланады. Егер пайдалану жүрісінде газоконденсатты залеж табу ұңғымаларының түбіне табанды немесе законтурды сулар келсе, онда ұңғымалардың жұмыс істеу қабілетіне проблемалар туындайды, өнімдердің құрамында сұйықтың маңызды сандар (көмірсулардың конденсаты және су).

Газоконденсатты кенорындардың өңдеуі өзіне тән ерекшелігі бар. Барлықтардан басқа өңдеу ерекшеліктері, тәндердің таза газды кенорындарына, осы оқиға көріну, көмірсулардың конденсаты теруімен күрледі проблемалар туындайды. Бір жағынан бұл сұрақтар, қайсылар шешім өзінікін барынша көп мүмкін жету жанында қабаттың конденсатты қайта беруі. Басқа жағынан, бұл ұстап тұру сұрақтары немесе ұңғым алардың өнімділігін бұрғы қалпына келтіру, ең үлкен тойдыру кеңістік кеуектілігі сондықтан түсетін конденсантпен скважиналардың түбтік аймақтарында болады, ертіп әкелу фазалық газөткізгіш маңызды төмендеуіне біршама болады.

Еркеше күрделісі қабаттың газоконденсатын өңдеу, қабаттардың төмен өткізгіштігімен ерекшеленеді. Кеуектілікте кертартпалық конденсант құлауы кеңістікте ескертеді, сондайларды оқиғаларда қабылдауға болатын сұрыптауларға арналған қысым сүйемелдеу қажеттілігі конденсант тек қана емес сонымен қатар газды ұстап тұру. Көмірсутектерді қайта беру қамтамассыз ету проблемасы едәуір үлкен, ерекше конденсатты қайта беру, мамандардың санауы бойынша кенорынның күрделілерінің бірі газоконденсат үлгісі болып табылады. Бұл әдістер өзіне үлкен толық және пайдалану қаражаттарын қажет етеді.

Өткен жиырма жыл ішінде мұнайды және газды табу және пайдалану әлемде 4 есе ұлғайды. Осыған қарамастан зерттелген газ қорын, біз оны шектеулі екенін ескеруіміз керек. Бүгінгі күні экология проблемалары алғы шекте мұнай және газ кенорындарын өңдеу кезінде орын алды, себебі өмір сүру қоршаған ортаға табу жұмыстары табиғаттағ ы көмірсуларға негативтік әсерін туғызады. Жай жер қойнауларымен бұл қатынаста ерекше күрделі. Техногенді жер сілкініс проблемасы да бар немесе жер қабатының өтыруы келесі негативтік апаттармен. Артезианды бассейндерді жұғу техногенді қабат аралық газ және мұнай ағымдары, соның ішінде құрамында күкірттісутек и т.б. компоненттер жұғуға әкеліп соғады. Рационалсыз өңдеу жүйесі қабаттағы мұнай, газ және конденсаттың ақылды емес жоғалтуларға соғады.