45Билет

1.Қандай ұңғының түп жабдыктары конструкциясын білесіз? Ұңғының жетілмеген түрлері қандай?

Мұнай ұңғыларының ќұрылысында маңызды этап болып соңғы этап табылады, ол келесі жұмыстарды ќамтиды:өнімді ќабатты ашу, шегендеу ќұбырларын түсіру және цементтеу, түп жабдыќтары жєне мұнай ағынын шаќыру. Соңғы этапты дұрыс жүргізуден ұңғыны меңгеру уаќыты жєне ары ќарай дұрыс пайдалану тєуелді болып табылады.

Қабатты ашудың техника-технологиясы оның геомеханикалық мінездемесімен тыѓыз байланысты болу керек.

Ќабатты ашу әдісі оның ќабат ќысымының көлемімен, ќабаттың мұнаймен ќаншалыќты ќаыќќандыѓымен, дренаждау дєрежесімен жєне басќа да факторлармен байланысты, біраќ олардыњ барлыѓы келесі талаптарды ќанаѓаттандыру керек:

• қабатты ашќанда үлкен қысымды ќабат фонтанды болады;

• қабатты ашќанда түп ќабат зонасындаѓы жыныстардыњ фильтрациялыќ ќасиеті табиѓи күйінде ќалдыру; егер жыныс өткізгіштігі нашар болса, онда түптік зона жыныстарыныњ фильтрациялыќ өткізгіштіктерін жаќсартуѓа ыќпал жасау;

• ашылуѓа ќабаттыњ үстінде көлемді жабушының болуы, ол ұзаќ уаќыт сусыз пайдалану мен мұнай аѓымыныњ түп зонаѓа максималды келуіне кепілдік береді.

• мұнайлы ќабат пен ұңѓы түбінің жаќсы гидродинамикалыќ мұнайлы байланысыныњ тиімділігі;

• мұнайлы ќабатты тањдап алып ашу мүмкіндігі және сулы, газды ќабатшаларды изоляциалау мүмкіндігі;

• аралас қабатшаларға немесе тањдалѓан бµліктерге тањдап єсер ету мүмкіншілігі;

• мұнайлы ќабат қалыңдығына түгелдей дренаждау мұмкіндігі;

өнімді кабатты ұстау єдісі оны мењгеру тиімділігіне үлкен әсерін тигізеді, ол оныњ бастапќы дебитіне, сонымен бірге мұнай бергіштікке де єсерін тигізеді. Олар ќабат жаѓдайымен жєне ерекшеліктерімен, ұңғы конструкциясымен байланысты.

өнімді кабатты ұстау әдісі оны меңгеру тиімділігіне үлкен әсерін тигізеді, ол оныњ бастапќы дебитіне, сонымен бірге мұнай бергіштікке де єсерін тигізеді. Олар ќабат жаѓдайымен жєне ерекшеліктерімен, ұңғы конструкциясымен байланысты.

ұңғы түбіне конструкциясыныњ бірнеше түрі бар: ашыќ түп үшін шегендеу ќұбыр башмагы өнімді ќабаттыњ кровлясында сементтеледі. Содан соњ қабатты диаметрі кішірек долатамен бырғылайды жєне өнімді ќабат ±њѓымасыныњ стволын ашыќ күйде қалдырады.

Бұндай конструкция µнімді ќабатта тыѓыз, ќатты жұмыстар (известняк, песчанник) ќұмтастар болѓанда ќолданылады; біртекті жыныспен салыстырѓанда ќабатшаларѓа бµлінбейтін саздар үшін, олар сумен байланысќанда ісініп, бұзылады; сонымен бірге сусыз, газсыз ќабатшалар;

Ашыќ түп гидродинамикалыќ тиімді деп есептеледі, ал ашыќ түпті ұңғы эталон болып табылады, себебі оныњ гидродинамикалыќ аныќталѓан коэффиценті бірге тењ. Ашыќ түптің кемшілігі оныњ ќабаттаѓы керекті ќабатшаларды ашалмауы. Фильтірлі түпті екі конструкциясы бар.

2 Жартылай батпалы бұрғылау қондырғылары (жббқ), пайдалану ерекшеліктерін анықтаңдар (құрылымы).

ЖББҚ-ды геологиялық барлау жұмыстарын 200 - 300м дейінгі тереңдікте жүргізу үшін қолданады(сур.9).

ЖББҚ еркшелігі- жеңіл орынауыстыру, жаңа бұрғылау нүктесіне жеңіл орнатуы және одан алуы, (жел әсеріне жоғары тұрақтылығы), теңіз тереңдігі өсуінде құндылығының аз өсуі.

ЖББҚ-ны тасымалдаудың 3 тәсілі бар: буксир арқылы, өздігінен жүргіш, комбинацияланған. Бұрғылау процессінде сважина үстінде ұстау тәсілі бойынша 3 түрге бөлінеді: якорьлі ұстау (бекіту) жүйесі бойынша, динамикалық позициялау бойынша, тартқыш тіректер арқылы бөлінеді. Су тереңдігі 200-300м – якорлі бекіту, одан жоғары тереңдікте - динамикалық позициялау жүйесімен әртүрлі жағдайларға байланысты- аралас бекіту жүйесімен қондырады.(ұстайды).

ЖББҚ-ны конструкциясымен игеру кезінде, оларға қойылатын, негізгі талаптар:

Тұрақтылығы және қауіпсіздігін қамтамасыз ету;

Бұрғылау кезінде қозғалысын азайту;

Жұмыс жасау икемділігін қамтамасыз ету;

Технологиялық қор мөлшерін көбейту;

Қарапайым құрылу және пайдалану кезінде ыңғайлы болу;

Материалдар шығымын азайту;

арнайы аумақтар ескеру;

.ЖББҚ-ны пайдалану ерекшелігі –ұңғыны бұрғылау кезінде оның ӨЖБҚ-ге қарағанда теңіз түбімен қатаң бекітілмей жүзбелі түрде болуы . Оның теңіз түбімен байланысы теңіз тұрағы арқылы жүзеге асады.

Оның жоғарғы қозғалатын жағы ЖЖБҚ мен, ал төменгі жағы телескопиялық жалғану арқылы суасты саға қондырғысына жалғанған.

Теңіз стояғы бұрғылау ерітіндінің жабық түрде циркуляциялауын қамтамасыз етеді.

Теңіз тұрығында орналасқан бұрғылау тізбегі тәл блогтағы компенсатор арқылы ілінген (ол оның вертикал қозғалысын ескереді.) ЖББҚ-ның горизанталь ығысу (орын ауыстару) мөлшері теңіз тереңдігінің 3-5% шегінде болады.