II. Оқу пәні бойынша глоссарий

Байт (byte) — деректер түрі, өлшемі 8 бит.

Бит (bit) — мәліметтердің ең кіші өлшем бірлігі.

Екілік сөз(double word) — деректер түрі, өлшемі 32 бит.

Директива (directive) — процессор командасымен сәйкес келмейтін программалау тілінің іс-әрекеті.

Драйвер (driver) — сыртқы құрылғы мен операциялық жүйе арасындағы байланысты орындайтын қызметтік программа.

Есеп(task) — жұмысқа қосуға, орындауға, кідіртуге және тоқтатуға болатын программа, модул немесе программа бөлігі.

Идентификатор (handle или identifier) — атау.

Ерекше жағдай (exception) — программа орындалуы тоқтатылып басқару программаның қасиетін өңдеушіге берілетін оқиға.

Код (code) — программаның орындалатын бөлігі (кәдімгі программа кодтан, деректерден және стектен тұрады).

Компилятор (compiler) — аударушы программа.

Кэш (cache) —сақтауға арналған аралық жады.

Таңба (label) — программа бөлігін белгілейтін атау.

Операнд (operand) — процессор командасы арқылы берілетін параметр.

Тоқтату (abort) — программаны немесе программа модулін тоқтату.

Кате (fault) — программа қатесі.

Пиксель (pixel) — экран нүктелері.

Үзіліс (interrupt) —кезекті программа тоқтатылып басқару арнайы программа өңдеушісіне берілетін ішкі құрылғы сигналы.

Скан-код (scan-code) —пернетақтадағы перненің коды.

Жылжу (offset) —сегмент басынан бастап есептелінетін адрес.

III. Дәрістердің қысқаша конспектісі.

Дәріс №1. С/С++ тілдеріне кіріспе

Дәріс мақсаты: С/С++ тілдерінің ерекешеліктерін, жүйелік программалық жабдықтарға арналған машиналық бағытталған тілдігін және осы тілдердегі программа құрылысын көрсету. Тілді меңгеруде назар аударуды қажет ететін мәліметтерге бағыт беру.

Кілттік сөздер: программалау технологиялары, программалық жабдықтарды өңдеу құралдары мен әдістері, С/С++ программалау тілі, программа, препроцессор директивасы, жүйелік программалау тілі, тақырыптық файлдар.

Жоспары:

1.1. Программалау тілдері. Программалау тілдерінің жіктемесі.

1.2. Программалау технологиялары.

1.3. С\С++ программалау тілдерінің тарихына қысқаша шолу. С\С++

программалау тілдерінің мүмкіндіктері мен ерекшеліктеріне шолу

1.4. С/С++ тіліндегі программаның жалпы құрылысы. Препроцессор

директивалары

1.1. Программалау тілдері. Программалау тілдерінің жіктемесі.

Қазіргі электрондық есептеуіш машиналарын программалық жабдықтау барысында негізгі орын – программалау жүйелеріне тиесілі. Ал, программалау жүйелері – ақпараттармен жұмыс жасауға арналған универсал құрал. Олардың көмегімен есептеулер жүргізуге, мәтіндерді өңдеу, графикалық бейнелер тұрғызу, мәліметтерді сақтау және іздеу т.б. әрекеттерді жүзеге асыруға болады.

Өз кезегінде бұл құралдардың өзі – программалау тілдерінде жазылған программа. Ал, программалау тілдерінің өзгеру қарқыны өте жылдам, қазіргі таңда программалау тілдерінің саны көп және жыл сайын жаңа бір тілдер пайда болуда.

Программалау тілдерінің даму бағытын шартты түрде – процедуралық және процедуралық емес деп бөлуге болады.

Процедуралық программалау есептеуіш техникаларының даму кезеңінен бастап таралған және әлі кең қолданыста. Және процедуралық тілдердегі программа орындауға тиісті әрекеттерді сипаттайды, әрекеттерге сәйкес нәтиже нақты бір процедуралардың көмегімен алынады. Олай болса, процедуралық программалау алгоритмдік ойлау қабілетімен негізделеді, демек ойлау қабілетін дамыту құралы ретінде қолданыла алады. Процедуралық тілдердің ішінде структуралық тілдерді айрықша атауға болады.

Структуралық тілдерде бір оператор көмегімен бүтін бір алгоритмдік құрылым жазылатынын белгілі. Алгоритмдік құрылымдар: ілесу, тармақ, циклдар екені бәрімізге аян. Ал, операциялық тілдерде мұны сипаттау бірнеше амал орындауды қажет етеді. Структуралық тілдер Pascal, C/C++ .

Процедуралық емес программалауға функциональдық және логикалық тілдер

жататыны мәлім. Функционалдық тілдердегі программа қандай да бір функцияның есептелуін сипаттайды. Және ол функция басқа қарапайым функциялар композициясы ретінде анықталады. Функциональдық тілдердегі кең тараған элемент – рекурсия болып табылады. Меншіктеу және циклдар классикалық функциональдық тілдерде жоқ. Кең тарағаны – Лисп тілі.

Функционалдық және процедуралық тілдердің құралдарынан тұратын тіл – Лого. Логикалық тілдерде программа әрекетті сипаттамайды, мәліметтерді береді және олардың арасындағы сәйкестілік орнатылады, яғни машина программада анықталған мәліметтерді терімдеп(перебор) сәйкестілікті анықтайды. Мысал ретінде Пролог тілі қабылданады, бірақ онда да процедуралық элементтер кіріктірілген. Сол секілді кең құлаш жайып жатқан тілдер – объектілі–бағытталған программалау тілдері. Мұнда да процедуралық программалау элементтері болғанымен, мұнда есепті шешудегі әрекеттердің айқын тізбегі сипатталмайды.