7.7. Сельсиндер
Қазіргі уақытта өндірістің түрлі салаларында және автоматты реттеу және басқару сұлбаларында тағы да бақылаушы жүйелерде индукциялы синхронды байланыс жұйесі кең қолданыстан табылуда. Бұл құрылғылардың ұйлесуі деп түсінеді. Өлшеуге немесе қашықтықта бұрыштық орын ауыстырулардың биліктердің 2 немесе бірнеше, өзара механткалық байланыспаған күйінде қызмеи еиуге арналған.
Индукциялы синхронды байланыс жұйесін сипаттаитын негізгі көрсеткіштер: аинымалы тоқтың тұрақты тоқтан қоректенуі және біліктің бірайналым кезіндегі өздік синхронизациясы. Мұндаи жұйелердің артықшылықтары:1. жұйенің жұмысы кезіндегі жалын коммутацйясының жоқ болуы. 2.жоғары дәрежедегі дәлдік (2,50 артық емесмөлшердегі қателік төменгі класс машиналары үшін). 3.датчиктің бұрылу қабылдағышты өңдеу баяулығы. 4. Контактісіз типті датчик пен қабылдағышты қолдану. 5. Датчик және қабылдағыштардың бірдейлігі.
Индукциялы жұйеде жұмыс істеитін датчик және қабылдағыш микромашиналар сельсиндер деген атауға ие болады.
Датчик және қабылдағыш орамдарын өзара сызықпен баиланыстырылған әдетте синхронды орам аталады, ол Қоректендіруші желі және машинаның магнит ағының пайда болдыруға арналған орамдарды-қоздырғыш орамдар деп атайды.
Сельсиндерді бір фазалы үш фазалы деп жіктейді.Үш фазалы сельсиндерді үлкен қуат кезінде пайдаланады. Конструктивті түрде оларды әдетте үш фазалы қарапайым асинхронды фазалы роторы бар қозғалтқыш ретінде қарастырады.
Ал бір фазалы сельсиндердің қоздыру орамдарыда біреу,занға сай, ал синхронизациясын үш фазалы орамдікіндей етіп істейді, олардың фазасының кеңістігі 1200 - қа жылжытылған және жұлдысша схемаға жинақталған.Ескеретін нәрсе осы фазалы орамдарда ағатын ток бірдей уақыт фазасына ие. Ротор орамы бойымен ток жұмысты өңдеу моменті (мезетінде) ғана ағып кетеді. Бір фазалы сельсиннің қалыпты түрі деп статорда орташа қоздыру орамы бар және роторда синхронизациялы түрде орамға жіктелген машиналарды есептеуге болады.Бір фазалы сельсиндер контактілі және контактісіз болып бөлінеді.
Контактілі сельсиндер ішінен кең қолданыста болып табылатыны полюсті магнитті жүйе.Қоздыру орамын ҚО орташа және статор плюсіндағыдай етіп орналастырады және де ротор полютарында, да дәл солай етеді. 7,13 сурет сай.Осыған сай синхронизациялы орам да түрлы орамдарға ие.
Өзіндік синхронизация процесін жүргізу үшін сельсиннің бір айналу шегі әрқашан 2 полюсті етіп жасалынады. Полюстердің полюсті ұштары 1200 қа жуық ротор бұрышының бұрылуына тең.Қисықтың пішінін жуықтау үшін өрісті синусондауға тағайындайды, ауадағыны бір келкі емес, плюсті ұштыққа жақындаған сайын үлкейтеді.
Жүйені сипаттау тұрғысынан қарағанда орамды қоздыру қайта орналасқаны тәуелсіз.Статорда ма, әлде роторда ма? Бірақ орамды қоздыру сельсиінде, яғни статорда тізбегі синхронизация орамында 3 сырғымалы контакт бар, олар жүйе жұмысының сенісмділігін және дәлділігін төмендетеді.Ал артықшылығы мұндай құрылғының сырғымалы контактілеріндегі ток индукторлы режимде үйлесу, қиылысу бұрышы бар болғанда ғана айып өтеді.
Сельсинде орамды қыздыру ротордағы сырғымалы контактілер 2-ге дейін келеді. Бірақ щетка және сақиналар арқылы қозу тогы үздіксіз ағады, егер жүйе ұзақ уақыт бойы тыныштық күйде болса.Щеткалы контактілердің жанып,күйіп кетуі әбден мүмкін.Бірақ тоқтың қозуы аз мөлшерде болғандықтан мұндай жағдайлар өте сирек кездеседі.
