
- •Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі «л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» шжқ рмк __________Есептеу техникасы кафедрасының
- •5B071300 – «Көлік, көлік техникасы және технологиялар»
- •Пәннің оқу-әдiстемелiк кешені Астана
- •Силлабус
- •Пән туралы мәліметтер
- •Оқу жоспары бойынша сағаттардың бөлінуі
- •5. Пәннің сипаттамасы
- •6 Негізгі және қосымша әдебиет тізімі
- •7 Білімді бағалау
- •II. Оқу пәні бойынша глоссарий
- •III. Дәрістердің қысқаша конспектісі.
- •1.1. Программалау тілдері. Программалау тілдерінің жіктемесі.
- •1.2. Программалау технологиялары
- •2.1. Тілдің элементтері
- •2.3. Тұрақтылар
- •2.4. Глобалды және жергілікті айнымалылар
- •3.1. С тіліндегі енгізу-шығару құралдары
- •Istream - енгізу құралдары;
- •Iostream - енгізу-шығару құралдары.
- •3.3. С тілінде форматтап енгізу және шығару
- •4.2. Инкрементті және декрементті операторлар
- •4.3. Қатынас және логикалық операторлары
- •IV. Негізгі және қосымша әдебиет тізімі.
- •V. Зертханалық сабақтарды өткізу жоспары.
- •Тапсыру мерзімі: 3 апта, 5 балл Тақырып: Есептерді шешу үшін қайталану нұсқауларын қолдану
- •Тапсыру мерзімі: 6 апта, 5 балл
- •Тапсыру мерзімі: 8 апта, 5 балл Тақырып: Символдық жолдар және жолдарға қолданылатын функциялар
- •Тапсыру мерзімі: 10 апта, 5 балл Тақырып: Си тіліндегі бірнеше функцияларды қолданып есептерді программалау. Си тіліндегі графикалық функцияларды қолданып, программаны құру.
- •Тапсыру мерзімі: 12 апта, 5 балл
- •Тапсыру мерзімі: 13 апта, 5 балл
- •Тапсыру мерзімі: 14 апта, 5 балл
- •VI. Еңбек көлемі есептелген білім алушының өздік жұмысының тапсырмалары.
- •VII. Аралық және қорытынды бақылау материалдары. Бірінші аралық бақылаудың сұрақтары
- •IX. Хрестоматия.
- •XI. Оқу сабақтарының бағдарламалық және мультимедиялық материалдары.
Тапсыру мерзімі: 3 апта, 5 балл Тақырып: Есептерді шешу үшін қайталану нұсқауларын қолдану
Жұмыстың мақсаты: Түрлі қайталану (цикл) нұсқауларын қолдануды үйрену.
1. n натурал саны берілген . Есептеу керек: 1·2+2·3·4+…+ n·(n+1) ·…·2n.
-
2. Есептеу керек:
3. x0 нақты саны берілген. Есептеу керек:
4.
n
– натурал сан болсын, n!!-ді
n
тақ
болған жағдайда 1·3·5·…·n
өрнегімен, ал n
жұп болған жағдайда 2·4·…·n
өрнегімен алайық. Берілген
n
натурал
сан үшін есептеу
керек:
а) n!!; б)
.
5. Есептеу керек:
а)
;
б)
;
в)
;
г)
;
д)
;
е)
; ж)
; з)
.
6. n натурал саны берілген. Есептеу:
а)
;
б)
;
в)
;
г)
;
д)
; е)
; ж)
.
7. n натурал саны мен x нақты саны берілген. Есептеу:
а)
; б)
; в)
;
г)
;
д)
; е)
; ж)
.
8.
n
натурал саны берілген. Алғашқы n
ішкі көпмүшесінің көбейтіндісін есептеу
керек:
а)
; б)
.
9.
функциясының
мәнін, 0.2
қадаммен -3-тен
1-ге
дейін өзгеріп отыратын
мәні үшін есептеу
керек.
10.
функциясының
мәнін, 0.01
қадаммен 1-ден
5-ке
дейінгі аралықта өзгеріп отыратын
мәні үшін есептеу
керек.
11.
функциясының
мәнін, 0.25
қадаммен -3-тен
1-ге
дейін өзгеріп отыратын
мәні үшін есептеу
керек.
12.
y
функциясының
мәнін, 0.1
қадаммен 0.5-тен
5-ке
дейін өзгеріп отыратын t
мәні үшін есептеу керек,
егер
13. Есептеу :
а)
; б)
,
0.005 қадаммен
азаяды;
в)
; г)
,
0.005
қадаммен азаяды;
д)
; е)
,
0.005
қадаммен азаяды;
ж)
; з)
,
0.005
қадаммен азаяды;
и)
; к)
,
0.005
қадаммен азаяды;
л)
; м)
,
0.005
қадаммен азаяды.
14.
функциясының мәнін, 0.1
қадаммен -3-тен
1-ге
дейін өзгеріп отыратын
мәні үшін
есептеу
керек.
15.
n
натурал саны берілген.
функциясының мәнін x =1,
1.1, 1.2, ..., 10
мәндері үшін есептеу керек.
1 нег [91-115], 2 нег [211-255], 3 нег [65-78], 7 қос [11-15]
Бақылак сұрақтары:
1. Қандай цикл бірінің ішіне бірі енген деп аталады?
2. Cи программалау тіліндегі for цикл операторының және Turbo Pascal тіліндегі ұқсас оператордан қандай айырмашылығы бар ?
3. C программалау тіліндегі while цикл операторының және Turbo Pascal тіліндегі ұқсас оператордан қандай айырмашылығы бар ?
4. Алдында шарты бар цикл операторын атаңыз.
5. Артында шарты бар цикл операторын атаңыз.
№3 тапсырма (зертханалық жұмыс)
Тапсыру мерзімі: 6 апта, 5 балл
Тақырып: Бір өлшемді, екі өлшемді массивтерді қолдана программалар құру
Жұмыстың мақсаты: Си программалау тілінің көмегімен бір өлшемді, екі өлшемді массивтерді өндеу жұмыстарының негізін алу.
1. n
натурал саны мен
нақты сандары берілген . Есептеу
керек:
а)
; б)
; в)
;
г)
;
д)
;
е)
и
; ж)
;
з)
;
и)
;
к)
;
л)
; м)
; н)
;
о)
.
2.
n
натурал саны мен
нақты сандары берілген. Есептеу
керек:
а)
б)
в)
г)
д)
е)
3.
нақты
сандары берілген.
тізбегін алу керек.
4.
n
натурал саны берілген.
тізбегін
алу. Мұндағы
болғандағы
мәні келесі түрде анықталады:
а)
;
б)
;
в)
г)
д)
е)
ж)
з)
и)
5.
болғандағы
өрнегінің мәнін есептеу. Нәтижені сандар
массивіне шығару
керек.
6.
Цилиндр көлем бірлігі h
биіктіктен тұрады.
болғандағы
h мәндері
үшін цилиндрді құрудың радиусын анықтау
Нәтижені сандар массивіне шығару
керек.
7.
көпмүшелігінің
мәнін
үшін есептеу. Нәтижені сандар массивіне
шығару
керек.
8.
Цельсий бойынша 0-ден
100-ге
дейінгі градустар температурасы кестесін
және оларды келесі
ауыстыру формуласын қолдану арқылы
Фаренгейт шкаласы бойынша эквиваленттерін
алу
керек.
Нәтижені
сандар массивіне шығару.
9.
функциясының
мәнін, 0.1
қадаммен -3-тен
1-ге
дейінгі аралықта өзгеріліп отыратын
x
үшін есептеу. Нәтижені сандар массивіне
шығару.
10.
нақты
сандары берілген.
екені
және
арасында кемінде бір теріс сан бар екені
белгілі.
бірінші
теріс мүшесіне дейінгі берілген тізбектің
мүшелері (n алдын-ала белгілі емес). Алу
керек:
а)
б)
б)
арифметикалық
ортасын;
в)
геометриялық
ортасын;
г)
д)
е)
е)
ж)
з)
и)
11.
n
натурал
саны мен
нақты оң сандары берілген.
сандар
тізбегінің мәндері болып n
конденсаторлардың сыйымдылығы болып
табылады. Бастапқы конденсаторларды
тізбектей және параллель қосқаннан
шығатын конденсаторлар жүйесінің
сыйымдылығын анықтау.
12.
нақты
сандары берілген. Бұл тізбектің бірінші
оң мүшесінен бастап барлық мүшелерін
0.5-ке
алмастыру.
13.
n
натурал саны мен
нақты сандары берілген,
сандар тізбегімен төмендегідей
байланысатын
сандарын алу
керек:
,
,
,
14.
өлшемдегі
нақты матрица берілген, одан 8-ші
реттедегі нақты матрицаны алу:
:
а)
;
б)
15.
n
натурал саны мен
нақты матрицасы берілген.
басты
диагональ элементтері тізбегін алу
керек.
16. Берілген 10-шы реттегі нақты матрицадағы ең үлкен мәнге ие элементтердің барлығын нөлдермен ауыстыр.
17.
өлшемдегі
нақты матрица берілген. Оның үлкен мәнді
мен кіші мәнді элементтерінің арифметикалық
ортасын тап.
18.
өлшемдегі
нақты шаршы матрицасы берілген. Матрицаның
элементінің модулі бойынша үлкен
мәндісін және оның индекстерін көрсет.
19.
өлшемдегі
нақты шаршы матрицасы берілген. Оның
әр қатарының үлкен мәнді элементтерінің
қосындысын табу
керек.
20. Берілген n өлшемдегі нақты шаршы матрицадан ең кіші элементі (ондай элемент біреу деп қарастырылады) орналасқан жолдың элементтерінің қосындысын табу.
21. Берілген өлшемдегі нақты шаршы матрицада ең үлкен мәнді элементі орналасқан жолды ең кіші мәнді элементі орналасқан жолмен ауыстыру керек (ондай элементтер жалғыз деп есептелінеді).
22.
n
натурал саны, n
реттік өлшемдегі нақты шаршы матрица
нақты сандары берілген. Егер матрицаның
ең үлкен мәнді элементі басты диагональда
орналасқан болса, онда
тізбегінің элементтерін 10-ға көбейту
керек,
кері жағдайда 0,5-ке.
23.
нақты сандары мен n
өлшемдегі нақты шаршы матрицасы берілген.
өлшемдегі нақты шаршы матрицасын
бастапқы матрицаға бесінші мен алтыншы
бағаналар арасына
элементті жаңа бағанды қосу арқылы
құру.
24. өлшемдегі бүтінсандық шаршы матрицасы берілген. Жаңа матрицаны келесі ереже бойынша құру:
а) бағаналарын орындарымен ауыстыру арқылы біріншіні соңғысымен, екіншіні соңғысының алдындағысымен және т.с.с;
ә) қатарларын орындарымен ауыстыру арқылы біріншіні соңғысымен, екіншіні соңғысының алдындағысымен және т.с.с;
25. n өлшемдегі нақты шаршы матрицасы берілген. Матрицаны келесі ереже бойынша түрлендіру: n нөмірлі қатарды n нөмірлі баған етіп, ал n нөмірлі бағанды керісінше n нөмірлі қатар етіп.
26. n өлшемдегі екі нақты шаршы матрицалары берілген. Жаңа матрицаны келесі ереже бойынша алу:
а) бірінші матрицаның әр қатарының элементтерін екінші матрицаның әр қатарының ең үлкен мәнді элементіне көбейту арқылы;
ә) бірінші матрицаның әр бағанының элементтеріне екінші матрицаның тиісінше әр бағанының элементтерінің көбейтіндісін қосу арқылы.
27. Берілген n өлшемді нақты шаршы матрицадан модулі бойынша ең үлкен элементті табу керек. Бастапқы матрицадан табылған элемент орналасқан қатар мен бағананы жою арқылы N-1 өлшемдегі нақты шаршы матрицасын алу.
28. Элементтерінің мәні әр түрлі болып келетін n өлшемдегі нақты шаршы матрицасы берілген. Оның басты және кері диагональ элементтерінің арасынан ең үлкен мәндісін анықтау және оны диагональдар қиылысқан жердегі элементпен ауыстыру.
29. n реттік нақты шаршы матрица берілген. Суретте көрсетілгендей боялған аумақтың элементтерінің арасынан ең үлкенін табу керек (1-сурет):
1-сурет.
30.
2n
өлшемдегі
нақты
шаршы
матрицасы
берілген.
өлшемдегі
жаңа
матрицаны
оның
блоктарын
ауыстыру
арқылы
алу
(2-сурет)
2-сурет.
31.
және
өлшемдегі А
және В
матрицалары
берілген. АВ
матрицасын ал.
32.
n
реттік
шаршы матрица берілген.
матрицасын
ал.
33. n реттік шаршы А және В матрицалары берілген. АВ-ВА матрицасын ал.
34.
n
реттік шаршы А
матрицасы мен n
элементті вектор берілген. Келесі
векторларды алу
керек:
а)
;
б)
в)
,
мұндағы Е – n-ші
ретті бірлік
матрица.
35. n реттік шаршы А,В және С матрицалары берілген. (А+В)С матрицасын алу.
36.
n
реттік шаршы А,В
матрицалары берілген. А(В-Е)+С
матрицасын алу, мұндағы Е
- n-реттік
бірлік матрица, ал С
матрицаның элементтері:
формуласымен
анықталады.
37.
өлшемдегі нақты А
матрицасы
берілген. одан
(оның өлшемі -
)
транспонирленген матрицасын алу.
38. n реттік шаршы матрица берілген. Ab векторын алу керек, мұндағы b- вектор, оның элементтері формула бойынша есептелінеді:
а)
б)
;
39.
n
реттік А
шаршы матрицасы берілген. АВ
матрицасын алу
;
В матрицасының элементтері келесі
формула бойынша есептеледі:
а)
б)
;
в)
40. А матрицасы берілген:
а)
өлшемді ә)
өлшемді
өлшемді
матрицаны есептеу
керек.
41.
m
реттік квадраттық А
матрицасы берілген. Келесі матрицаларды
алу
керек:
және
42.
Шаршы матрицаның ізі болып басты
диагональда орналасқан элементтердің
қосындысы табылады. n
натурал саны мен m
өлшемді шаршы матрицалар берілген.
матрицаларының ізін анықтаңыздар.
43. n өлшемді А оң үшбұрышты матрицасы (n+1)n/2 сандар тізбегі түрінде келесідей берілген: басында бірінші қатардың n элементі, сосын екінші қатардың екінші элементінен бастағандағы n-1 элементі және т.с.с. (соңғы n- қатардан тек n-ші элемент алынады). Бұдан басқа n элементті b векторы беріледі. Ab векторын анықта.
44. Жоғарғы есепте сипатталғандай n реттік А және В екі оң үшбұрышты матрицалары берілген. Келесі матрицаларды алу керек:
а) АВ матрицасын;
б)
матрицасын
алу, мұндағы Е
-
n
реттік бірлік матрица.
1 нег [224-253], 7 қос [15-23]
Бақылау сұрақтары:
1. Си тіліндегі массивтің сипатталуы Turbo Pascal тіліндегі мәліметтердің сипатталуынан айырмашылығы қандай?
2. 8*12 өлшемді бүтін типті матрицаны сипаттаңыз.
3. Матрицалардың көбейтілуі қалай орындалатынын жазыңыз.
4. Екі массивті экранға қалай шығарылатынын жазыңыз.
5. Массивтің максимальді элементін қалай ізделінеді?
№4 тапсырма (зертханалық жұмыс)