6.2. Сурет. Синхронды генератор схемасы

Магнитсіздендіруді якорь реакциясы арқылы азайту үшін полюстік ұштықтардың құрылысын өзгерту арқасында полюстер арасындағы ағынның шашырауын ұлғайтады. Бұл якорь реакциясының магнитсіздендіруін төмендетеді, және машина осындай қайталанбас процесске нық болып тұрады. Осындай мақсаттарда ротордың түрін «жұлдызша» және «ілмек түрдес» полюстер түрінде жасайды.

6.2. Синхронды машинаның якорь реакциясы

Синхронды машинаны жүктемеге қосқанда, статор орамы бойымен ток өтеді, ол статорда өзінің магнит өрісін тудырады және де оның ротордың магнит өрісіне де әсері болады. Бұндай құбылысты синхронды машинада якорь реакциясы деп атайды.

Синхронды машинаның якорь реакциясы орнатылған және ауыспалы жұмыс режиміндегі машинаның әрекеті мен мінездемесіне өте қатты ықпалын тигізеді. Статордың магниттік өрісі негізгі магнит өрісінің қоздыруымен бірге нәтижелі өріс тудырады, негізінен формасы мен мағынасымен ерекшеленеді. Симметриялы үш фазалы машинада статордың магнит өрісі ротордың магнит өрісі сияқты сондай жиілікпен және сол бағытта айналады, яғни онымен бірге синхронды түрде. Осыған қарап, екі магнит өрісінің бір біріне қатысты қозғалыссыз деуге болады.

Якорь реакциясы жүктеменің сипатына байланысты. Таза активті жүктемеде якорь тогы якорьдің магнит ағынын тудырады, ол негізгі қоздыру ағынына перпендикуляр бағытталған (6.3, а) мұндай якорь реакциясы көлденең деп аталады.

Таза индуктивтік жүктемеде (6.3, б) статор тогы ЭҚК 90 ° қалып отырады. Осындай жағдайда якорьдің магнит ағыны негізгі қоздыру ағынына бағытталған. Якорь реакциясы бойлай магнитсіздендірілген түрде болады.

Сыйымдылықты жүктемеде (6.3, в) якорьдің магнит ағыны , негізгі қоздыру ағынымен бағыттас болу керек. Якорь реакциясы бойымен магниттелген түрде болады. Бірдей МДС реакцияның магниттік ағыны анық полюсті машинада анық емес полюстікке қарағанда аз болу керек. Сондықтанда, анық полюсті машинаны арнайы азайтылған якорь реакциясының МДС көлденеңдігіне байланысты анық емес полюсті ретінде қарастырамыз.

Егер анық емес полюсті машинаның якорь реакциясының көлденең МДСң амплитудасы болса, онда

Мұндағы якорь реакциясының көлденең кезіндегі коэффициенті.

Аналогты түрде анық полюсті генератордың якорь реакциясының бойымен МҚК анықтауға болады

мұндағы якорь реакциясының бойымен кезіндегі коэффициенті, анық емес полюсті генератордың якорь реакциясының бойымен жүретін МҚК.

Жалпы жағдайда активті индуктивті жүктеме кезінде статор тогы фаза бойынша негізгі ЭҚК байланысты бір ψ бұрышқа бұрылады, осыған орай якорьдің магнит ағыны осындай бұрышқа қоздыру ағынына байланысты бұрылады. Якорь реакциясының МҚК негізгі МҚК полюстеріне әсерін векторлық диаграмма арқылы анықтауға болады (6.3, г).

тогы фаза бойынша ЭҚК ψ бұрышқа қалсын. тогы МДС тогын тудырады, оны екі құрамаға бөледі: көлденең, бойымен. Диаграммадан тең болатынын көругге болады. Якорь реакциясының аналогты МҚК болуын тогы ЭҚК фаза бойынша ψ бұрышқа озса да жасауға болады. Егер генератор тогы ЭҚК фаза бойынша қалса, МҚК машинаны магнитсіздендіреді, ал егер керісінше ток ЭҚК фаза бойынша озса, МҚК оны магниттендіреді.