
- •18 Аналогты-сандық түрлендіргіштер.
- •33 Арж өтпелі үрдісінің көрсету сапасы.
- •21 Басқару көлемін сандық бағалау қажет. «Ақпарат» түсінігі жайлы айтып беріңіз.
- •26 Басқару үрдісінің нақты уақыты. Мысалы, басқару үрдісінде компьютерді қолдану.(пластик үрдісі үшін)
- •32 Бір кірісті және бір шығысты сызықты реттегіш теңдеуін сипаттаңыз.
- •6 Датчиктердің динамикалық сипаттамасы.
- •34 Деңгейі бойынша және уақыт бойынша квантау сигналы.
- •9 «Жүйе күйіне» түсініктеме. Теңдеу күйі.
- •20 Жүйені моделдеу. Моделдеуге жалпы түсініктеме беріңіз.
- •38 Заттың саны және шығынды өлшеу. Шығын өлшеу әдісі.
- •27 Кинетикалық гомогенді химиялық реакцияның математикалық жазылуы.
- •13 Қазіргі технологиялық объектіні басқарудың құрылымы және классификациясы.
- •11 Қисық таралуы бойынша объекттiң динамикалық параметрлерiн анықтаңыз.
- •Объектінің динамикалық сипаттамасы бойынша әдістемелік жобамен реттегіш түрін таңдау.
- •Қисық таралуы бойынша объекттiң динамикалық параметрлерiн анықтаңыз.
- •16 Математикалық модельдің құрылымдық және параметрлік идентификациясы.
- •7 Объектінің динамикалық сипаттамасы бойынша әдістемелік жобамен реттегіш түрін таңдау.
- •15 Объектінің және басқару жүйесінің математикалық моделін айтып беріңіз. Модельді қалай тағайындаймыз.
- •12 Өлшеу қателіктерінің түрлері. Өлшеу құралының дәлдік класы дегеніміз не?
- •Өлшеу қателіктерінің түрлері. Өлшеу құралының дәлдік класы дегеніміз не?
- •39 Реттеудің типтік өтпелі үрдісі.
- •22 Санды-аналогты түрлендіргіш.
- •37 Статикалық және динамикалық жүйенің теңдігі. Басқаруды сызықтандыру.
- •28 Сызықты жүйенің артықшылықтары қандай? Суперпозициялы принциптері және аддитивті қасиеті.
- •29 Техникалық үрдіс және басқару жүйесі арасындағы интерфейс.
- •24 Технологиялық ақпараттарды түрлендіру. Сигналдардың түрлері және формасы.
- •36 Технологиялық үрдісті басқару.
- •30 Технологиялық үрдісті талдау әдістемесі басқару объектісі сияқты.
- •10 Түабж құрамы.
- •3 Түабж функциялары. Түабж функцияларына мысал келтіріңіз.
- •8 Түабж-де қолданылатын сигналдар түрі және формасы.
- •17 Түабж-дегі сигналдардың ұсынылған классификациясы.
- •25 Түабж-нің әртүрлілігінің біреуі сияқты супервизорлы басқару.
- •14 Түабж-нің техникалық қамтамасыздандыру құрамы.
- •2 Тізбектелген оқиғаны басқару. Температураны реттеудегі химиялық реактор, мысалы: бинарлы басқару сияқты.
- •31 Экспериментті-статисктикалық әдістің математикалық жазылуы.
32 Бір кірісті және бір шығысты сызықты реттегіш теңдеуін сипаттаңыз.
Жүйенің кірістік және шығыстық айнымалылардың қатынасы түріндегі сипаттамасы Жүйенің кіріс және шығыс айнымалыларының қатынасын сипаттау. Егер жүйеде тек қана кіріс және шығыс сигналдар арасындағы байланысты түсіндіретін болсақ, онда оның ішкі айнымалылар және олардың өзара байланыстары жасырылған болып қалады, жағдайлардың кеңістігінде сипатталуына қарағанда, комплексті жүйе көбірек ұсынулы тұрады және параметрлердің саны аз болады. Тек қана кіріс және шығыс айнымалылары модельге қосылғандықтан, оны сыртқы сипаттау деп атаймыз. Жүйенің ішкі суреттеулерінен Х векторын шығаруға болады және мына түрінде жүйеден сипаттама алсақ болады
dny/dtn + a1dn-1y/dtn-1 + … + any = b0dnu/dtn + b1dn-1u/dtn-1 + … + bnu
Бұндағы, ai және bi коэффициенттері А,В,С және D матрицаларынан алынған болады
Жүйелерде көптеген кіріс және шығыс айнымалылары үшін әрбір жұпқа кіру/шығу өз тәуелділігі бар болады (бұдан былай, ұсыну қарапайым болу үшін, жүйені бір ғана кіріс U-мен және бір ғана У шығысымен қарстырамыз) дифференциалды теңдеуге арналған n шамасында Лаплас түрлендіргішін қарастырсақ.
(Sn + a1Sn-1 + … + an) * У(S) = (b0Sn + b1Sn-1 + … + bn)*U(S)
S- Лаплас айнымалысы (оператор), ал Y(S) және U(S)- Лаплас түрлендіру нәтижесі (Лапластың бейнелеуі) үшін у(t) және u(t) сәйкес.Бұл әдістің артықшылығы, S комплексті айнымалысымен, өзімен дифференциялдау операторларын ұсынған, алгебралық әдістермен манипуляция жасауға болады. Айнымалылардың бастапқы мағынасын - ноль деп аламыз.Кіріс және шығыс айнымалылары арасындағы байланыс сызықтық жүйелер функциясы деп айтуға болады, бұл Лапластың шығыс және кіріс аралық жүйе сигналдарының бейнелеулерімен келеді.
G(S) = = (b0Sn + b1Sn-1 + … + bn) / (Sn + a1Sn-1 + … + an)
6 Датчиктердің динамикалық сипаттамасы.
2.Брегіштердің (Датчиктердің) динамикалық сипаттамасы. Датчиктердің сипаттамалары. Датчик физикалық шаманы жылдам әрі нақты анықтап беруі тиіс. Ал датчикті сенімділік пен қызмет ету ыңғайлылығына қарай таңдалғанымен, оның нақтылығы және нәтиженің тексерімділігі негізгі факторлары болып қалмақ. Басқарушы компьютердің негізгі жұмысы ақпарат болады, сондықтан да нақты және сенімді өлшеу – бұл басқару сапасы үшін ең қажетті шарт болып табылады. Датчиктердің динамикалық сипаттамалары. Датчиктердің динамикалық қасиеттері бірнеше параметрлермен сипатталады, бірақ олар өндірушілердің техникалық сипаттамаларында сирек көрсетіледі. Датчиктің динамикалық қасиеттері эксперимент жүзінде өлшенетін кіріс шамасының секіру реакциясы арқылы алуға болады (2.5-сурет). Датчик реакциясын сипаттайтын параметрі оның жылдамдығы (мысалы өсу уақыты, кешігуі, бастапқы жетістікке жеткен уақыт) инерциялық қасиетіне (салыстрмалы асыра реттеу, орнату уақыты) және нақтылығы (ығысуы) болып табылады.
2.5-сурет. Датчиктің динамикалық реакциясы (секіруге реакциясы):
Т0 – сезгіштігі жоқ аумақтан өту уақыты, Тd – кешігуі, Tp – бастапқы максимумға жеткен уақыты, Ts – орнату уақыты, Mp – асыра реттеу. Келесі параметрлерді минимизациялауға ұмтылуымыз қажет. Сезгіштігі жоқ аумақтан өту уақыты – физикалық шаманың өзгеру уақыты мен датчик реакция моменті, яғни, шығыс сигналының өзгеру моменті болып табылады. Кешігу – датчик көрсеткіштері белгіленген мәнге 50% пайызға жеткен уақыт. Ұлғаю уақыты – белгіленген мәннен шығыс сигналы 10 нан 90 %-ға артатын уақыт. Бастапқы максимумға жеткен уақыты – шығыс сигналының бастапқа максимумға жеткен уақыты. Алмастыру процесінің уақыты, орнату уақыты, шығыс датчиктің қысқа ауытқуы кезінен берілген шамадан (5%) азайған уақыты,. Қатыстылық қайта басқару– максимал және белгіленген мән арасындағы айырмашылық (пайызбен). Статикалық қате– датчиктің шығыс сигналының ақиқат мәннен ауытқуы. Оны датчиктің калибровкасы арқылы жойып жіберуге болады. Көп жағдайларда датчиктерге қойылатын талаптар бір-біріне қарама қарсы болады, сол себепті оның барлық параметрлерін бір уақытта минимизациялауға болмайды.